ColofonD

it is een uitgave van Stichting M

onumentaal W

estlandm

ede mogelijk gem

aakt door Gem

eente Westland

september 2018

Samenstelling en coördinatie

Stichting Monum

entaal Westland / G

emeente W

estland

Fotografie & Vorm

gevingG

emeente W

estland / Stichting Monum

entaal Westland

Oplage 10.000 exem

plaren

Informatie over O

pen Monum

entendagw

ww.m

onumentaalw

estland.nl

Voor Open Monum

entendag 2018 is als thema gekozen: ‘In

Europa’. Met dit them

a sluit de Open Monum

entendag aan bij het Europese Jaar van het Cultureel Erfgoed. H

et accent zal liggen op w

at ons in dit deel van de wereld bindt, m

et aandacht voor internationale architectuurstrom

ingen, verge-lijkbare én onderscheidende (bouw

)technieken, wederzijdse

inspiratie in toegepaste kunsten en uitwisseling van kennis en

wetenschap. M

aar ook aandacht voor de historische context w

aarin monum

enten zijn gebouwd en gebruikt.

Kaart van Kruikius uit 1712

H2

Twee

zei

lend

e W

estl

ande

rs V

aerd

ighe

it e

n Zw

ethv

aer,

Pr

inse

ngra

cht n

abij

de V

albr

ug za

10.

00-1

7.00

uur

D

e Zw

ethv

aer i

s in

191

1 ge

bouw

d en

is v

an o

orsp

rong

een

tuin

ders

-sc

huit.

Na

gron

dige

repa

ratie

(200

8-20

10) w

ordt

hij

nu g

ebru

ikt v

oor

zeilw

edst

rijde

n.In

de

Dijk

stra

at h

ange

n al

leen

van

daag

foto

’s z

oals

het

er d

aar

vroe

ger u

it z

ag.

H3

OLV

van

Goe

den

Raa

d, D

ijkst

raat

23

za 1

0.00

-17.

00 u

urD

eze

sier

lijke

ker

k m

et to

ren

is g

ebou

wd

in 1

928.

De

kerk

vie

rt d

it ja

ar h

aar 9

0 ja

rig b

esta

an e

n 11

0 ja

ar k

erkg

emee

nsch

ap. D

e to

ren

kan

wor

den

bekl

omm

en.

H4

Reg

enbo

ogke

rk, E

ndel

dijk

5 za

10.

00-1

7.00

uur

Dez

e ke

rk (v

oorh

een

Reho

both

kerk

) is

gebo

uwd

in 1

923

en is

in 2

016

gere

stau

reer

d. D

e ke

rk h

eeft

een

prac

htig

inte

rieur

. Org

elco

ncer

ten

wor

den

gege

ven

op h

et Ö

hmso

rgel

. Een

van

de

best

e co

ncer

torg

els

van

het W

estla

nd.

N1

Oud

e Ke

rk, W

ilhel

min

aple

in 5

za 1

0.00

-18.

00 u

ur e

n zo

10.

00-1

7.00

uur

Dez

e ke

rk m

ag g

erek

end

wor

den

tot d

e be

lang

rijks

te m

idde

leeu

wse

ke

rken

van

Zui

d-H

olla

nd. D

e N

atio

nale

Zom

erbl

oem

ente

ntoo

nste

lling

in

de

kerk

hee

ft al

s th

ema

‘Flo

wer

Pow

er’ e

n is

gra

tis to

egan

kelij

k.

N3

Het

Hei

lige

Gee

stho

fje, H

eilig

e G

eest

hofje

1-1

2 za

10.

00-1

6.00

uur

In 1

627

wer

d do

or F

rede

rik H

endr

ik e

en s

ticht

ings

akte

afg

egev

en

voor

de

bouw

van

20

arm

enhu

isje

s, e

en z

ieke

nzaa

l en

de k

apel

. De

kape

l en

één

van

de h

uisj

es z

ijn o

pen

voor

pub

liek.

