BASWCAROLINE NECKEBROECK

VADEMECUM INFORMATIEVAARDIGHEDEN/BRONNEN

INFORMATIEVAARDIGHEDENBRONNEN

Inleiding

Bronnen?

Overvloed aan informatiedragers ‘information overload’

Via diverse informatiekanalenDus selectie van informatie

Welke bronnen? Welke informatiekanalen?

Op basis van wetenschappelijkheid Betrouwbare bronnen Kwaliteitsvolle bronnen

Wetenschappelijke bronnen

Eigen aan een vakgebied Sociaal-agogisch werkveld

Wanneer is een publicatie wetenschappelijk? Inhoudelijke relevantie

Inhoudstafel Inleiding en besluit Abstract/samenvatting Auteurs/redactie Bronnenlijst/bibliografie Publicatiedatum Illustraties Toetsing/ peer review Objectieve informatie

Wetenschappelijke bronnen

Wanneer is een publicatie wetenschappelijk? Transparantie: controleerbaarheid van informatie

Nauwkeurige bronvermeldingen in tekst en bronnenlijst/bibliografie

Zakelijke structuur: logische en systematische opbouw van tekst Inleiding/samenvatting/methode/resultaten/discussie/

conclusie Zakelijk taalgebruik

Genuanceerd taalgebruik Primaire informatie: recente informatie uit nieuw

empirisch onderzoek

schrijfopdrachten

Op basis van: Wetenschappelijke bronnen Primaire > secundaire bronnen Basisbronnen Recente bronnen Anderstalige bronnen

Mix van types bronnen Sociaal-Wetenschappelijke bronnen Juridische bronnen/ beleidsdocumenten Statistische bronnen

Fysieke/gedrukte bronnen vs. Digitale/elektronische bronnen

Bronnen

Types van bronnen WAT? Sociaal-wetenschappelijke bronnen Juridische bronnen Overheidspublicaties : Internationale,

federale, regionale en lokale beleidsdocumenten

Statistische bronnen

Zoekheuristiek (ontsluiting) HOE? Catalogi Databanken Online (www)

Vindplaats WAAR? Bibliotheken: vakbibliotheken! Full-text online!!

Met licentie login Vrij consulteerbaar

BRONNENONTSLUITINGSMIDDELEN

Sociaal-wetenschappelijke bronnen

Sociaal-wetenschappelijke bronnen

Boeken Naslagwerken Handboeken en losbladige reeksen Readers : verzamelwerken Monografieën

Periodieken Kranten/dagbladen Algemene tijdschriften/weekbladen Populair-wetenschappelijke tijdschriften/week- of maanbladen Wetenschappelijke vaktijdschriften jaarboeken

Sociaal-wetenschappelijke bronnen

Onderzoeksliteratuur Onderzoeksrapporten Doctoraatsscripties congresbijdragen

Grijze literatuur

Zowel in fysieke/gedrukte als in digitale/elektronische

vorm

Naslagwerken

Encyclopedieën: wikipedia Niet gecontroleerd (peer-reviewed) Geen wetenschappelijke bron Niet als primaire bron gebruiken Wel ter verkenning van onderwerp, trefwoorden Deze trefwoorden dan ingeven in catalogi/databanken

wetenschappelijke publicaties

(Vak-)woordenboekenSociale kaart

overzicht van de voorzieningen in de welzijns- en gezondheidssector in Vlaanderen en Brussel

Handboeken

Behandelen op een systematische doch vaak onvolledige manier een bepaalde problematiek inleidend, overzicht en samenvatting

Meestal pedagogische instrumenten, minder geschikt als bron voor wetenschappelijk onderzoek. waardevol voor studenten die zich op een bepaald terrein willen

oriënteren of bruikbare informatie willen verzamelenOpgelet: verschil tussen handboek (gepubliceerd) en

cursus (niet-gepubliceerd)Vaak losbladig: actualiteitswaarde door aanvullingen

en correcties Bv. Handboek Groepspsychotherapie Voor een (limitatief) overzicht per domein (gezondheid en

geestelijke gezondheid), cf. bijlage vademecumgepersonaliseerd auteurschap

titel

auteurs

Readers (verzamelwerken)

Samengesteld door een redacteur/redactie die een aantal auteurs uitnodigt om rond een bepaald onderwerp een

bijdrage te leverenTaak van de redacteur/ redactie (red.) = initiatief nemen

voor de publicatie, verzamelen van de bijdragen, integreren van deze bijdragen in een logisch geheel (schrijven van inleiding en besluit) en technisch redactiewerk

De inhoud van de bijdragen in een reader correspondeert dus niet noodzakelijk met de visie die de redacteur(s) er zelf op nahoud(t)(en)

Gespecialiseerde en diepgaander van aard

Auteurs bijdrage

Redacteurs

verzamel-werk

Titelbijdrage

TitelVerzamel-

werk

Monografieën

Beperken zich tot één onderwerp Bv. autisme

Grondige uitdieping bieden dus geen overzicht van een vakgebied

Gepersonaliseerd auteurschap

Niet altijd wetenschappelijk

Periodieke uitgaven

Worden met een zekere regelmaat gepubliceerd dagelijks, wekelijks, maandelijks, tweemaandelijks...

