1

GITTEGOEDOMWETEN

EENBROCHUREVOLINFOOOKVOORLEERKRACHTENENLEERLINGEN

Eenmeisjewordteenvrouwtussentweewereldeninofhoehetisomnergensbijtehoren.

TheaterFroeFroe–Namenstraat7–2000Antwerpen–T/F03/248221ISOLISTI–JanvanRijswijcklaan155,2018Antwerpen–T03/8000121

E-mailinfo@froefroe.be-www.froefroe.beE-mailcindy@isolisti.be-www.isolisti.be

2

1. Inhoudsopgave

1. Inhoudsopgave2. Inleiding3. GITTEvanFroeFroeenISolisti

a. Korteinhoudb. Personagesc. Credits

4. GalgenmeidvanJean-ClaudevanRijckeghemenPatvanBeirsa. Korteinhoudb. Extrapersonagesc. Schilderij

5. Achtergrondinformatiea. Tijd b. Ruimtec. Thema’sd. Verwijzingen

6. DeVormofoverPoppen–Video–Muzieka. Poppenb. Videoc. Muziek

7. Theatercodes8. Bijlagen

3

2. Inleiding

Beste,

JulliekomenmetjullieklaskijkennaardefantastischevoorstellingGITTE.DezeisgebaseerdopdejeugdromanGalgenmeidvanJean-ClaudevanRijckeghemenPatvanBeirs.Dittheaterbezoekkanvoorbereidofachterafbesprokenwordenaandehandvandezemapvolinfooverdeproductie.

Erzijnviergrotedelen.HeteerstedeelfocustopdetheatervoorstellingGITTEzoalsdezegemaaktisdoorFroeFroe.HettweededeelgeeftmeeruitlegoverhetboekGalgenmeid,enbiedtinformatievoorzowelleerlingendiehetverhaalwelgelezenhebben,alsleerlingendieditnietdeden.Inhetderdedeelvindenjulliemeeruitlegoverdeachtergrondvanhetstuk,detijdenruimte,enenkeleverwijzingen.Inhetvierdedeelvindenjulliemeerinformatieoverdepoppen,devideo’s,endemuziek.Totslotkunnenjullieindezelesmapookenkeletheatercodesenbijlagenvinden.

Indezebegeleidingsmapwordtallerleiinformatieaangereikt.Bijeenaantaltopicsstellenwezelfeenvoor-ofnaverwerkingsopdrachtvoor.DezewordenaangeduidmeteenkleinlogovanFroeFroe.Uiteraardzijnjulliezelfvrijomandereopdrachtenbijteverzinnenofdeonzeomtevormen.

WijkijkensamenmetjullieuitnaardeweergalozeschoolvoorstellingenvanGITTE.

HetteamvanFroeFroeenvanISOLISTI

4

3. GITTEvanFroeFroeenISOLISTI

A. Korteinhoud

In1572wordtGittedoorhaarmoederachtergelatenbijhetweeshuis.Zeisopdatmomentvijfjaar.Haarvaderkentzeniet,hetenigewatzevanhemheeft,iseenhalskettingmeteenSpaanszegelaan.Zegroeitopinhet“maagdenhuis”,enzeverteltiedereenoverhaarSpaansevader,dieeenrijkepiefzouzijn,eenElCapitano,zelfseenvriendvandekoningvanSpanje.

Anderewezenwordenverkochtaandeftigefamilies,waarzeeentoekomstalsdienstmeisjetegemoetgaan.Gittekomtechterterechtbijeenbendekermisklantendiehaarlerenstelenenbedriegen.Zeblijktaanlegtehebbenvoorhetstelen,totzeopeendagbetraptwordt!Zeprobeerttevluchtendooroverdebevrorenrivierterennenmaarzezaktdoorhetijsenverdrinkt...Bijna.

Zewordtgeredenvliegtdegevangenisin.Ineenkoudevochtigecel,volmetrattenennogeenoudwijfdatveroordeeldisomdatzemetdeduivelgeslapenheeft,wachtzehaarvonnisaf.Zestaatklaaromterechtgesteldteworden,debrandstapelliktaanhaarvoeten.

Detijdstaatplotsstil.Erkomteenkraaiovergevlogeneneenkoudewindvlaagdoofthetvuur.Endanbedenktderechterzich.HijgelooftplotsdathetzegelaanGitteshalskettingechtis.AlsGittewerkelijkdedochterisvaneenSpaansehertog,kunnenzehaarinschakelenalsspionneinSpanje.DievadervanhaarisdeCapitanovandeoorlogsvlootvandeSpaanselegers.Gittekankiezen:brandenofspionworden.Zekiesthettweede.

Gittekrijgteenbrandmerkophaarschouderopdatzenietzouwegvluchten.Indemiddeleeuwenwistiedereenwatzo’ntattoobetekendeenwaarzeookgepaktwerd,zezouonmiddellijkafgemaaktworden.

ZevertrektnaarSpanje.Haaradvocaatenvriend,Johannes,gaatmee.ZeleertSpaansspreken,enéénmaalaangekomen,overtuigtzehaarvaderdatzeweldegelijkzijndochteris.Hijgeloofthaar,hijherkentzijngeliefde,demoedervanGitte,inhetmeisje.