Lede

n va

n de

his

tori

sche

ver

enig

ing

verz

orge

n el

k ha

lf uu

r van

af

11.0

0 to

t 15.

30 u

ur e

en k

orte

rond

leid

ing

door

het

Hof

je.

Star

tple

k is

de

toeg

angs

poor

t tot

het

hof

je. D

eeln

ame

is g

rati

s.N

4 Si

nt-A

dria

nus

kerk

, Mol

enst

raat

29

za 1

1.00

-16.

00 u

urD

e ke

rk b

evat

moo

ie m

uurs

child

erin

gen.

N

5 Ke

rkho

f, D

ijkw

eg t

.o. 1

1D

eze

oude

kat

holie

ke b

egra

afpl

aats

ligt

ver

scho

len

in h

et g

roen

. Er

ligge

n im

posa

nte

graf

mon

umen

ten

van

prie

ster

s en

non

nen.

N

7 St

atio

n W

SM, V

ersp

yckl

aan

1 za

10.

00-1

7.00

uur

Dit

voor

mal

ige

WSM

-sta

tion

uit 1

907

is re

cent

ger

esta

uree

rd, w

aarb

ij pr

acht

ige

deta

ils z

ijn te

rugg

ebra

cht.

N8

Gas

houd

er, V

ersp

yckl

aan

72 A

za

10.0

0-1

6.00

uur

Dez

e vo

orm

alig

e ga

shou

der i

s om

gebo

uwd

tot a

rchi

tect

enbu

reau

.N

9 W

ater

tore

n, G

rote

Woe

rdla

an 1

1 z

a 10

.00

-17.

00 u

urD

e w

ater

tore

n ui

t 193

0 is

nie

t in

gebr

uik

maa

r nog

wel

in

oors

pron

kelij

ke s

taat

.N

11 V

lietw

onin

g B

urge

m. E

lsen

weg

45

za 1

0.00

-16.

00 u

urD

eze

boer

derij

is ro

nd 1

436

gebo

uwd

en is

daa

rmee

de

ouds

te v

an

het W

estla

nd. H

et w

ordt

nu

gere

stau

reer

d.P1

Bar

thol

omeu

sker

k, V

oors

traa

t 109

za 1

0.00

-17.

00 e

n zo

11.

00-1

7.00

uur

De

“Kat

hedr

aal v

an h

et W

estla

nd”

uit 1

926

heef

t een

tore

n va

n 79

m

eter

hoo

g.

Er z

ijn d

iver

se e

xpos

itie

s ov

er tr

ansp

ort m

et a

ls s

pect

acul

air

hoog

tepu

nt o

p za

terd

ag d

e N

UN

A 8

Sola

r zon

neau

to v

an d

e TU

-Del

ft

met

uit

leg

van

de s

tude

nten

zel

f. Te

vens

div

erse

old

tim

ers

en m

eer

over

ver

voer

in E

urop

a. O

ok z

ijn e

r div

erse

muz

ieko

ptre

dens

.D

e ro

uteb

esch

rijvi

ng v

an d

e do

rpsw

ande

ling

in P

oeld

ijk is

hie

r ver

-kr

ijgba

ar. T

even

s va

art e

r een

sch

uit n

aar S

onne

hoec

k (K

2).

Zie

onze

web

site

voo

r inf

orm

atie

ove

r div

erse

wan

del e

n fie

tsro

utes

en

vaa

rtoc

hten

. Hie

r sta

an o

ok e

vent

uele

wijz

igin

gen

over

dez

e fly

er

op.

In E

urop

a

Stichting Monum

entaal Westland

ww

w.m

onumentaalw

estland.nlTel: 06 - 2923 8490 / 0174-295436m

onumentaal.w

estland@gm

ail.com

G3

Dor

pske

rk, L

ange

stra

at 3

4 za

10.

