OPLEIDINGOPLEIDINGOPLEIDINGOPLEIDING

HULPVERLENING HULPVERLENING HULPVERLENING HULPVERLENING

VOOR REISLEIDERSVOOR REISLEIDERSVOOR REISLEIDERSVOOR REISLEIDERS

Toerisme Vlaanderen, i.s.m.Toerisme Vlaanderen, i.s.m.Toerisme Vlaanderen, i.s.m.Toerisme Vlaanderen, i.s.m.

AVICENNAAVICENNAAVICENNAAVICENNA, , , ,

medische opleiding medische opleiding medische opleiding medische opleiding

en consultancyen consultancyen consultancyen consultancy

Inleiding

� Doel van deze opleiding:� Erkend blijven als reisleider.� In moeilijke en specifieke omstandigheden kalm

en efficiënt hulp bieden.� EHBO-technieken goed kunnen toepassen.� Oog hebben voor preventie en veiligheid.� Een kwalitatieve dienstverlening bieden.

Inleiding

� Wij bieden:� een praktijkgerichte opleiding van 20u, incl.

examen;� een opleiding gericht op reisleiders en gidsen; � een erkend brevet hulpverlener;� regelmatige bijscholingen;� inspraak in onderwerpen bijscholingen.

Jullie vragen en inbreng zijn welkom.

Inleiding

Inhoud basisopleiding:� Module 1

De benadering van een noodgevalUitvallen vitale functies

� Module 2Het zieke slachtoffer

� Module 3Het levensgevaarlijk gewonde slachtoffer

� Module 4Het niet levensgevaarlijk gewonde slachtoffer

� Module 5Bijzondere noodsituatiesExamen

De (medische) aansprakelijkheid

� Tekst: Karel Peeters, jurist en directeur Reis- en Opleidingscentrum (ROC) vzw Gent.

� Taak van de reisleider :�De reisleider vertegenwoordigt de reisorganisatie;�De belangrijkste taak is informatie geven en

bijstand verlenen.�Een reiziger in het buitenland met medische

problemen (= persoon in nood) bijstaan met gepaste hulp.

� Welke handelingen mag een reisleider stellen in het kader van een noodgeval en in welke mate is hij verantwoordelijk?

� Uitoefenen van de geneeskunde is strafbaar: � Bij het herhaaldelijk stellen van handelingen die

behoren tot de geneeskunde door een onbevoegd persoon.

� Op initiatief van reisleider: het toedienen van geneesmiddelen die zonder doktersvoorschrift niet verkrijgbaar zijn.

De (medische) aansprakelijkheid

� Niet uitoefenen van de geneeskunde:

� EHBO toedienen.

� Geneesmiddelen toedienen die vrij ter beschikking zijn.

De (medische) aansprakelijkheid

Via formulier “vertrouwelijke informatie”kan reisleider nagaan welke medicatie voorgeschreven is.

� Schuldig verzuimArt 422 bis: “…wordt gestraft hij die verzuimt

hulp te verlenen of te verschaffen aan iemand die in groot gevaar verkeert, …”

�Hulp verlenen: persoonlijk hulp bieden.�Hulp verschaffen: hulp inroepen.�Het is verplicht hulp te bieden aan persoon in

nood.�Hulp bieden zonder ernstig gevaar voor

zichzelf of anderen.

De (medische) aansprakelijkheid

� Burgerrechtelijke verantwoordelijkheidArt 1382: “Elke daad waardoor aan een ander schade wordt veroorzaakt, verplicht degene door wiens schuld de schade is ontstaan, deze te vergoeden”� Volg het principe van de “goede huisvader”.

� De intentie tot hulp bieden is doorslaggevend.� Bij aansprakelijkheid van schade voor zover men

hieraan schuld heeft.

� De reisorganisatie kan aansprakelijk gesteld worden voor daden van zijn reisleider.

� De reisleider kan aansprakelijk gesteld worden bij opzettelijke of zeer zware fouten.