DanontmoetGitteDonDomingo.Eenberoemdmatador,eenstierenvechter.Zewordensmoorverliefdopmekaar,vooralGitte.DonDomingoisverliefdophetgeldenhetaanziendathijzoukrijgenindefamilie.GittevergeethaaropdrachtengenietvanhetleveninSpanje.ZekrijgteenSpaansenaam,mooiekleren,zon,familie,eten,eenlief.Erkomteentrouwfeest.

Deeerstehuwelijksnachtlooptallesfout.Hetbrandmerkophaarschouderverraadthaar.Gittewordtontmaskerdalsdiefenspionneenzewordtvermoorddoorhaareigenmanomzijneerteredden.

Endanvliegtereenkraaiover…

5

B. Personages

GITTEishethoofdpersonage.Zeisopgegroeidineenweeshuis,kenthaarvaderniet,enheeftgeenherinneringenmeeraanhaarmoeder.Hetliefstewatzewil,isopzoekgaannaarhaarvader,maardatishaarnietgegund.Op14-jarigeleeftijdwordtzeaangehoudenvoordiefstal,enveroordeeldtotdebrandstapel.Haarenigemanieromteontsnappen,isspionereninSpanje.GespeelddoorJulieDelrue.

NEELKENiseenheksdieGitteontmoetindegevangenis.Zebeweertbijvollemaanineenraafteveranderen.GespeelddoorAnneloreStubbe(pop).

JOHANNESiseigenlijkeenletterzetter,maarsomswordthijopgeroepenalsonderbaljuwbis.HijkrijgtonmiddellijkmedelijdenmetGittewanneerhijhaarontmoetindegevangenis,endoetzijnuiterstebestomhaarvrijtespreken.HijpleiterookvooromGittenaarhaarvadertesturen.WanneerGittevertrektalsspion,gaatJohannesmethaarmeealstussenpersoon.GespeelddoorDriesDeWin(pop).

BALJUWisderechter.HijlijktnietgeïnteresseerdinalleswatGittehemvertelt,enwordtkwaadwanneerJohannessuggereerthaarnaarSpanjetesturen.GespeelddoorMiekeLaureys(masker).

BEULwerktvoordebaljuw.Hijiswreedenhoudtervandegevangenentefolteren.GespeelddoorFilipPeeters(pop).

ELCAPITANO/ELCAPITANisdevadervanGitte.HijisdeaanvoerdervandeSpaanseoorlogsvlooteneenvriendvandeSpaansekoning.AlsGittebijhemaankomt,erkenthijhaarmeteenalszijndochter.GespeelddoorFilip,AnneloreenDries(pop).

LAMAMA/MADREisdevrouwvanElCapitano.IneersteinstantieiszekwaadwanneerzeGitteziet,enzegeloofthaarookniet,maarnaeentijdjesluitzeGittetochinhaararmenalsdeelvandefamilie.GespeelddoorMieke.

2DIENSTMEIDEN/CHIKKASwerkenvoorElCapitano.ZevindenGitteraaromdatzenooithaarhemduittrekt.GespeelddoorMiekeenAnnelore(poppen).

DOKTERonderzoektGittewanneerzeaankomtinSpanje.Hijverklaarthaargezond.GespeelddoorFilipenAnnelore(pop).

DONDOMINGOiseenSpanjaardopwieGitteverliefdwordt.ZewileenlevenmethemopbouweninSpanje,maarhijontdekthet

6

brandmerkophaarschouderenwilhaarstraffenvoorhaarleugens.GespeelddoorAnnelore,Filip,MiekeenDries(pop).

Johannesiseenletterzetter.Omdeleerlingenhiereenconcreetbeeldbijtegeven,kanverwezenwordennaarPlantin-Moretus.Inditmuseumiseendrukkerijuitde16e-17eeeuwbewaardgebleven.

http://www.museumplantinmoretus.be/nl

C. Credits

Spel,poppenspel:DriesDeWin:Johannes(pop),ElCapitano(pop),DonDomingo(pop).JulieDelrue:Gitte.MiekeLaureys:Baljuuw(masker),LaMama,Dienstmeid/Chikka(pop).FilipPeeters:Beul(pop),ElCapitano(pop),Dokter(pop),DonDomingo(pop).AnneloreStubbe:Neelken(pop),ElCapitano(pop),Dienstmeid/Chikka(pop),Dokter(pop),DonDomingo(pop).

Regie:MarcMaillard.Muziek:ISOLISTImetKasperBaele(hobo),NeleDelafonteyne/TomonoriTakeda(klarinet),FrancisPollet(fagot)enArneLeurentop(electronica).Videocreatie:StijnGruppingenrealisatie:TimOelbrandt.Techniek:TimOelbrandtenJonasDeWulf.Tekst:MiekeLaureys,MarcMaillard,naarhetboekGalgenmeidvanPatVanBeirsenJean-ClaudeVanRijckeghem.Poppen:PatrickenMarcMaillard,InaPeeters,AstridMichaelis.Kostuums:AstridMichaelis.Decor:BrunoSmeyers,KlaartjeVermeulen,JannekeHertoghse.a.