Kranten/dagbladen > artikels Artikels, commentaren, opiniestukken Niet wetenschappelijk, vaak wel rapportage over

wetenschappelijk onderzoek Subjectief

Algemene bladen/tijdschriften > artikels Knack, Humo, P- Magazine

Periodieke uitgaven

Populair – wetenschappelijke tijdschriften> artikels Wetenschappelijke informatie vertalen naar breed

publiek Op zich niet wetenschappelijk Bv. Weliswaar, welzijnsmagazine voor Vlaanderen

Periodieke uitgaven

Wetenschappelijke vaktijdschriften > wetenschappelijke artikels Auteurs: wetenschappers, specialisten in een

vakgebied Diepgaander en gedetailleerder O.l.v. redactie: toetsing/ peer review Doelpubliek: wetenschappers, hoger opgeleiden,

studenten Anderstalige publicaties!

(Belgische) wetenschappelijke tijdschriften

Belgisch tijdschrift voor sociale zekerheidMaatwerk, vakblad voor maatschappelijk werkOns ErfdeelPersoneelsbeleidSociale interventie (Journal of Social Intervention:

theory and practice)Tijdschrift voor mediation en conflictmanagementTijdschrift voor de sociale sectorTijdschrift voor welzijnswerkTijdschrift voor sociologie

(Belgische) wetenschappelijke Tijdschriften

VIVES-collectie vakijdschriften (campus Kortrijk) Opmerking: beperkte collectie

Collecties universiteitsbibliotheken! Leuven Gent anderstalige tijdschriften!

Onderzoeksliteratuur

OnderzoeksrapportenCongresbijdragen en proceedingsStudiedagendoctoraatsscripties

Grijze literatuur

Niet gericht op (ruime) verspreiding

Vaak niet-gepubliceerd Publicaties van verenigingen, stichtingen,

universiteiten, bedrijven, overheidsinstellingen, …

rapporten, eindwerken, papers, nota's,

brochures, syllabi, verslagen, beleidsplannen, jaarverslagen, verenigingsperiodieken, nieuwsbrieven, bedrijfskranten, databoeken, handleidingen, ...

Ontsluitingsmiddelen

Catalogi fysieke en digitale bronnen LIMO Antilope

Databanken digitale bronnen (e-bronnen) E-boeken/E-books E-tijdschriften/E-journals > E-artikels Grotendeels doorzoekbaar via LIMO!!

Uitzonderingen!! Voor een optimaal zoekresultaat: opzoekingen in Limo

aanvullen met opzoekingen in databanken

Ontsluitingsmiddelen

On campus en off campus via stuiterproxy (VIVES-login) of http://desktop.vives.be Toegang (full-text) digitale inhoud

World Wide Web Toegang inhoud zonder login

Ontsluitingsmiddelen: boeken

Type bron Zoeken via

naslagwerken Online encyclopedieën, Van Dale woordenboeken databank on en off campus,Sociale kaart databank on en off campus

(Hand)boeken>hoofdstukken, verzamelwerken> bijdragen, monografieën

1) Limo2) Databank: springer e-books, ook Nederlandstalige e-books via Limo te raadplegen, on en off campus, voor een optimaal zoekresultaat: Limo combineren met rechtstreeks zoeken in springer3) Google-books: voor iedereen toegankelijk maar ook veel niet-wetenschappelijk materiaal

Ontsluitingsmiddelen: periodieken

Type bron Zoeken via

kranten www: websites van kranten en redactiesDatabank mediargus, zowel on- als off campus! Opgelet registratie on campus vereist!!

Algemene en populair-wetenschappelijke tijdschriften

Een aantal via Limo, de meesten via www: websites

vaktijdschriften 1) Limo maar aanbod fysieke/gedrukte artikels is nog onvolledig

2) Databanken: digitale collectie- Nederlandstalig: springer- Engelstalige: EBSCO:

academic search elite, Science direct, Web of science: doorzoekbaar via Limo, voor optimaal zoekresultaat afzonderlijk doorzoeken, Opgelet: Engelstalige trefwoorden

Ontsluitingsmiddelen: periodieken

Type bron Zoeken via

vaktijdschriften 3) www: sagepublicaties, Oxford Journals : off campus via login, google scholar

E-tijdschriften/E-journals

Overzicht sociaal agogisch werkO.a. Belgisch tijdschrift voor sociale zekerheidDe gids op maatschappelijk gebiedMaatwerk, vakblad voor maatschappelijk werk