De (medische) aansprakelijkheidOPLEIDINGOPLEIDINGOPLEIDINGOPLEIDING

HULPVERLENING VOOR REISLEIDERSHULPVERLENING VOOR REISLEIDERSHULPVERLENING VOOR REISLEIDERSHULPVERLENING VOOR REISLEIDERS

Module 1

De benadering van een noodgeval

Uitvallen vitale functies

Toerisme Vlaanderen, i.s.m.Toerisme Vlaanderen, i.s.m.Toerisme Vlaanderen, i.s.m.Toerisme Vlaanderen, i.s.m.

AVICENNAAVICENNAAVICENNAAVICENNA, , , ,

medische opleiding en consultancymedische opleiding en consultancymedische opleiding en consultancymedische opleiding en consultancy

De benadering

van een noodgeval

� Wat is een noodgeval?

� Wat is eerste hulp?

� Wat doe je bij een noodgeval?

De 4 stappen van de eerste hulp

De 4 stappen van de eerste hulp

Stap 1: zorg voor veiligheid.

Stap 2: beoordeel de toestand van het slachtoffer.

Stap 3: verwittig de hulpdiensten.

Stap 4: verleen eerste hulp.

Zorg dat je hulp als steun overkomt.

� Observeer.

� Zorg voor je eigen veiligheid.

� Zorg voor de veiligheid van het slachtoffer.

� Zorg voor de veiligheid van omstanders en getuigen.

Gebruik je gezond verstand

Gebruik persoonlijke beschermingsmiddelen.

Stap 1: zorg voor veiligheid

Algemene regels: � Verplaats het S.O. nooit tenzij er gevaar is voor:

� verdrinking� brand� verstikking door rook, gas of dampen� ontploffing� instorting

� Evacueer enkel zonder jezelf in gevaar te brengen.

Stap 1: zorg voor veiligheid

Noodevacuatie

Evacuatietechnieken :

de Rautek techniek

Evacuatietechnieken :

de brandweergreep

Evacuatietechnieken :

de brandweersleep

Evacuatietechnieken:

de dekensleep

Stap 2 : beoordeel de toestand

van het slachtoffer

� Is het slachtoffer in acuut levensgevaar?� Hoe beoordelen?

Door snelle evaluatie van levensgevaarlijke functies, nl. � bewustzijn � ademhaling

� Controleer het bewustzijn:� Geen reactie:

� Zorg zelf voor veiligheid.� Zorg dat de ademhaling niet belemmerd

wordt.� Ernstig bloedverlies:

� Handel onmiddellijk.

Stap 2 : beoordeel de toestand van het slachtoffer

Bewustzijn

� Hersenen zorgen voor verwerking van zintuiglijke informatie.

� Bewust S.O.(slachtoffer):� kan reageren op zijn omgeving;� wakker, attent.

� Bewusteloos S.O.:� kan niet reageren op omgeving;� verslapping van de spieren;� gevaar: tong sluit luchtweg af.

Stap 2 : beoordeel de toestand van het slachtoffer

Bewustzijn� Mogelijke oorzaken bewusteloosheid:

� uitwendige factoren (bvb. slag op hoofd)� inwendige factoren (bvb. spontane hersenbloeding)� ziekte� intoxicatie

� Symptomen:�Het S.O. lijkt in diepe slaap.�Het S.O. reageert niet.

Stap 2 : beoordeel de toestand van het slachtoffer

Bewustzijn

� Spreek S.O. luid aan.� Schud S.O. zachtjes aan de

schouder.

Geen reactie?S.O. is bewusteloos.

Stap 2 : beoordeel de toestand van het slachtoffer

Controle bewustzijn

� Ademhaling zorgt voor aanvoer van zuurstof.� Zuurstof is essentieel voor het goed functioneren van de

cellen.� De mens heeft een heel kleine reserve aan zuurstof.� Zuurstoftekort veroorzaakt snel blijvende schade.� Mogelijke oorzaken van zuurstoftekort zijn:

� diepe bewusteloosheid� verstikking� verdrinking� overdosis medicatie / drugs� hartstilstand

Stap 2 : beoordeel de toestand van het slachtoffer

Ademhaling

� Symptomen zuurstoftekort:� bewusteloosheid� afwezigheid van ademhalingsbewegingen� huidskleur: blauw (cyanose) of bleek

Stap 2 : beoordeel de toestand van het slachtoffer

Ademhaling� Plaats het hoofd in hyperstrekking.