7

4. GalgenmeidvanJean-ClaudevanRijckeghemenPatvanBeirs

DezevoorstellingisgebaseerdophetboekGalgenmeidvanJean-ClaudevanRijckeghemenPatvanBeirsuit2010.Ditboekisgeschiktvooriedereenvanaf12jaar.

Kennendeleerlingenhetverschiltusseneenboekeneentheatervoorstelling?Laatzeverschillenopnoemen,enalsnabesprekingeentoneelstukjeopvoerenopbasisvaneenanderetekst.AlszeGalgenmeidgelezenhebben,kunnenzeookconcreteverschillentussenhetboekenGITTEopnoemen.

A. Korteinhoud

Antwerpen1582.DeveertienjarigebeurzensnijdereninbreeksterGitteNiemandsdochterwordtindeboeiengeslagendoordestadswachtenterdoodveroordeeld.ZeontsnaptternauwernoodaandegalgdoordeonderbaljuwervanteovertuigendathaarvadereenSpaansehertogisdiebovendienadviseurisvankoningFilipsdeTweede.

DeNederlandenzijninoorlogmetSpanjeeninruilvoorhaarlevenmoetGittespionerenvoordeNederlandseprinsvanOranje.ZereistnaarSevillaenzalalhaarlistenhandigheidmoetenaanwendenomdestrategischezeekaartenvandehertogtestelen.

MaarhoelangerGitteinSevillais,hoemeerzevandestadendehertoggaathouden.WanneerzedeeleganteDonDomingoontmoet,slaathaarharthelemaalophol.Zeprobeertmetallemiddelenonderhaaropdrachtuittekomen...

B. Extrapersonages

Dezepersonageskomenwelinhetboekvoor,maarspelengeentolinhettoneelstuk.Enkelenwordenwelterloopsvermeld,zoalsbijvoorbeeldGittesmoeder.

ROSSEisGittesmoeder.Zewerkteineenherbergalsgezelschapsdame.Gitteheeftweinigherinneringenmeeraanhaar.

MEESTERADRIAANenGRETAzijndeeigenaarsvanhetweeshuiswaarGitteopgroeit.

JOBBEiséénvandeanderemeisjesinhetweeshuis,Gitteraaktgoedbevriendmethaar.

ZWARTPEERKENenMANKEESMERALDAkopenGitteopuithetweeshuis.Zereizenstelendkermissenrondalsapothekerentoekomstvoorspelster.

SLIMMERICUSreistmeemetZwartPeerkenenEsmeralda.Hijlijdtaanepilepsie.

8

FRANCISCUSwordtookweldeHeiligeFranciscusgenoemd.Ookhijreistmeenaarkermissenenbeweertmensentekunnengenezendoorhandopleggingen.Hijheeftvierhonden:Marcus,Mattheus,JohannesenLucas.

KARELDEKERKPISSERleertGittehoezemoetsteleneneenmesmoetgebruiken.Hijisverliefdophaar.

C. Schilderij

DecovervanGalgenmeidiseendetailuiteenschilderijvanCarvaggio.Hetschilderijheet‘JudithonthoofdtHolofernes’enisgeschilderdin1598-1599,dusooktentijdevandeTachtigjarigeOorlog.

HetschilderijisgebaseerdophetBoekvanJudithdateenconflicttussendeJodenenAssyriërs(Syrischechristenen)beschrijft.Ditgaatdusookomeengodsdienstconflict,netzoalsdestrijdtussendeprotestantenendekatholieken.

Meerinformatieoverhetschilderijkanuhiervinden:https://nl.wikipedia.org/wiki/Judith_onthoofdt_Holofernes_(Caravaggio).

Meerinformatieoverdeschilderkanuhiervinden:https://nl.wikipedia.org/wiki/Caravaggio_(schilder).

Deleerlingenkunnenookzelfopzoekgaannaardebetekenisvanhetschilderij,enhetvergelijkenmetdesituatieindeNederlandenenSpanje.

5. Achtergrondinformatie

A. Tijd

Eind16eeeuw.Gittewordtin1572achtergelateninhetweeshuis,wanneerzevijfjaaris.OphaarveertiendewordtzenaarSpanjegestuurd,in1582.HetverhaalspeeltzichaftijdensdeTachtigjarigeOorlog.

MeerinformatieoverdeTachtigjarigeOorlog:https://nl.wikipedia.org/wiki/Tachtigjarige_Oorlog

9

Laatdeleerlingen(eventueelopvoorhand)enkelebergrippenopzoekendietemakenhebbenmetdeTachtigjarigeOorlog.Zekunnendezeookvoorstellenaandeklas.

WillemvanOranje,FilipsIIOverwelkegebiedenregeerdendezepersonen?

Calvinisme,katholicisme,protestantisme Watishetverschiltussendezegodsdiensten?Welkewerdwaarbeoefend?

Galg,brandstapel,folteringenWiewerdgevangengenomen?Waaromwerdenmensengefolterd?Opwelkemanier?

Beeldenstorm WatgebeurdeerpreciestijdensdeBeeldenstorm?Watwashetresultaat?