00-1

6.00

uur

De

eers

te k

erk

op d

eze

plek

was

een

bed

evaa

rtso

ord

in d

e de

rtie

nde

eeuw

. H

et h

uidi

ge k

erkg

ebou

w d

atee

rt u

it 18

16. E

r is

een

door

lope

nde

beam

er-

pres

enta

tie v

an o

ude

foto

’s v

an ’s

-Gra

venz

ande

en

van

de D

orps

kerk

doo

r de

jare

n he

en. E

r is

ook

een

door

lope

nde

pres

enta

tie v

an d

orps

gezi

chte

n va

n on

ze s

tads

geno

ot Ja

n va

n de

r Mee

r. Om

11.

30 e

n 13

.30

uur i

s er

een

rond

leid

ing

om d

e ke

rk m

et u

itleg

ove

r de

bouw

en

ande

re w

eten

waa

rdig

hede

n va

n de

200

jaar

oud

e D

orps

kerk

. Va

naf 1

5.15

uur

tot d

e sl

uitin

g om

16.

00 u

ur, z

al e

en o

rgan

ist h

et m

eer d

an 1

00 ja

ar o

ude

Bakk

er

en T

imm

enga

org

el b

espe

len.

G4

Mus

eum

pje,

Lan

gest

raat

5 za

10.

00-1

7.00

uur

Het

mus

eum

pje

laat

oud

e vo

ndst

en z

ien,

die

doo

r de

eige

naar

bij

op

grav

inge

n zi

jn v

erza

mel

d.

G5

Tuin

woo

nhui

s, L

ange

stra

at 1

7 za

10.

00-1

7.00

uur

In d

e tu

in w

orde

n do

or a

rche

oloo

g M

ichi

el K

ruid

hof d

oor p

artic

ulie

ren

gevo

nden

oud

e vo

ndst

en b

eoor

deel

d en

get

axee

rd. T

even

s ka

n m

en d

e op

w

are

groo

tte n

ageb

ouw

de v

isba

nk b

ekijk

en d

ie o

p he

t Mar

ktpl

ein

ston

d pl

us d

e to

egan

gspo

ort v

an h

et b

egijn

hof d

ie la

ngs

de V

reeb

urgh

laan

sto

nd.

G7

Kore

nmol

en, N

aald

wijk

sew

eg 1

17 za

10.

00-1

6.00

Dez

e st

ellin

gmol

en h

eeft

een

unie

ke z

inke

n bo

venb

ouw.

Hij

is in

190

8 ge

bouw

d en

tot 1

989

in g

ebru

ik g

ewee

st. D

e m

olen

kan

bez

icht

igd

wor

den.

D

e w

ieke

n va

n de

mol

en z

ijn w

eer i

n ou

de lu

iste

r her

stel

d.G

8 D

’oud

e Ko

esta

l, Pe

ppel

laan

4 z

onda

g 10

.30

-16.

00 u

ur

Dez

e vo

orm

alig

e st

al is

geb

ouw

d ro

nd 1

800

vóór

dat

het

Sta

eldu

inse

Bos

w

erd

aang

eleg

d. V

oor k

inde

ren

is e

r van

alle

s te

ont

dekk

en in

het

bezo

eker

scen

trum

. Er i

s ee

n te

ntoo

nste

lling

‘rep

tiele

n en

am

fibie

ën’ e

n er

is

ook

een

pra

chtig

e bl

oem

en e

n kr

uide

ntui

n.M

1 G

rote

Ker

k, K

erkp

lein

1 za

10.

00-1

8.00

uur

Het

ker

kgeb

ouw

was

in v

roeg

er ti

jden

gew

ijd a

an d

e H

eilig

e M

achu

tus

en

vorm

de d

e m

oede

rker

k va

n de

om

ligge

nde

paro

chie

s. V

anaf

de

tore

n ku

n je

de

zee

zien

.M

3 St

. Mac

hutu

s ke

rk, C

hoor

stra

at 1

03 za

10.

00-1

7.00

uur

Dez

e kr

uisk

erk

is in

183

1 ge

bouw

d. L

ater

wer

d he

t ver

groo

t en

er w

erd

een

fraai

org

el g

epla

atst

. In

de tu

in s

taat

een

lour

desg

rot.