(fulltext via Springerlink)Sociale interventie (Journal of Social Intervention:

theory and practice)Tijdschrift voor mediation en conflictmanagement

(full-text, wachtwoord balie bibliotheek)…

Ontsluitingsmiddelen: onderzoeksliteratuur

Limo: geavanceerd zoeken Lirias Onderzoeksoutput KuLeuven

Databank: HBO kennisdatabank

Ontsluitingsmiddelen grijze literatuur

Limo: rapporten, jaarverslagen, eindwerkenWebsites van overheidsdiensten, -

instellingen, organisaties

BRONNENONTSLUITINGSMIDDELEN

Juridische bronnen

Juridische bronnen

Regelgeving (+ Parlementaire documenten)

Jurisprudentie of rechtspraak

Doctrine of rechtsleer (sociaal-wetenschappelijk)

Regelgeving

de grondwet wetten in strikte of formele zin decreten, ordonnanties Koninklijke besluiten op grond van bijzondere machten of

uitgevaardigd ter uitvoering van (opdracht)wetten besluiten en verordeningen van gemeenschaps- en

gewestregeringen ministeriële besluiten provinciale en gemeentelijke verordeningen en reglementen internationale verdragen en beslissingen van internationale en

supranationale instellingen C.A.O.'s die bindend werden verklaard, beslissingen van paritaire

comités en van allerlei overheidsdiensten en –instellingen omzendbrieven (!): enkel voor wie hen bindt

Parlementaire documenten (federaal, regionaal, supranationaal vlak)

• Parlementaire Stukken alle documenten die tot stand kwamen bij de

voorgeschiedenis van de wet of bij de uitwerking van ontwerpen/-voorstellen van wet/decreet memorie van toelichting advies van de afdeling wetgeving van de Raad van State verslagen van de commissies amendementen en de tekst zoals aangenomen door de

Kamer/Senaat/Vlaams Parlement

• Parlementaire Handelingen• volledig en woordelijk verslag van de besprekingen en van

de stemmingen, alsook van de mondelinge vragen in de wetgevende kamers/raden/parlementen

Parlementaire documenten (federaal, regionaal, supranationaal vlak)

• Beknopt verslag van de Handelingen der Wetgevende Kamers

• Bevat onder de vorm van samenvattingen en als voorlopig proces-verbaal, de besprekingen en de stemmingen in de vergaderingen van de wetgevende parlementen

• Vragen en Antwoorden • Schriftelijke vragen gesteld aan een lid van de regering

of van een deelregering, die binnen de 20 dagen (Kamer) of 14 dagen (Senaat) dienen beantwoord te worden en opgenomen (met de vraag)

Rechtspraak

De interpretatie van de rechtsregels zoals die tot uiting komt in de beslissingen van hoven en rechtbanken naar aanleiding van de toepassingen van de abstracte wet op concrete gevallen.

De rechtspraak neemt de vorm aan van vonnissen en arresten

Rechtsleer

Het geheel van geschriften die juridische onderwerpen behandelen op een theoretische en systematische wijze.

Nemen de vorm aan van boeken, verzamelwerken, tijdschriftartikelen en annotaties

Ontsluitingsmiddelen regelgeving

Belgisch Staatsblad (databank wetgevingsindex) en justel (databank wetgevingsindex + databank geconsolideerde wetgeving)

Belgielex (kruispuntbank wetgeving) Overzicht van wetgeving/parlementaire

voorbereiding/rechtspraak

Juriwel: de Vlaamse welzijns,- gezondheids- en gezinsregelgeving

Rechtslinks

Ontsluitingsmiddelen regelgeving

Federale overheidsdiensten FOD Binnenlandse zaken

Domeinen: veiligheid en preventie (politionele veiligheid, private veiligheid, integrale veiligheid), civiele veiligheid, crisiscentrum, vreemdelingen, vluchtelingen en staatlozen

FOD Mobiliteit en vervoer Verkeersveiligheid

FOD Werkgelegenheid, Arbeid en Sociaal Overleg het evenwicht tussen werknemers en werkgevers in hun

arbeidsverhouding, welzijn en diversiteit op het werk FOD Sociale zekerheid

alle wetgeving die bijdraagt tot een betere sociale bescherming van de burgers, sociale rechten, rechtvaardig en doeltreffend solidariteitssysteem

Ontsluitingsmiddelen regelgeving

Federale overheidsdiensten FOD Volksgezondheid, Veiligheid van de Voedselket

en en Leefmilieu Gezondheidszorg

FOD justitie Gevangenissen, justitiehuizen, veiligheid en

criminaliteit, bemiddeling, strafrechtelijke uitspraken en gevolgen

Programmatorische overheidsdiensten POD Maatschappelijke Integratie, Armoedebestrijdi

ng en Sociale Economie beleid voor maatschappelijke integratie

Ontsluitingsmiddelen regelgeving

Regionale overheidsdiensten Regionale overheid Vlaanderen

Gezin, welzijn en gezondheid Cultuur, sport en vrije tijd (jeugd) Economie en werk onderwijs