Ontdekkingsreizigers,deNieuweWereldWatzijnontdekkingsreizigers?Kennendeleerlingenenkelevoorbeelden?WaarligtdeNieuweWereld?Wathoudtdezepreciesin?Hoelangduurdehetomdezetebereikeninde16eeeuw?Ennu?

DenasleepvandeTachtigjarigeOorlogblijftnogsteedsactueel,datblijktuiteenartikeldatinjanuari2018verscheen.InditartikelwordtmeeruitleggegevenoverhetbestaanvanSpaansbloedinVlaanderen,enofhetaldannieteenmytheis.

https://www.vrt.be/vrtnws/nl/2018/01/16/-spaans-bloed--in-vlaanderen-is-een-mythe/

B. Ruimte

GittegroeitopinAntwerpen(Vlaanderen)enwordtviadehavenvanCadiz,naarSevilla(Spanje)gestuurd.

Meerinformatieoverdegeschiedenisvandezesteden:

https://nl.wikipedia.org/wiki/Antwerpen_(stad),https://nl.wikipedia.org/wiki/Sevilla_(stad).

Inde16eeeuwhadmenminderkennisvandewereldenhoedieeruitzag.Erbestondenmaarenkelekaarten,endezewarenonvolledigenwerdenconstantaangevuldofverbeterd.Ditkomtook

10

sterknaarvoreninhetboek(ziebijlageB.),eniséénvandebelangrijksteredenenwaaromGittealsspionnaarSpanjewordtgestuurd.ZemoetdewereldkaartenvandeSpanjaardenzientebemachtigen.

Vraagaandeleerlingenofzijhetbelangvandezewereldkaartenbegrijpen.LaatzeeenoudekaartvanEuropaofvandeNederlandenvergelijkenmeteenhuidige.Zijnerveelverschillen?

HierisalsvoorbeeldeenkaartvandeNederlanden,gemaaktdoorGerardMercatorengepubliceerdin1596.

GittekomtinSpanjeterechtenmoetSpaansleren.LaatdeleerlingenookkennismakenmetenkelebasiswoordenSpaans.Hierzijnenkelewoordendieookterugkomeninhetstuk.

- Hola!=Hallo!- Buenosdias!=Goeiedag!- Buenasnoches!=Goeienavond!- Ciao!=Dag/Hallo!- Todobien?=Allesgoed?- Comoanda?=Hoegaathet?- Muybien!=Heelgoed!- Todomuybien,gracias!=Allesheelerggoed,bedankt!- Yomellamo…=Ikheet…- Comotellamas?=Hoeheetje?- Elpadre=Devader- Lamadre=Demoeder- Elamor=Deliefde- Miamor=Mijnlief- Teamo!=Ikhouvanje!

C. Thema’s

InzoweldevoorstellingGITTEalshetboekGalgenmeidzittenverschillendethema’sverwerkt.Welkeherkennendeleerlingen?Welkevindenzebelangrijkenwelkeminderbelangrijk?Hiervolgenenkelevoorbeeldenomeventueelhetgesprektesturen:

11

FamilieGitteweetnietwiehaarvaderis,enhaarmoederbrachthaarnaareenweeshuis.Zekenthaarfamilieniet.Leertzedezelaterkennen?Beschouwtzeanderemensenalsfamilie?HoeisdebandmethaarvaderuitSpanje?Zijnernoganderevoorbeeldenvanfamilieindevoorstelling?Watvindendeleerlingenvanhunfamilie?

ArmoedeVelemensenleefdeninarmoede,enookGitteheeftgeengeldenmoetdaaromgaanstelen.Isditoké?Hoezietarmoedeeruitinde16eeeuw?Levenertegenwoordignogmenseninarmoede?

SpionageGittevertrektalsspionnaarSpanje.Watbetekentditenwatmoetzedoen?Slaagtzeinhaaropdracht?

LiefdeWanneerzeinSpanjeis,wordtGitteverliefd.Hoebeschrijftzedit?Hoeeindigtdezerelatie?Zijnernogmensenverliefdindevoorstelling?Hoezoudendeleerlingenverliefdzijnomschrijven?

D. Verwijzingen

Inhetstukkomenenkeleverwijzingennaaranderemediavoor.Hierzijneenaantalopgesomdalsvoorbeeld.Herkennendeleerlingenzelfnogandereverwijzingen?

Kaartenkamer/CharlieChaplinwereldbolfilmfragment

https://www.youtube.com/watch?v=YqyQfjDScjU

12

Heksenvervolging/MonthyPythonfilmfragment

https://www.youtube.com/watch?v=yp_l5ntikaU

Flamenca/DancingWithTheStarsfilmfragment

https://www.youtube.com/watch?v=vpFUcBfljRk

13

6. Poppenenvideo

A. Poppen

Indevoorstellingwordenveelpoppengebruikt.TheaterFroeFroeheeftdaarvooreeneigenatelierinAntwerpen.Indatatelierwordenookpoppenvooranderetheatergezelschappengemaakt,ofvoorfilmoftelevisie.JulliekennenzekerBumba,Liegenbeest,FinenFlo,KamilvanKaatjeKetnetenveleanderepoppen.Hetatelierkanookgratisbezochtworden,alsjulliedaarinteresseinhebben

Jan,MarcenPatrickMaillardzijndriebroersdiedezepoppenmakensamenmetInaPeeters,JannekeHertoghsenAstridMichaelis.

