Mechelen 12/6 Lamot

Infosessie

handhavingsweek

zwerfvuil en

sluikstorten

Welkomstwoord

Gouverneur Cathy Berx

De handhavingsweek: context en praktisch

Eva Gijsegom – Team Vlaanderen Mooi

Een creatieve oplossing voor zwerfvuil

Afval in Vlaanderen

Zwerfvuil en sluikstorten als lekstromen

Afval in Vlaanderen

- Zoveel mogelijk voorkomen en reduceren

- Zoveel mogelijk gesorteerd en gerecycleerd

=> Sluiten kringlopen

NIET:

- Private verbrandingen (sluikstoken)

- Storten

- Uitvoeren

Afval in Vlaanderen

- Enkel restfractie: verbrand met energierecuperatie

- Storten enkel voor niet-brandbare fractie van restfractie

- Zwerfvuil en sluikstorten

= restafval als opgeruimd

= via mariene weg in zeemilieu terecht

= nooit opgeruimd

Enkele facts and figures: zwerfvuil- Best beschikbare schatting zwerfvuil:

- Meer dan 20.000 ton per jaar in Vlaanderen (+/- 2000 )

- Kost meer dan 25 euro per jaar per Vlaming

- Zwerfvuil is voor 35% van de Vlamingen een vaak voorkomend buurtprobleem

- Veel zwerfvuil gaat gepaard met dalende immoprijzen, minder toerisme, slechtere gezondheid….

Enkele facts and figures: zwerfvuil & sluikstorten- Wat zit er in het zwerfvuil en sluikstorten?

- Zwerfvuil:

- Veel peuken, verpakkingsmateriaal en kauwgom

- Peuken en appelsienschillen ook zwerfvuil

- Sluikstorten:

- Huishoudelijk en bedrijfsafval, gratis zowel als betalende fracties

- Wie is de dader?

- Dwarsdoorsnede van de bevolking

Enkele facts and figures: sluikstorten

- Sluikstorten vooral:

- In en rond straatvuilnisbakken (hotspots)

- Bij afvalverzamelpunten (hotspots)

- Andere anonieme locaties

- Sluikstorten gebeurt vaker als het donker is en in de winter

Zwerfvuil en sluikstorten: aanpak in Vlaanderen- We monitoren

- We (helpen) opruimen

- We communiceren

- We voeden op

- We faciliteren

- Door een goede infrastructuur

- Door sociale controle

- Door een aangename omgeving

&

- We handhaven

Zwerfvuil en sluikstorten: hoe pakken we handhaving aan? - Aanpak juridische problemen handhaving + communicatie

- Verbeteren gemeentelijke aanpak handhaving via coachingtrajecten

- Onderzoeksprojecten naar impact van camera’s

- Subsidies camera’s

- Organisatie handhavingsweek

De handhavingsweek

zwerfvuil en sluikstorten

2018

Wat, wanneer, voor wie en hoe?

Zwerfvuil en sluikstorten: de handhavingsweek

Wat doen we?

- Aanspreken van overtreders

- Sanctioneren van overtreders

- Belonen wie het goed doet

Waar en wie kan deelnemen?

Elke deelname telt: ongeacht met hoeveel en hoe vaak

- Alle handhavers die bevoegd hebben over zwerfvuil/sluikstorten

- Via GAS

- Via art 12 § 1 van het materialendecreet

- Eigen reglementen

Bv. lokale toezichthouders, bijzondere veldwachters, Lijncontroleurs, …

- Wie wil aanspreken

Wanneer gaat het door?

- Handhavingsweek van 17 tem 23 september

- Alle acties registreren tussen 15 september – 7 oktober

Hoe deelnemen? - Door de actie te registreren: 2 stappen

- Voorafgaandelijk: heatmap

- Rapportering achteraf: online formulier

- Via www.mooimakers.be/week-van-de-handhaving

Essentieel voor Vlaamse terugkoppeling over handhavingsweek

- Kan per organisatie

Registratie & rapportering

Registratie vooraf: heatmap

- Snelle en eenvoudige registratie

- Registratie enkel per gemeente

- Overzicht acties per regio

Registratie vooraf: heatmap

Registratie tijdens de handhavingsweek

- Noteren via dagregistratieformulier:

- Pdf (om af te drukken)

- Excel (digitaal)

- Tijdens de periode 15/9 – 7/10

Dagregistratie

Rapportering achteraf: online formulier

Inbrengen gegevens dagregistratieformulieren

- Vrije registratie:

- Voor 1 organisatie

- Niet tussentijds opslaan, achteraf resultaten niet meer beschikbaar

- Politie, gemeente, provinciaal domein ….