� Kijk, luister, voel.

Stap 2 : beoordeel de toestand van het slachtoffer

Controle ademhaling

Een S.O. op de rug draaien Stap 3:

verwittig de hulpdiensten

� Meestal bestaat er een nationaal alarmnummer.

� In elke lidstaat van de E.U.: bel 112.

� Alarmeer vóór het verlenen van eerste hulp.

� Alarmering gebeurt bij voorkeur door omstanders.

� Blijf steeds bij het S.O.

� WIE? WAT? WAAR?�Geef je naam en je hoedanigheid.�Geef adres of plaatsbepaling.�Geef eventuele herkenningspunten.� Leg de situatie kort uit.� Laat weten hoeveel S.O.’s er zijn.�Beschrijf de toestand van de S.O.’s.

Stap 3 : verwittig de hulpdiensten

Melding De veiligheidshouding

� Moet je het bewusteloos S.O. toch even alleen laten (bvb. om hulpdiensten te alarmeren)?Breng het S.O. in veiligheidshouding= stabiele zijligging met vrije luchtweg.

De veiligheidshouding Stap 4: verleen eerste hulp

� Onderzoek het S.O. grondiger.� Geef voorrang aan de vitale functies en de meest

ernstige verwondingen door:� toepassen reanimatietechnieken;� stelpen ernstige bloedingen;� spoelen van brandwonden;� afdekken van grote wonden;� immobiliseren van letsels aan het bewegingsstelsel;� verzorgen minder erge verwondingen.

� Blijf bij het S.O.� Laat het S.O. geen inspanningen doen.� Blijf regelmatig vitale functies controleren. � Veroorzaak geen bijkomende pijn.� Bescherm het S.O. tegen temperatuurinvloeden.� Geef geen eten of drinken.� Vermijd manipulaties.� Verzamel zoveel mogelijk info.

Stap 4 : verleen eerste hulp

In afwachting van de komst

van de hulpdiensten:

� Blijf zelf kalm:� Je hebt beter overzicht op de situatie.� Je lijkt zelfzekerder.�Omstanders zijn beter bereid tot hulp.

� S.O.S.: �Situeer.�Ondersteun.�Stimuleer.

Stap 4 : verleen eerste hulp

Zorg dat je hulp

als steun overkomt.

Opmerkingen

� Medicatie:�Kijk eventueel medicatieschema of formulier

‘vertrouwelijke informatie’ na.�Dien geen medicatie toe op eigen initiatief.�Bied zo nodig hulp bij het nemen van

reguliere medicatie.

Opmerkingen

� Omstandigheden:�Bevraag uitvoerig het S.O. Hoe is hij aan de

verwondingen gekomen?�Zoek indien nodig info bij omstanders.

� Observeer:�Blijf het S.O. steeds observeren.�Toestand van het S.O. kan evolueren.

Opmerkingen

� Zoek verklaringen:�Ga actief op zoek naar informatie.

� Manipulatie:�Het S.O. blijft zoveel mogelijk daar waar je

het aantreft.� Onderzoek:

�Ga na wat het S.O. nog zelfstandig kan doen.�Ga na waar het S.O. overal pijn heeft.

OPLEIDINGOPLEIDINGOPLEIDINGOPLEIDING

HULPVERLENING VOOR REISLEIDERSHULPVERLENING VOOR REISLEIDERSHULPVERLENING VOOR REISLEIDERSHULPVERLENING VOOR REISLEIDERS

Module 1

De benadering van een noodgeval

Uitvallen vitale functies

Toerisme Vlaanderen, i.s.m.Toerisme Vlaanderen, i.s.m.Toerisme Vlaanderen, i.s.m.Toerisme Vlaanderen, i.s.m.