M4

Mol

en D

e Vi

er W

inde

n, H

aagw

eg 2

za 1

0.00

-17.

00 u

urD

e hu

idig

e m

olen

is in

188

2 ge

bouw

d na

dat d

e vo

rige

mol

en d

oor b

rand

w

as v

erw

oest

. De

eers

te m

olen

op

deze

ple

k da

teer

t uit

1311

.M

5 Ke

rk T

er H

eijd

e, W

illem

III-p

lein

1 za

10.

00-1

7.00

uur

Dit

viss

ersd

orp

is m

eerd

ere

mal

en v

erpl

aats

t van

weg

e de

ops

chui

vend

e ku

stlij

n. D

e hu

idig

e ke

rk is

geb

ouw

d in

172

0 en

ver

bouw

d in

195

2.

M6

Gra

fkel

der H

erck

enra

th, D

uinp

an 1

0 za

10.

00-1

7.00

uur

Dez

e gr

afke

lder

is in

184

7 aa

ngel

egd

in d

e du

inen

, maa

r lig

t nu

hoge

r dan

zi

jn o

mge

ving

doo

r de

vers

chui

ving

van

de

kust

lijn.

Er i

s ee

n kl

eine

ex

posi

tie o

ver d

e fa

mili

e H

erck

enra

th.

M7

Schi

pper

swon

ing,

Hav

enst

raat

29

za 1

0.00

-17.

00 u

urD

it w

oonh

uis

lag

vroe

ger a

an d

e ha

ven.

In

de

Hav

enst

raat

han

gen

alle

en v

anda

ag o

ude

foto

’s

M8

De

Wes

tlan

dse

Dru

if, V

lotl

aan

535

za 1

0.00

-17.

00 u

urIn

dit

them

apar

k ov

er d

e dr

uive

ntee

lt is

een

mus

eum

met

film

pjes

en

oude

fo

to’s

. Er i

s ee

n ro

ndle

idin

g na

ar d

e m

uurk

as e

n de

sch

oors

teen

. H

1 C

afé

bij ’

t Hof

, Hof

stra

at 6

0 za

10.

00-1

7.00

uur

Dit

café

is e

en v

an o

udst

e ho

reca

gele

genh

eden

in h

et W

estla

nd. H

et p

and

is in

170

7 ge

bouw

d al

s pa

arde

nsta

l van

de

naas

tgel

egen

hof

herb

erg,

waa

r vr

oege

r toe

riste

n en

bui

tenl

ui o

nder

dak

vond

en.

8 + 9 september 2018

W1

Hof

boer

deri

j, H

oflaa

n 1

za 1

0.00

-17.

00 u

ur e

n zo

ndag

13:

30-1

7:00

uur

Het

Hof

park

hee

ft ee

n rij

ke g

esch

iede

nis.

De

ridde

rs v

an W

ater

ingh

e w

oon-

den

hier

in h

un k

aste

el. O

p de

ruïn

es w

erd

een

buite

npla

ats

gebo

uwd.

Dez

e is

late

r ver

klei

nd to

t hof

boer

derij

. Nu

is h

et e

en c

ultu

reel

cen

trum

. W

2 Ko

renm

olen

Win

dlus

t, H

eulw

eg 8

za 1

0.00

-17.

00 u

urD

e m

olen

dat

eert

uit

186

9 en

is d

e ho

ogst

e m

olen

van

het

Wes

tland

. Va

naf d

e om

loop

zijn

ver

schi

llend

e an

dere

mol

ens

uit d

e om

gevi

ng te

on

tdek

ken.

W3

Her

vorm

de K

erk,

Ple

in 9

za

10.0

0-1

7.00

uur

De

tore

n is

rond

135

0 ge

bouw

d. D

it ou

dste

geb

ouw

van

Wat

erin

gen

kree

g in

171

5 zi

jn h

uidi

ge v

orm

. De

kerk

is v

an o

ngev

eer 1

450.

Pro

nkst

uk is

de

stad

houd

erlij

ke p

reek

stoe

l uit

1646

.W

5 Si

nt J

an d

e D

oper

ker

k, H

eren

stra

at 1

62-1

64 za

10.