- Registratie via login

- Gebundelde registratie/gemeente

- Voor intercommunales, Vlaamse partners….

- Resultaten kunnen tussentijds bewaard worden en later aangevuld

- Login = webshop Mooimakers

=> Voor beide versies: samenvoeging gegevens is mogelijk

Online formulier – eenvoudige rapportering

Online formulier – rapportering met login

Rappoprtering

- Eigen resultaten bij te houden via pdf

- Voor rapportering via login:

- Pdf’s te consulteren via ‘mijn account’

Ondersteuning voor de

handhavingsweek

Ondersteuning voor de handhavingsweek

- Communicatiemateriaal

- Beloningen

- Vormingen ‘professioneel communiceren rond de handhaving van zwerfvuil en sluikstorten’

- Draaiboek van de handhavingsweek

- Keuzeschema wettelijke instrumenten handhaving zwerfvuil/sluikstorten

Campagne ‘handhavingsweek zwerfvuil/sluikstorten’- In de week voorafgaandelijk en handhavingsweek zelf

- Geënt op de campagne vorig jaar

- Via

- Radiospots

- Affiches

- Sociale media

Communicatiemateriaal beschikbaar voor partners- Affiches (A2/A3/A4/A5) => ook 2-talig

- Artikels voor publicatie (digitaal)

- Webbanners

- Emailhandtekening

- Social media: omslagfoto/visual

=> Meer nodig dan aangegeven quota? Vermeld dit in het opmerkingenveld.

Campagnebeeld

Communicatie ‘handhavingsweek zwerfvuil/sluikstorten’

Bestellen via webshop:

www.mooimakers.be => webwinkel => handhavingsweek => fysieke items

Login nodig:

- Gemeentes, intercommunales en Vlaamse partners: zelfde login als opruimmateriaal

- Politie en andere: login aanmaken als ‘bedrijf’

www.mooimakers.be/week-van-de-handhaving => digitale versies

Communicatie ‘handhavingsweek zwerfvuil/sluikstorten’ & sociale media

Laat de handhavingsacties leven op de sociale media

- Gebruik facebook: grootste bereik, divers doelpubliek

⇒ Meld je acties ook pagina van ‘Mooimakers’

- Mik op interactie:

- Via clicks, shares, comments, likes

- Gebruik beeldmateriaal

- Foto’s, emojis, filmpjes

- Gebruik korte, wervende teksten

Communicatie ‘handhavingsweek zwerfvuil/sluikstorten’ & sociale media

Theorie van gedragsverandering in beeld:

- Toon niet ‘hoeveelheid afval’

- Wel: uw beleid in beeld

Communicatie ‘handhavingsweek zwerfvuil/sluikstorten’ & sociale media

Volg ook/meld je acties ook op /vermeld:

- Twitter: @mooimakers + #Mooimakers, #handhaving, #zwerfvuil…

- Instagram: #Mooimakers

- Facebook: Mooimakers

Persacties handhavingsweek zwerfvuil en sluikstorten

- Nationale persactie

- Regionale acties doorgegeven via:

- info@mooimakers.be

- sociale media van Mooimakers

Bestellen beloningenBeschikbare gadgets:

- Balpennen

- Autovuilniszakjes

- Opvouwbare tasjes (vanaf begin juli leverbaar)

- Totebags

Vormingen professioneel communiceren rond de handhaving van zwerfvuil

- Organisatie via intercommunales

- Beperkt aantal dagvormingen online met vrije inschrijvingen

- Ook korte opleiding voor vrijwilligers

- Doelgroep: wie wil aanspreken op het terrein

- Het hele jaar door

Andere instrumenten handhavingsweek zwerfvuil en sluikstorten

- Keuzeschema wettelijke instrumenten voor handhaving zwerfvuil/sluikstorten

- Draaiboek handhavingsweek zwerfvuil en sluikstorten

En verder….