Poppenmakenisnetzoalsbeeldhouwenenschildereneenkunsteneenberoep.Erkruiptveelwerkentijdin.AlsjegraagooitzelfeenpopleertmakenbijFroeFroekanjedaarvooreenworkshopvolgen.Wegevenjaarlijksworkshopsinhetatelierofergensanders,zowelvoorvolwassenenalsvoorjongerpubliek.Jekanopdewebsitemeerinfovinden.

B. Video

Indezevoorstellingiservrijwelgeendecor,maarerwordtwelvideogebruikt.Dezebeeldenwerdenspeciaalgemaakt.Erwastijdensderepetitiesdusookiemanddieopdecomputerdebeeldenontwierpvoordeachtergrondenoffilmpjesbewerktevoordebewegendebeelden.Tijdensdevoorstellingiserduseentechniekerdieviadecomputerallebeeldenstuurtnaartweeprojectoren.Erstaateréénvooraanenéénachteraan.Frontenretro-projectiewordtdatgenoemd.

14

C. Muziek

GitteiseencoproductievanISOLISTIenTheaterFroeFroe.DatwilzeggendatwedetheatervoorstellingsamenmaaktenmethetensembleISOLISTI.

Indezevoorstellingspelendriemuzikantenmee.Zijbespelendehobo,deklarinetendefagot,driehoutblaasinstrumenten.

JappeenBalder,2jongerenuitdejongerenwerkingvanISOLISTI,spelenfagotenhobo.Inhetvolgendefilmpjeleggenzijuitwattypischisaanhuninstrumentenspelenzeookeenstukje.Zevertellenookietsoverdeklarinet.Wiemeerwilwetenoverdezeinstrumenten,kandeinstrumentenfichesindebijlageraadplegen.

WijvanFroeFroevondenheteenuitdagingomdezeklassiekemuziekinzo’npoppenvoorstellingenverhaalteintegreren.

Daarnaastisereenextramuzikant:ArneLeurentopspeeltklanken,beatsengitaar.Hijispopmuzikantenwerktopeentotaalanderemanierdandeklassiekemuzikanten.JezalbijvoorbeelddemuziekuithetballetvanhetZwanenmeergehoordhebbenwaarinbeidemuziekstijlensameneengrootorkestproberenteimiteren.Deoverstuurdeakkoordenvanderockenrollgitaargevendehevigeimpactvandertigviolen.

Zohebbenweookgeprobeerdomeen“hiphop-rap”indevoorstellingmetonzeklassiekemuzikantentespelen.DeteksthiervanvindjeinbijlageC.Aanjullieomtezeggenofdemuziekgeluktismaarwijvondenhetalvastheelfijnenspannendomzotewerken.

15

Hierzijnenkelelinksnaardemuziekstukkendiegebruiktwordenindevoorstelling.Herkennendeleerlingendestukkennog?Kunnenzedestukkennogplaatsenbinnendevoorstelling?Vindenzedatdemuziekbijdevoorstellingpast?

BootreisnaarSpanje/CharlesKoechlin–Trio(Allegro,Moderato,Allegro)

https://www.youtube.com/watch?v=IQQbNvxycAc

Koechlinschreefinzijncarrièrevelenachtstukken-enstemmingen.Ookditstukpastbinnendatthema,enpastopzijnbeurtookbijdezescène.GitteenJohanneszijnonderwegnaarSpanje,eenbootreisdie14dagenduurde.HierleertGitteSpaansspreken,enblijkterooktijdtezijnvoorromantiek.

PapaenGitte/HenriTomasi–ConcertChampêtre:Nocturne

https://www.youtube.com/watch?v=42IsKKBA8A4

ConcertChampêtre:Nocturnezorgtvooreenmomentvanrustindevoorstelling.Gitteenhaarvaderzijnherenigd,hetiseenkleinmomentvanhoopdatalleswelinordekomt.Tochkanookhierdeachtergrondvanhetnummervooreentweedelaagzorgen:Tomasicomponeerdeditnummerin1939,inhetzelfdejaardathijwerdopgeroepenvoorzijnlegerdienst.DitkanvergelekenwordenmetGittedieaankomtbijhaarvaderenhaarrolalsspionnekanbeginnen.

DeKaartenkamer/MuziekvanTsjaikovski–HetZwanenmeer

https://www.youtube.com/watch?v=jjDYW46PjA8

HetZwanenmeeriseenbekendklassiekballet,gecomponeerddoorTsjaikovski.Hetideevanballetkomtookterugindevoorstelling:aldansendspeeltElCapitanometdewereldkaarten.Hetbegintmetenkelblazers,maarwanneerElCapitanometdekaartengaatspelen,wordtdemuziekharderenluider,mettoevoegingvaneenelektrischegitaar.DegitaarklinktookwanneerGittealleendekaartenprobeerttebesturen,maardanmetveeleenvoudigereakkoorden.