00-1

7.00

uur

De

kerk

is in

189

0 ge

bouw

d m

et ra

men

die

een

ver

haal

ver

beel

den.

Te

ntoo

nste

lling

ove

r bed

evaa

rten

, fot

opre

sent

atie

neo

gotis

che

bouw

stijl

, ro

ndle

idin

gen,

het

org

el w

ordt

bes

peel

d en

de

tore

n ka

n w

orde

n

bekl

omm

en. E

r vaa

rt e

en b

oot d

oor h

et W

estla

nd v

oor p

assa

gier

s m

et fi

ets

star

t Heu

lbru

g Kw

ints

heul

(K1)

.W

6 D

uive

ntor

en e

n fr

uitm

uur S

t. J

an d

e D

oper

, ach

ter d

e ke

rkK

1 An

drea

sker

k (R

K),

Kerk

stra

at 2

2 za

10.

00-1

7.00

uur

Dez

e ke

rk is

geb

ouw

d in

189

3 en

in 1

951

verg

root

. Hij

is v

erno

emd

naar

de

bouw

past

oor A

ndre

as v

an L

otto

m. E

r is

een

tent

oons

telli

ng o

ver 1

25 ja

ar

kerk

, met

foto

- en

schi

lder

ij ex

posi

tie. D

e to

ren

kan

bekl

omm

en w

orde

n en

de

stil

tetu

in is

ope

n.Er

vaa

rt e

en b

oot v

an S

int J

an d

e D

oper

(W5)

doo

r het

Wes

tlan

d la

ngs

zes

plaa

tsen

en

star

t om

9:0

0 uu

r van

af d

e H

eulb

rug.

Pas

sagi

ers

met

fiet

s –

max

imaa

l 15

- kun

nen

tot d

e vo

lgen

de h

alte

mee

vare

n. D

eeln

ame

is

grat

is. Z

ie v

oor h

et v

aars

chem

a on

ze w

ebsi

te.

K2

Sonn

ehoe

ck, H

olle

Wat

erin

g 26

za 1

0.00

-17.

00 u

urH

isto

risch

e D

ruiv

enkw

eker

ij So

nneh

oeck

is e

en v

an d

e ee

rste

tuin

ders

- be

drijv

en v

an h

et W

estla

nd. T

inek

e va

n de

r Kna

ap e

xpos

eert

sch

ilder

ijen

over

de

drui

vent

eelt

en o

ok k

unst

enar

es Ju

liana

Eijk

en to

ont h

aar v

eel-

zijd

ige

wer

k. T

usse

n So

nneh

oeck

en

de B

arth

olom

eusk

erk

in P

oeld

ijk

vaar

t een

sch

uit (

P1).

K4

Gem

aal O

ude

en N

ieuw

e B

roek

pold

er, Z

wet

14

za 1

0.00

-17.

00 u

urH

et g

emaa

l uit

1881

, in

neoc

lass

icis

tisch

e st

ijl, l

aat e

en o

ude

dies

elm

otor

dr

aaie

n. E

r vaa

rt e

en b

oot m

et g

ids

naar

nat

uurg

ebie

d D

e Ze

ven

Gat

en

(D4)

. De

laat

ste

afva

art i

s om

16.

00 u

ur.

D1

Dom

kerk

en

tore

n, H

oofd

stra

at 5

1 za

10.

00-1

7.00

uur

De

kerk

bep

aalt

met

haa

r sto

mpe

tore

n he

t dor

psbe

eld

van

De

Lier

. D

oord

at d

e to

ren

is v

erza

kt g

a je

eer

st n

aar b

ened

en v

oord

at je

de

tore

n ka

n be

klim

men

. Een

maa

l bov

en h

eb je

een

pra

chtig

wijd

s ui

tzic

ht!

De

tore

n ka

n to

t 16.

00 u

ur b

eklo

mm

en w

orde

n.D

2 M

useu

m d

e Ti

mm

erw

erf,

Hoo

fdst

raat

63

za 1

0.00

-16.