Beschikbaarheid materiaal

Reeds online:

- Inschrijvingen nieuwsbrief

- Draaiboek handhavingsweek

- Inschrijvingen ‘vormingen professioneel communiceren voor de handhaving van zwerfvuil’

- Keuzeschema wettelijke instrumenten handhaving zwerfvuil

- Gadgets/beloningen

- Opvouwbare tasjes pas leverbaar vanaf begin juli!

- Communicatiemateriaal

- Registratie & rapportering

Wat te doen?

1ste actie:

Inschrijven op de nieuwsbrief voor alle informatie:

= werkinstrument

Via mooimakers.be/week-van-de-handhaving

(Wie vorig jaar al ingeschreven was, blijft ingeschreven)

Ook presentaties deze infosessie begin juli via nieuwsbrief

Verder in het briefingsmoment

- Handhaving en gedragsbeïnvloeding?

- Impactvolle handhavingsacties van zwerfvuil en sluikstorten

Vragen?

Contactpersoon handhavingsweek zwerfvuil en sluikstorten:

Eva Gijsegom

Eva.gijsegom@ovam.be

015 284 260

Integrale (handhavings)aanpak zwerfvuil en sluikstorten in Willebroek

Eenke Tratsaert - Willebroek

HandhavingsbeleidZwerfvuil en sluikstort

Integrale aanpak:Project Integrale properheid

Aanleiding

• Er gebeurde veel bij de voormalige werking

• Procedures herbekijken en beter op elkaar afstemmen

• Bekendheid creëren

• Bewoners betrekken

Wat?

• Wat is proper?• Zwerfvuil en sluikstort

• Onkruid

• Straatmeubilair

• Infrastructuur

• Leegstand en verloedering

• Hoe hou je iets proper?• Vuil trekt vuil aan

• Hoe afbakenen• Prioriteiten stellen

• Eenvoudige/logische oplossingen

• Durven veranderen

Doelstellingen

• Geoliede machine

• Proper beeld, proper gevoel

• Automatisme

• Participatie

Concreet

• Het betreft een groot project met verschillende linken: een goede structuur is vereist

• Starten met de plaatselijke problematiek

• Creatief- en ruim denken

• Intensieve opvolging van het overkoepelende project

Structuur

- Netheidsbarometer

- Vuilnisbakkenplan

- Sensibiliseringsplan

- Afstemmen en optimaliseren van uitvoeringsplannen

- Hondenpoepactieplan

Structuur

- Ondersteuning

- Handhaving

- Plan van aanpak van probleemgebieden

- Implementeerbaar actieplan voor investeringswerken

aan het openbaar domein

- Kwaliteitshandboek

Meldingen

Samenwerking

• Politie• Wijkagenten

• Milieupolitie

• Gemeenschapswachten

• Gemeentelijke werkplaats

• Witte tornado’s

• Gemeentelijke diensten

• Volkshuisvesting

• Buurtvrijwilligers

• …

Werking

• Inkomende melding

• Plaatsbezoek

• Nabespreking

• Afhandeling

Inkomende melding

• Dienst afhankelijk• Centralisatie dienst omgeving

• Aard melding• Onderwerp

• Openbaar/privaat domein

Plaatsbezoek

• Gemeenschapswachten

• Politie

• Burenruzie?

• Probleemstelling?

• Sensibilisering noodzakelijk?