Huwelijk/DonaNobisPacem

https://www.youtube.com/watch?v=9fhJ6XrZ4jg

DevertalingvanDonaNobisPacemis“grantuspiece”of“geefonsvrede.”DitnummerwordtindevoorstellinggezongendoorElCapitanoenLaMadre.DitgebeurtophetmomentdatGitteenDonDomingozichklaarmakenvoorhunhuwelijk.Hiermeezegenendeoudersdanookhethuwelijk.Het

16

isookeennummermeteenkatholiekeachtergrond,omextrahetkatholicismevanSpanjetebenadrukken.

BootreisnaarHuis/JosephCanteloube–Pastorale

https://www.youtube.com/watch?v=mdxOCxpdeSs

WanneerGitteterugkeertnaarVlaanderen,kennenweopnieuweenmomentvanrust.Zeheefthaartaakvolbracht,iseindelijkvrijomtegaanenstaanwaarzewil,enkijktdetoekomsttegemoet.

17

7. TheatercodesEenuitgebreideversievandetheatercodevindtuop:http://cchetloo.dsc---services.be/images/Theatercode%20Secundair.pdf.Dezetheatercodeiseenhandleidingwaarmeeuhettheaterbezoekmetuwleerlingenvlotkanlatenverlopen.Hetfocustvooralopdespelregelsengedragscodesendeorganisatorischekantvanhettheaterbezoek.Debelangrijkstespelregelsengedragscodesinhettheaterzijnhieropgelijst:Voordeleerlingen:

- Jassenentassenhorenaandekapstok.Mobieletelefoonswordenuitgeschakeld.- Tijdensdevoorstellingblijfthetpubliekzitten.Erwordtooknietnaarhettoiletgegaan.- Tijdensdevoorstellingishetpubliekstil.Ermagnatuurlijkwelgelachenwordenalsiets

grappigis,maarhetisnietdebedoelingdatjejemedeleerlingenofdeacteursgaatstoren.- Tijdensdevoorstellingwordternietgegetenofgedronken.

Voordebegeleider:- Weesoptijd(10minutenvooraanvangvandevoorstelling)- Debegeleidergaatbijdeeigenklasgroepzitten.Zokaneringegrepenwordenalszeblijven

roepenofrumoerigblijven.Ditbetekentechternietdatzenietmogenmeelevenmetwateropdescènegebeurt!

- Mobieletelefoonswordenuitgeschakeld(ookvoorleerkrachten,geefhetvoorbeelda.u.b.)- Alseenleerlingtochnaarhettoiletmoet,gaateraltijdeenbegeleidermee.

8. Bijlagen

A. Fragmentuithetstuk(debrochurevanhetstukstaatookopdewebsiteomtedownloaden)

G=Gitte JV=Johannes B=Beul

G:Wacht!JV:Wat?G:MijnvaderiseenechteSpanjaard!B:Olé!G:Ola!JV:Uwmoeder,waarisdie,kandievooruspreken?G:ZeheetRosse.Meerweetikniet.Ikweetzelfsniethoezeeruitzietenofzenogleeft.JV:Rosse?!Tja,datislastig,zozijnerveel.Weetgenogietsandersoverhaar?Waarkwamuwmoedervandaan?G:Ergensbuitendestad,zewerkteineencafémetdaarrondeenveldvolkorenbloemen.B:Zijtgeermeeaan’trammelen?JV:Geverstaattochdatikhierniksmeeben.G:Uwegenades!Mijnlevenstaathierophetspel.Mochtgekunnenachterhalenwaarmijnvaderis.Hijzoumijkunnenhelpen!

18

JV:Ah,gemeenthet!IkmoetdieinSpanjegaanzoeken?B:‘tIsSinterklaastochniet?!Hahahaha…(ophuninstrument)G:Ikhebmijnvaderzelfnooitgekend.MaarRosseverteldemijdathijheelrijkis.Hijiseencapitano,eenvriendvandekoning,eenheelhogepief!Mijnvadergafmedezeketting…(zoektondertussennaarhaarkettingmetzegel)B:Gijdochtervaneenvriendvandekoning?Zottin!G:Waarismijnketting!JV:Excuseer?G:Zehebbenmijnkettingafgepakt!Ikdraagdiealtijdrondmijnnek.JV:Kuntgeietsduidelijkerzijn?B:(haaltkettingtevoorschijn)Hier,dithebbenwehaarafgepakttoenzehieraankwam.Eenkettingmeteenschelpinglas,waarschijnlijkookgepikt.G:Diekettingisvanmijnvader!JV:Bon,ikneemdiekettingmeenaardeBaljuw,hijmoetbeslissen.(tegenGitte)Morgenkomtgevoorderechtbank.(tegenbeul)Kom,wezijnhierklaar.

B. Fragmentenuithetboek

‘SevillaisdefeitelijkehoofdstadvanSpanjeenvandewereld’,gaatSimonHendrikszoon

verder.Vuylstekeisalweerwatrustigergewordenengietnogeenbeterwijnuitvoorzichzelf.DeDuitserkloptdeasuitzijnpijpenstoptdieopnieuw.Hijkrabtverveeldinzijnbaard.Ervallenbroodkruimelsuit.