AVICENNAAVICENNAAVICENNAAVICENNA, , , ,

medische opleiding en consultancymedische opleiding en consultancymedische opleiding en consultancymedische opleiding en consultancy

Inleiding

� De vitale functies zijn:� bewustzijn� ademhaling� bloedcirculatie

Bewustzijn

� Bewusteloosheid is een toestand van abnormale slaap.� Het S.O. kan niet worden gewekt door uitwendige prikkels.� De hersenfunctie is afwezig.� Gevolg: geen controle over situatie.

Ademhaling

� Zorgt o.a. voor toevoer van zuurstof.� Zuurstof is essentieel voor het functioneren.� De mens heeft een heel beperkte reserve aan

zuurstof.

Bloedcirculatie

� Zorgt o.a. voor: � de verspreiding van zuurstof; � de afvoer van verbrandingsstoffen.

Volgorde van handelen

� Stap 1: zorg voor veiligheid.� Stap 2: controleer of het

slachtoffer reageert.

� Werkwijze:�Aanspreken.�Schouderschudden.

Volgorde van handelen

� Mogelijkheid 1: het S.O. reageert:� Laat het S.O. liggen.�Ga na wat het S.O. kan en niet kan.�Probeer te achterhalen wat er gebeurde.�Haal indien nodig hulp.�Blijf het S.O. regelmatig controleren.�Verleen eerste hulp volgens de prioriteitenlijst.

Volgorde van handelen

� Mogelijkheid 2: het S.O. reageert niet:�Roep om hulp.�Draai het S.O. op de rug.

Volgorde van handelen

�Hou de luchtweg open.�Controleer de ademhaling:

� Kijk.� Luister.� Voel.

Volgorde van handelen

�Ademhaling normaal:� Stuur iemand om hulp.� Verzamel informatie.� Blijf bij het S.O.� Onderzoek het S.O.� Verleen eerste hulp volgens de

prioriteitenlijst.� Volg de evolutie van de toestand op.

Onderzoek SO:

hoofd-voetenonderzoek

� Controleer het hoofd, zonder het te bewegen.� Kijk naar de borstkas.� Geef lichte druk op de ribben.� Tast de buik af.� Druk zijwaarts op het bekken.� Controleer de ledematen

- eerst gelijktijdig, dan elk afzonderlijk.

Volgorde van handelen

�Beadem 2 keer.

�Stuur iemand om hulp te halen.�Kniel naast het S.O.�Dien 30 hartmassages toe.

� Mogelijkheid 3: het S.O. is bewusteloos en ademt niet.

Overzicht

� Controleer op reactie – geen reactie:�Roep om hulp.�Open de luchtweg.

� Controleer ademhaling – geen ademhaling?:�Vraag gespecialiseerde hulp.

� Start C.P.R. (cardiopulmonaire reanimatie):� 30 hartmassages.� 2 beademingen.�Ga verder: steeds 30 hartmassages

en 2 beademingen.

Opmerkingen

� Beademing lukt niet:�Onderzoek mond van het S.O.� Ligt het S.O. in hyperstrekking?�Na twee mislukte pogingen: voer enkel

hartmassage uit.� Wissel regelmatig met collega.� Nekletsel? Stel de hyperstrekking uit.� Het S.O. moet op de rug liggen, op een harde

ondergrond.

Stoppen met reanimeren

� Bij tekenen van leven.� Als gespecialiseerde hulp de C.P.R. overneemt.� Als arts zegt te stoppen.� Bij uitputting.

OPLEIDINGOPLEIDINGOPLEIDINGOPLEIDING

HULPVERLENING VOOR REISLEIDERSHULPVERLENING VOOR REISLEIDERSHULPVERLENING VOOR REISLEIDERSHULPVERLENING VOOR REISLEIDERS

Volgende module:

Uitvallen van de vitale functies (vervolg)

Het zieke slachtoffer

Toerisme Vlaanderen, i.s.m.Toerisme Vlaanderen, i.s.m.Toerisme Vlaanderen, i.s.m.Toerisme Vlaanderen, i.s.m.

AVICENNAAVICENNAAVICENNAAVICENNA, , , ,

medische opleiding en consultancymedische opleiding en consultancymedische opleiding en consultancymedische opleiding en consultancy