Nabespreking

• Feedback of overleg met dienst Omgeving

• Afhandeling bij het plaatsbezoek

• Opvolging nodig door een andere dienst

• Gecoördineerde actie• Sensibilisering

• Opleggen termijn

• …

Afhandeling

• Uitvoeren van de geplande actie

• Rondsturen van een sensibiliserende brief

• Opleggen van een termijn met opvolgingscontrole

• …

Praktijkvoorbeelden (1)

• Inkomende melding:Rattenoverlast en wildgroei van onkruid

• Plaatsbezoek door de wijkagent:• Er is effectieve rattenoverlast en wildgroei van onkruid

• Nabespreking:• Brief verzenden met termijn door de dienst Omgeving

• Wijkagent krijgt een dubbel van de brief en doet een navolgend plaatsbezoek

Praktijkvoorbeelden (1)

• Afhandeling:

• Reactie eigenaar:

• Buren komen sluikstorten

• Overleg eigenaar met dienst Omgeving

• Verwijderen sluikstort door de eigenaar van het perceel

• Onderhouden van het perceel door de eigenaar

• Eventueel afsluiten van het perceel (sluikstort drempelverhogend)

• Dienst Omgeving stuurt een sensibiliserende brief naar de omgeving mbt. de invloed van het sluikstortgedrag op oa. de rattenproblematiek

Praktijkvoorbeelden (2)

• Inkomende melding:Buurtvrijwilliger meld een aanhoudend sluikstortprobleem aan de milieupolitie

• Plaatsbezoek door milieupolitie:• Er is een aanhoudende problematiek

• Nabespreking:• Rondsturen van een sensibiliseringsbrief alvorens handhavingscontroles uit te voeren

Praktijkvoorbeelden (2)

• Afhandeling:

• Dienst Omgeving laat een informerende brief rondgaan waar de consequenties van sluikstorten in opgenomen zijn

• Een dubbel van de brief wordt bezorgt aan de milieupolitie

• Na verspreiding van de brief wordt er aan handhaving gedaan door de milieupolitie

Praktijkvoorbeelden (3)

• Inkomende melding:Geurhinder door hondenpoep en wildgroei van onkruid

• Plaatsbezoek door de wijkagent:• De tuin is netjes onderhouden. Er is geen hondenpoep of wildgroei

aanwezig. Het betreft een burenruzie.

• Nabespreking:• Geen verdere acties ondernemen

• Afhandeling:• De melder informeren over het plaatsbezoek en conclusie.

Voordelen

• Dubbel werk vermijden• Bij het contacteren van een andere dienst met dezelfde problematiek

• Vermijden van tegenstrijdige antwoorden• Bij het contacteren van een andere dienst

• Meer mogelijkheden van aanpak• Door de samenwerking kan iedere dienst zijn specialiteit benutten

Nadelen

• Registratiesysteem• Er is een goed registratiesysteem nodig

• Er zijn goede afspraken nodig tussen de verschillende diensten

• Intensieve opstart• Live introductie tussen de verschillende diensten

• Wie doet wat?

Contact

• Eenke Tratsaert

• Dienst Omgeving

• omgeving@willebroek.be

• 03 866 90 37

Structuur:

Netheidsbarometer

Vuilnisbakkenplan

• Criteria plaatsing

• Keuze Type

• Meten van de vullingsgraad

• Structureel poetsen

• Sigaretten peuken

Structuur

Sensibiliseringsplan

• Sensibiliseringsbeelden

• Informatief• Buurt aan de beurt

• Extra boekje

• 2830 Magazine rubriek

• Nieuwe inwoners• Informatie op maat

• Ontvangst op het gemeentehuis

• Eigen en externe kanalen maximaal inzetten sensibilisatie zwerfvuil • Mediacampagne

• Winkeliers

• Training van gemeentepersoneel • Opleiding personeel

Structuur

Afstemmen en optimaliseren van verschillende uitvoeringsplannen

• Melding en registratiesysteem MidOffice

• Veegplannen

• Containersysteem• Slapende containers

• Geen container

• Vrijdag ophaling aan huis

• Afsprakennota met Ivarem• Containerpark

Structuur

Hondenpoepactieplan

• Hondenpoepvuilbakjes

• Testcase Broek Blaasveld

• Testcase Himo

• Procedure hondenpoep

• Hondenweide

Structuur

Ondersteuning

• Scholen en verenigingen• Zwerfvuil door groeperende jongeren

• Operatie proper

• School

• Vrijwilligers

• Buurtcomités

Structuur

Handhaving

• Mobiele camera’s

• Deelname handhavingsweek

• Communicatie gaswetgeving

• Draaiboek handhaving

Structuur

Plan van aanpak van probleemgebieden

• Sluikstort bij glasbollen en textielcontainers• Handhaving glasbollen

• Fost-plus campagne “geen brol rond de glasbol”