Wachtjeogenblikaf,Gitte,wachtjeogenblikafopteontsnappen.‘InSevillakomenalleschepenuitdeNieuweWereldaan,diemendeAmerika’snoemt’,gaat

Simonverder.‘UitdeAmerika’skomtelkjaardezilvervloot.Datiseenvlootvantientallenschepen.HetzilverwordtinSevillaopdekadesgezet,samenmetanderekostbaregoederenuitdeNieuweWereld.ElkekapiteinvandeSpaansevlootmoetzichaandienenbijhetHuisvandeOceanen,aantonenhoeveelzilverhijopdekadesheeftneergezetenvertellenwelkebijzonderhedenhijopzijnreisheeftmeegemaakt.ZowetendemenseninhetHuisprecieshoeveelSpaansenederzettingen,soldaten,kanonnenenschepenerindeNieuweWereldzijn.’

SimonHendrikszoonlaateenstiltevallen.Hijneemtzijnpistoolenblaastnogeventegendelont.Hetuiteindewordtrood.HetmaaktVuylstekeweernerveus.Simonblijftopzijnhoede.Ikzeteenstapdichterbij.NaastmijzitdeDuitsertedoezeleneninhetmiddenvandetafelligthetpistoolmetdelangzaambrandendelont.IkblijfzoveelmogelijkindeogenvanSimonkijken.WantzoalsKareldeKerkpisseraltijdzei:blijfdegenediejewiltberovenindeogenkijken.Hijzaldesteminderbeseffendatjehembesteelt.

‘OpbasisvanaldiewetenswaardighedenwerkenzeinhetHuisvandeOceanendewereldkaartbij,’besluitSimon,‘enikwildiekaart.’

Galgenmeid,p.168-169

WelopendetrapopnaardederdeverdiepingvanhetHuis.Inzevenzijatelierszijnjongemannenmetinktenpenselenlandkaartenaanhetkopiëren.Bijdedeurnaardegrotekaartenkamer

19

staantweewachters.Dehertogstelthengerustenzegtdatzijndochterevenkomtkijken.Dewachterslatenonserin.IktreedbinneninhetgrootsteheiligdomvanSpanje:degrotekaartenkamer.

Tegendemuurvandekamerstaankastenmetboekendiemetderugnaardemuurzijngekeerd,wegvandetoeschouwer.Datisomdepagina’sdekanstegevenomuitteluchten.Deboekenstaanooknietdichtopelkaargeperst,zodatdebladenwatluchtkrijgenenermindergevaarvoorschimmelsis.Deboekenhebbengeentitels,maaropdebuikzijneencijfereneenlettergeschilderd,zodatjederegisterlijstenmoetraadplegenalvorenseenboekoptezoeken.IkherkendekaartenmakerJuanLópezdeVelzascoendekroniekschrijverRodrigoZamoranobijdeboekenkast.

(…)Inhetmiddenvandekamerstaateenenormerondetafelmetdaaropdewereldkaart.Ik

herkendecontinentenzoalsikdiezagopdewereldbolinhethuisvandehertog.Maarzestaanhierbreeduitgetekendopdekaartmetcijfers,tekens,dataenstippellijnenernaast.Hetzijnstippellijnendieallemaal,vanelkeSpaansekoloniewaarookterwereld,terugleidennaarSevilla.

‘ElkschipdataankomtuitdeNieuweWereldbrengtonsnieuweinformatieoverdekustvaneenbepaaldgebied,’legtdehertoguit,‘maarookoverdeinwoners,overdeSpaansenederzettingen,overhetaantalstenenhuizen.Aldiegegevenszettenbijopdegrotewereldkaartindezekaartenkamer.Diegrotekaartisnooitklaar.Diewordtelkeweek,elkedagbijgewerkt.ZehaatdePadrónRealinisSpanjesgrootstegeheim.’

‘Dewereldligtvooru’,graptZamorano.(…)AlleSpaansegebiedenzijninhetgoudgeschilderd.Helemaalrechtsbovenaan,daarwaarde

lijnenvanAziëvervagen,kijktJezusChristusnaardewereld.DewestkustvandenoordelijkeAmerika’sisnognietgetekend.OokdekustvaneengrooteilandaandeanderekantvandeAmerika’sismaarhalfgeschetst.Ikwijsopdieoceaan.

‘DekoningheeftdiezeedeStilleOceaangenoemd,’legtJuanLópezuit,‘omdatSpanjeervredeenstilteheeftgebracht.’

‘Devrede.Lapaz’,vultRodrigoaan.‘DaaromnoemenzehetdeOceaanvandeVrede,dePacifiekeOceaan.DaarzijnookdeSpaanseeilanden:deFilippijnen,genoemdnaaronzekoningFilips.’