00 u

urD

it pa

nd d

atee

rt u

it 16

42. B

inne

n is

de

wer

kpla

ats

van

de t

imm

erm

an te

zi

en e

n ee

n w

onin

g in

de

stijl

van

190

0.

D4

De

Zeve

n G

aten

Dit

bijz

onde

re n

atuu

rgeb

ied

met

dra

ssig

e w

eila

nden

, zev

en s

lote

n en

twee

ho

utsi

ngel

s be

hoor

de to

t bui

tenp

laat

s H

ofzi

cht.

Er is

vrij

wel

nie

ts v

eran

derd

si

nds

de k

aart

van

Kru

kius

uit

1712

. Van

af g

emaa

l Oud

e en

Nie

uwe

Broe

k-po

lder

(K4)

vaa

rt e

r een

boo

t met

gid

s na

ar D

e Ze

ven

Gat

en.

G1

Lam

bert

uske

rkje

, Maa

sdijk

189

zate

rdag

en

zond

ag 1

3.00

-17.

00 u

urD

e ke

rk w

erd

in 1

872

gebo

uwd

door

jhr.

Augu

stin

us v

an R

ijcke

vors

el v

oor

zijn

pac

hter

s. In

de

bost

uin

is h

et h

eerli

jk u

itrus

ten

tijde

ns u

w w

ande

l- of

fie

tsro

ute.

Open M

onumentendag

In Europa

In Europa

Nieuwe Waterweg

Calandkanaal

i

i

i

i

i

i

35

27

5

7

48

59

47

43

54

55

66

29

24

23

28

18

16

45

45

11

12

83

30

57

46

10

9

8

26 4

17

25

22

21

19

36

26

13

14

15

33

34

31

32

70

65

51

52

De Lier

Maasdijk

Kwintsheul

't Woudt

Hoek van Holland

's-Gravenzande

Monster

Ter Heijde

Wateringen

Naaldwijk

Heenweg

Poeldijk

HonselersdijkN7-9

N4-5

N1/3

D1/2

G7

G3G4G5

M6M1

M4

M3M7M8

G1

M5

G8

H1H2

H3H4

P1 W2

D4

K4

K2

K1

W5/6W3

W1

N11

W1 HofboerderijW2 Korenmolen WindlustW3 NH KerkW5 Sint Jan de DoperkerkW6 Duiventoren en fruitmuurK1 AndreaskerkK2 SonnehoeckK4 Gemaal Oude en Nieuwe BroekpolderD1 Domkerk en torenD2 Museum de TimmerwerfD4 De Zeven Gaten (natuurgebied)G1 LambertuskerkG3 DorpskerkG4 MuseumpjeG5 Tuin woonhuisG7 KorenmolenG8 D’oude Koestal (Staelduinse Bos)M1 Grote KerkM3 St. MachutuskerkM4 Molen De Vier WindenM5 Kerk Ter HeijdeM6 Grafkelder Herckenrath M7 SchipperswoningM8 De Westlandse DruifH1 Café bij ’t HofH2 Twee zeilende westlandersH3 OLV van Goeden RaadH4 RegenboogkerkN1 Oude KerkN3 Het Heilige Geesthofje N4 Sint-AdrianuskerkN5 KerkhofN7 Station WSMN8 GashouderN9 WatertorenN11 VlietwoningP1 Bartholomeuskerk

21

oude wegen en paden

Monument

Geschikt

Beperkt geschikt

Ligt aan/bij vaarwater

Horeca

Informatiepunt

Fietsknooppunt

i

i

i

i

ii

i

Anno 2018 is er in Europa nog steeds heel veel wat

culturen, landen en volkeren van elkaar onderscheidt en

scheidt. Met de Europese Unie, vrede, welvaart en

onderlinge solidariteit is er een gemeenschappelijke basis

die in de loop van de tijd mede gestalte heeft gekregen in

de vorm van ons gemeenschappelijke Europese erfgoed.