• Residenties

• Leegstand en verloedering• Privé

• Volkshuisvesting

• Evenementen• Kermissen

• Kanaalfeesten

Structuur

Implementeerbaar actieplan voor investeringswerken aan het openbaar domein

• Eenvormigheid van het straatmeubilair

Kwaliteitshandboek

Pauze

Gedragsbeïnvloeding en handhaving

Myrna Meester - CCV

12

06

18

Myrna Meester, CCV-adviseur

Handhaving en gedragsbeïnvloeding

Infosessie Handhavingsweek

Casus

Nalevingsexpertise, helpt professionals in toezicht en handhaving naleving te bevorderen80

• Het is week van de handhaving en u komt

deze situatie tegen. Wat doet u?

Herkenbaar?

Opleiding Gedragsbeïnvloeding 81

Herkenbaar?

Het CCV; wie we zijn en wat we doen 82

Gedragsbeïnvloeding

Vanuit de gedragswetenschappen weten wij veel over gedragsbeïnvloeding.

Helaas passen we dit nogniet altijd (goed) toe!

Opleiding Gedragsbeïnvloeding 83

Team Nalevingsexpertise

Opleiding Gedragsbeïnvloeding 84

Wie ben ik?

Myrna Meester

myrna.meester@hetccv.nl

Sociale & organisatiepsychologie MSc

Senior adviseur bij het CCV

Opleiding Gedragsbeïnvloeding 85

Basismechanismen gedrag

86Opleiding Gedragsbeïnvloeding

Gedragsbeïnvloeding

Vanuit de evolutieleer, cognitieve

neuropsychologie, sociale psychologie

en marketing weten wij veel over

gedragsbeïnvloeding.

Opleiding Gedragsbeïnvloeding 87

Bestaat de homo economicus?

Opleiding Gedragsbeïnvloeding 88

Wat gebeurt hier?

Opleiding Gedragsbeïnvloeding 89

Wat is de uitkomst van deze som?

457 x 213 = ?

Opleiding Gedragsbeïnvloeding 90

Kahneman: Systeem 1 en 2

Opleiding Gedragsbeïnvloeding 91

Systeem 1 versus systeem 2

Opleiding Gedragsbeïnvloeding 92

SYSTEEM 1 SYSTEEM 2

MoeiteloosIntuïtiefAutomatischSnelGeen controle

Veel moeiteBeredeneringAandacht nodigLangzaamControle (keuze)

Snelle beslissing neemt u onbewust

Gewoontegedrag Op de automatische piloot

Sociaal bewijsDoen wat de/uw groep doet

Opleiding Gedragsbeïnvloeding 93

Gewoontegedrag

Opleiding Gedragsbeïnvloeding 94

We doen graag dingen die we altijd doen

en die gemakkelijk/leuk zijn.

Opleiding Gedragsbeïnvloeding 95

TOILETTEN

Gewoontegedrag

Opleiding Gedragsbeïnvloeding 96

Het leuk maken!

Opleiding Gedragsbeïnvloeding 97

Terug naar de casus

“Ik verhuur mijn onderverdieping op Airbnb. Op zaterdag komen er nieuwe mensen en wil ik het graag schoon hebben. Ik loop dan met mijn 2 kleine kinderen en mijn vuilnis bijna 10 minuten naar de container om mijn vuilnis weg te gooien en loop daarna door naar de supermarkt. Aangekomen blijkt de container vol. Ik neem de vuilniszak dan niet mee de supermarkt in...”

Het CCV; wie we zijn en wat we doen 98

Sociaal bewijs

Opleiding Gedragsbeïnvloeding 99

Waar is deze rij voor?

Ik weet het niet. Ik zag iedereen hier staan

en dacht dat het dan wel goed zou zijn.