Galgenmeid,p.294-297

C. Rap‘Ontspanje’

D1:Ont-spanjeD2:Ont-spanjeD1:Ont-spanjeD2:Relax1+2:Ont-spanje1:wezijninSpanjeHierkanjejeeenslekkerlatengaandusontspanje1+2:relax2:watjenumoetdoen,kanookstraks2:welkomchica

20

1:chicachicachica2:inhetlandwaardezonnooitverdwijntnaarhetschijnt1:waardezonalszekonnooitbegonaandenacht1+2:wantdedagenzijnhierwarmerdanverwacht1+2:Ont-spanjeOnt-spanje1:'kwilubepotelendangaikjodelen2:gijzetonsinlichterlaaiedatonsorend'ervandraaie1:wijwillenugraagzienwantgijzijtzo’nschoonmasjien2:wijwillenomugeven1+2:zijtnutochniezoverlegen2:allesishiervreemd1:allesishieranderstochvoorbuitenlanders2+1:zoalsjij(vanafhiertotheteindeJulie)2:Nemeneerdatisnendon1:eneenepsdatisjamon2:Laplayaishetstrand1:ofisdatineenanderlandwaarzedagenliggenchillenopnenhanddoekmerooiebillen1+2:Relax1:Relax1:GodverdommeisCaramba2:Dekuskesdanslabamba1:denachtnoemenwefiesta2:dedagnoemenwesiësta1:TanteRitaenAndrézijnJuanitaenJosé2:steakmetfrieteneneenstella1:issangriametpaella–ella–ella–ee-ee–ee1+2:sangriametpaella–ella–ella–ee-ee–ee

D. Instrumentenfiches

21

Hobo

Dehobobehoorttotdefamilievandehoutblazerseniseendubbelrietinstrument.Tweerietblaadjeswordentegenelkaargebondenenhieropwordtgeblazen.Deluchtlaatderietblaadjestegenelkaartrillen,zogaatookdeluchtindehobotrillen,waardoordeklankkanontstaan.Hetkleppensysteemzorgtervoordatweallenotenkunnenspelen.Voorelkenootbestaateenbepaaldecombinatievankleppendieopengelatenwordenofgeslotenworden.Zowordenverschillendetoonhoogtesgespeeld.

Dehoboheefteenzeeroudegeschiedenis.Eenbelangrijkevoorlopervanditinstrument,dezumaraakteinde14deeeuwvanuitMesopotamiëverspreidoverdehelewereld.Deluideendoordringendetoonvanditinstrument,maaktehetuiterstgeschiktominopenluchttespelen.InhetbeginwerddezumadanookvooralinTurkselegerorkestengebruikt.

KruisvaardersbrachtendezumameenaarWest-Europa,waarhetinstrumentzichontwikkeldetotdeschalmei,dedirectevoorlopervandehobo.

IntegenstellingtotdeArabischezuma,dievooraldoorsoldatenbespeeldwerd,wordtdeschalmeidoorhovelingenenburgersbespeeld.Vanafhetbeginvande16deeeuwwordtdeschalmeiheelvaakdoorspeelliedenindestedengebruikt.Kleinegroepjesmuzikantenvormendandeeersteensemblesindesteden.

Inde17een18eeeuwondergaathetinstrumentheelwatveranderingenomaandehogeremuzikaleeisentekunnenvoldoen.Vanafde19deeeuwwordtookhetkleppensysteemtoegevoegd(deoudsteschalmeienhaddenditnogniet).Vanafdanzietdehoboeruitzoalswehemnukennen.

22

Fagot

Ookdefagotbehoorttotdefamillievandehoutblaasinstrumentenenisnetzoalsdehoboeen

dubbelrietinstrument.Hetinstrumentdanktzijnnaamaandebouwwijze.Defagotiseenlangehoutenbuis,dieomwillevandehanteerbaarheid’dubbelgevouwen’isenalshetwareeen’bundel’vormt.HetItaliaansewoordvoor(takken)bundelis’Fagotto’.Defagotiseenvandelaagstklinkendehoutblaasinstrumenten.

Debelangrijkstevoorlopervandefagotisdedulciaan.Dedulciaanisveelkleinerenhadnogbijnageenkleppen.Indeloopvandeeeuwenwerdsteedsbetermateriaalgebruiktenisdefagotsteedsmeervoorzienvankleppen.Opdiemanierkrijgtditinstrumentsteedsmeermogelijkheden.

Vanafde18deeeuwkrijgtdefagoteenvasteplekinhetsymfonieorkest.

Klarinet

Deklarinetiseenhoutblaasinstrumentdatmeteenenkelrietbespeeldwordt.Hetrietwordtmeteenrietbindervastgemaaktaanhetmondstuk.Deluchtwordttussenhetmondstukenhetrietgeblazen,waardoorhetrietbeginttetrillen.Detrillingvanhetrietzetdeluchtindeklarinetinbewegingenzoontstaathetgeluid.

23

Derechtstreeksevoorlopervandeklarinetwasdechalumeau,eenvolksinstrumentmetvingergatenenzonderkleppen(zoalseenblokfluit),meteenbreedmondstukeneenenkelriet.DechalumeaukwamvooralveelvoorindeWeenseoperavande18deeeuw.Dechalumeaukendeechternogveelbeperkingen.

Verschillendeinstrumentenbouwersexperimenteerdenomvandechalumeaueenbeterinstrumenttemakenmetmeermogelijkheden,watleiddetothetontstaanvandeklarinet.Erwerdenkleppenophetinstrumentgeplaatst,opeenmanierwaardoordeklarinettistveelgemakkelijkerallenotenkonspelen.

Inde19deeeuwkreegdeklarineteenvasteplaatsinhetsymfonieorkest.Ronddezetijdkreegzeookstilaanhaarhuidigevorm.

EINDE