Lokale overheidsdiensten VVSG

Koepelorganisatie van de Vlaamse gemeentebesturen en OCMW's, nieuws, publicaties en projecten

Sociaal beleid, welzijnsvoorzieningen, veiligheid

Ontsluitingsmiddelen parlementaire voorbereiding

TIP: samenvatting parlementaire voorbereiding in voetnoot wet (Belgisch Staatsblad)

Sinds 1995: Federaal parlement Kamer Senaat www.vlaamsparlement.be www.pcf.be www.bruparl.irisnet.be www.parlement.wallonie.be

Overzicht: Belgielex (kruispuntbank wetgeving) Overzicht van wetgeving/parlementaire

voorbereiding/rechtspraak

Ontsluitingsmiddelen: rechtspraak

juridatOverzicht : belgielexEuropees Hof voor de Rechten van de Mens

Ontsluitingsmiddelen rechtsleer

Vaktijdschriften (ook juridische) via databanken en Limo

Websites federale, regionale en lokale overheden

Statistische bronnen

Statistische bronnen

Kwantitatieve gegevens (cijfermateriaal) Ruwe data (primaire bron) Bewerkte data (secundaire bron)

Geen onsluitingsmiddelen Cijfers zoeken = weten waar deze zich bevinden!

Lokale, Regionale en Federale statistieken

Speciale categorie: gerechtelijke statistieken, strafuitvoeringsstatistieken, jongeren …

Lokale statistieken

www.lokalestatistieken.be

Samenwerkingsverband tussen VVSG Steundienst voor het Algemeen Regeringsbeleid Agentschap voor Binnenlands Bestuur Vereniging van Vlaamse Provincies

Lokale statistieken

Cijfermateriaal over Arbeidsmarkt Cultuur (jeugd) Demografie Mobliteit Onderwijs en vorming Welzijn en kansarmoede wonen

Regionale statistieken

Studiedienst Vlaamse regering Cijfers, statistieken en onderzoeken over Vlaanderen De Studiedienst van de Vlaamse Regering doet onderzoek

rond demografische, sociaal-maatschappelijke en macro-economische thema's in Vlaanderen Cijfers m.b.t. gezondheid, welzijn en kansarmoede De SCV-survey 'Sociaal-culturele verschuivingen in

Vlaanderen' Onderzoeken over demografie en sociaal-maatschappelijke

thema’s

Andere belangrijke websites vlaanderen

Jongeren en welzijn Vlaams agentschap zorg en gezondheid Vlaams agentschap personen met een handicap

Federale statistieken

Statistics BelgiumAlgemene Directie Statistiek en Economische

Informatie 6 hoofdthema’s

Bevolking Arbeidsmarkt en levensomstandigheden Economie Verkeer en vervoer Leefmilieu energie

Federale statistieken

Overheidsdiensten FOD Sociale Zekerheid (www.socialsecurity.fgov.be) FOD Werkgelegenheid, Arbeid en Sociaal Overleg

(www.werk.belgie.be) FOD Volkgezondheid, Veiligheid van de Voedselketen en leefmilieu

(www.health.fgov.be) FOD Binnenlandse Zaken (www.ibz.be) FOD Justitie (www.just.fgov.be)

Statistieken in jaarverslagen Dienst strafrechterlijk beleid

FOD Mobiliteit (www.mobilit.fgov.be) BIVV (www.bivv.be)

Speciale statistieken

Politiestatistieken Website federale politie/criminaliteit

Veiligheidsmonitor Website federale politie/publicaties

Gerechtelijke statistieken Straftoemeting (veroordelingsstatistiek, activiteiten hoven en

rechtbanken): dienst voor strafrechtelijk beleid Parketstatistiek (bemiddeling in strafzaken (justitiehuizen),

herstelrecht en -bemiddeling (vzw Suggnomé) NICC (Nationaal Instituut voor Criminalistiek en Criminologie)

Strafuitvoeringsstatistieken Penitentiaire statistiek via FOD

justitie/gevangenissenhttp://justitie.belgium.be/nl/themas_en_dossiers/gevangenissen/

NICC

‘speciale categorie’

Jongeren en criminaliteit Bijzonder jeugdbijstand JOP (jeugdonderzoeksplatform)

JOP-monitor NICC Jongeren en welzijn

Zoektips

Demofilmpjes toledo/bibliotheek

cursus

http://sadan.wikidot.com/Hoofdmenu bronnen/secundaire informatie:

link naar vademecum en ptt