Sociaal bewijs in de wijk

Opleiding Gedragsbeïnvloeding 100

Het CCV; wie we zijn en wat we doen 101

Terug naar de casus

Het CCV; wie we zijn en wat we doen 102

Zintuigbeinvloeding

Het CCV; wie we zijn en wat we doen 103

Verdiep u in de doelgroep en de gedragscontext

Het CCV; wie we zijn en wat we doen 104

Interventiekompas.nl

Het CCV; wie we zijn en wat we doen 105

Het CCV; wie we zijn en wat we doen 106

Vragen?

107Opleiding Gedragsbeïnvloeding

Het CCV; wie we zijn en wat we doen 108

Het CCV; wie we zijn en wat we doen 109

Aanpak handhavingsweek zwerfvuil en sluikstorten in Geel

Erik Claeys - Geel

WEEK VAN DE HANDHAVING 2017Resultaten en evaluatie

Erik Claeys

www.geel.be

WEEK VAN DE HANDHAVING 2017

• Veel sensibiliseringsintiatieven doorheen de jaren:

• Infoblad

• Preventieborden

• Scholen

• Vrijwilligers en verenigingen

• Klemtoon op handhaving dmv controle

• Samenwerking met politiezone

www.geel.be

Inleiding

WEEK VAN DE HANDHAVING 2017

• Onderscheid tussen heterdaad en onderzoek van sluikstort

• Heterdaad : geüniformeerde controle door politie op achterlaten

zwerfvuil en weggooien sigarettenpeuken.

• Onderzoek van sluikstort door gemeenschapswachten

www.geel.be

inleiding

WEEK VAN DE HANDHAVING 2017

www.geel.be

WEEK VAN DE HANDHAVING 2017

• Heterdaad door politie

• Aangekondigde en geüniformeerde controle op wegwerpen sigaretten

en achterlaten van zwerfvuil.

• Geen bestuurlijke verslagen opgemaakt

www.geel.be

Resultaten en evaluatie

WEEK VAN DE HANDHAVING 2017

• Onderzoek van het sluikstort door gemeenschapswachten

• Dubbele actie : controle straatvuilbakken en controle grachten

• Sluikstort voor deze actie : gesloten zak met huishoudelijk afval

• 605 sluikstorten, waarvan 239 in grachten en bermen, 366 in

straatvuilbakken

• 9 bestuurlijke verslagen

www.geel.be

Resultaten en evaluatie

WEEK VAN DE HANDHAVING 2017

• Totaal opgehaald gewicht : 1910 kg, waarvan 410 kg vanuit de

straatvuilbakken en 1500 kg in grachten en bermen

• Namen deel aan de actie : 6 gemeenschapswachten, 5 politieagenten en

3 medewerkers stedelijk magazijn

• Gepresteerde uren : gemeenschapswachten 157 werkuren, politie 40

werkuren en stedelijk magazijn 67 werkuren

www.geel.be

Resultaten en evaluatie

WEEK VAN DE HANDHAVING 2017

• Actie werd als nuttig ervaren en zeer arbeidsintensief

• Sluikstorten in straatvuilbakken vormt – niet altijd zichtbaar maar –

groot probleem

• Aanpassing straatvuilbakjes noodzakelijk

• Sluikstorter geeft weinig of geen fracties mee ter ophaling

• 9 bestuurlijke verslagen op 605 sluikstorten is laag

• Halfjaarlijkse herhaling van deze actie

www.geel.be

Resultaten en evaluatie

WEEK VAN DE HANDHAVING 2017

• April 2018 herhaling actie straatvuilbakken en grachten

• Totaal van 436 sluikstorten tov 605 in 2017.

• Aantal bestuurlijke verslagen 2 tov 9 in 2017

• Totaal gewicht sluikstort 885 kg tov van 1910 kg in 2017

• werkuren van gemeenschapswachten en medewerkers stedelijke

werkplaats daalden met 39 naar 201 tov 240 werkuren in 2017

www.geel.be

Resultaten en evaluatie

ERIK CLAEYS

erik.claeys@geel.be

014/56.63.72

www.geel.be

Slotwoord

Broodjeslunch

Laat jullie aub je badges terug achter aan de inkom?