Post on 05-Apr-2016
description
GE
TU
IGE
NIS
SE
N V
AN
SL
UIP
EN
DE
UIT
SL
UIT
ING
In de steek gelaten Jos, een sociale paria 24 jaar en het leven al achter zich Geen geld, geen verzorging Verlaten en alleen Zonder dak noch recht Ziekte, symptoom van armoede Een hondenleven De lijdensweg naar school De deurwaarder en de flessenwarmer Menselijke last Geen medelijden met gehandicapten Zo klein en al zo anders De huisjesmelkers Cijfers en letters Te menselijk Kafka in de gevangenis Voorwaarden zonder voorrechten Verboden te groeien Kop: ik win. Munt: jij verliest. Helpers zonder hulp U mag nog van geluk spreken (Over)levenspeil Controles bij de vleet Laat anderen het maar oplossen Een droomleven Een bittere nasmaak Er zijn grenzen Klein verschil, grote gevolgen Een ongelijke strijd Kansarmoede op school Op het slechte pad Valse start De ene uitsluiting na de andere Onvrije tijd Onmenselijk Onmacht Jongeren op dool Men is nooit te oud om gestraft te worden Tweederangs burger Reglement is reglement Een sprankeltje leven Eenzaamheid op het platteland Pingpong-gezin Ouderen in de vergeethoek Een kind als een voorwerp behandelen Ik moet uw hulp niet Gemakkelijkheidsoplossing Straatje zonder einde
Getuigenissen van sluipende uitsluiting
Een luisternetwerk op zoek naar sociaal onrecht
Getuigenissen van sluipende uitsluiting
Een luisternetwerk op zoek naar sociaal onrecht
Deze uitgave is ook beschikbaar in het Frans onder de titel: ‘Témoignages d’exlusions au quotidien. Un réseau d’écoute pour détecter des injustices sociales.’Een uitgave van de Koning Boudewijnstichting Brederodestraat 21 te 1000 Brussel
Auteur: Carine Vassart, Communication sprluVertaling: Peterjan Bogaert, Erik TackCoördinatie voor de Koning Boudewijnstichting
Françoise Pissart, directriceSabine Denis, programma-adviseurAnn Vasseur, directie-assistente
Grafische vormgeving: Megaluna+TriumviraatDruk: Arte-PrintIllustraties: Marina Cox
Deze uitgave kan gratis worden gedownload van onze website www.kbs-frb.beDeze uitgave kan gratis besteld worden: on-line via www.kbs-frb.beper e-mail naar publi@kbs-frb.betelefonisch bij het Contactcentrum - Koning Boudewijnstichting tel +32-70-233 728 fax +32-70-233 727
Wettelijk depot: D/2005/2893/23ISBN: 90-5130-510-9NUR: 740Oktober 2005
Met de steun van de Nationale Loterij
Inhoud
7 Een luisternetwerk op zoek naar sociale onrechtvaardigheid
9 Voorwoord
11 Wanneer het sociale vangnet nog mazen heeft
12 Jos,eensocialeparia
13 24jaarenhetlevenalachterzich
13 Michel,oudenvergeten
14 Geengeld,geenverzorging
15 Gezinnenopdedool
16 Verlatenenalleen
17 Allesgegeven,allesverloren
17 Dubbelesocialeuitsluiting
18 Zonderdaknochrecht
18 Voorbijdezelfkant
19 Isditechteen“bestaans”minimum?
19 Ziekte,symptoomvanarmoede
21 Eenhondenleven
23 Wanneer de allerzwaksten geen recht op menselijkheid meer hebben
24 Indesteekgelaten
24 Delijdenswegnaarschool
24 Ziekenopstandig
25 (On)toegankelijkheid
25 Dedeurwaarderendeflessenwarmer
26 Gebrekkigecommunicatie
26 Wieluisterter?
27 Menselijkelast
28 Geenmedelijdenmetgehandicapten
28 Bijstandzonderwarmte
29 Gehandicaptenmoetenmaartevoetgaan
29 Betalenomnaarbuitentegaan
30 Wierijkenmachtigis…
30 Studerentegenelkeprijs
31 Ingoedehanden?
[� ]
33 Wanneer integratie veeleer een hindernisparcours lijkt
34 Zokleinenalzoanders
35 Eendroomleven
36 Dehuisjesmelkers
36 Cijfersenletters
38 Temenselijk
40 Deklerenmakendemanniet
40 Ophetgelaattelezen…
43 Wanneer men denkt dat de bureaucratie niet meer bestaat
44 Kafkaindegevangenis
44 Voorwaardenzondervoorrechten
45 Verbodentegroeien
46 Hetnoodlottigecijfer
47 Kop:ikwin.Munt:jijverliest.
48 Helperszonderhulp
48 Umagnogvangelukspreken
49 (Over)levenspeil
50 Wiehelptons?
50 Controlesbijdevleet
51 Eenbitterenasmaak
51 Erzijngrenzen
52 Kleinverschil,grotegevolgen
52 Eenongelijkestrijd
55 Wanneer gelijke kansen een mythe blijven
56 Kansarmoedeopschool
57 Beroepsgeheim?
58 Ophetslechtepad
59 Valsestart
60 Eentwijfelachtige“keuze”
60 Ge(de)socialiseerd?
62 Deeneuitsluitingnadeandere
63 Onvrijetijd
Getuigenissen van sluipende uitsluiting
[� ]
]
65 Wanneer ouderdom niet gelijkstaat met rust
66 Onmenselijk
66 Belangelozebezoekjes?
67 Openbare“dienstverlening”zeiu?!
67 Menisnooitteoudomgestraftteworden
68 Tweederangsburger
68 Reglementisreglement
69 Eensprankeltjeleven
70 Eenzaamheidophetplatteland
71 Schattenjacht
72 Menkanooktegoedzijn
72 Eerstehulpbijouderdom?
73 Ouderenniettoegelaten
75 Wanneer de afwijzing van de anderen een levenswijze wordt
76 Eenkindalseenvoorwerpbehandelen
77 Laatanderenhetmaaroplossen
78 Deoudersgebuisd
79 Ouderenindevergeethoek
79 Pingpong-gezin
81 Ikmoetuwhulpniet
82 Gemakkelijkheidsoplossing
82 Onmacht
82 Jongerenopdedool
83 Straatjezondereinde
84 (V)echtscheidingen
85 De getuigen
Wanneer het sociale vangnet nog mazen heeft
[� ]
Getuigenissen van sluipende uitsluiting
[� ]
]
Getuigenissen van sluipende uitsluiting
Een luisternetwerk op zoek naar sociale
onrechtvaardigheid
Naastdebestrijdingvanarmoedeenuitsluitingmaarookdepromo-tievaneensamenlevingvangelijkekansenensolidariteitzijnaltijdvanzelf-sprekendeaandachtspuntenvandeStichtinggeweest.Het‘AlgemeenVer-slagArmoede’(1994)waseensscharniermoment.Nu,10jaarlater,zijndevaststellingendiehierinopgenomenwerdennogsteedsactueel.Hetisdegroteverdienstevandeverzorgingsstaatdatdesolidariteitmetkwetsbaregroepenstructureelwordtgeorganiseerd.Tochheeftnietiedereendereëlemogelijkhedenomzijnofhaarlevenopkwaliteitsvollewijzeteorganiseren.HetisdetaakvandeStichtingomsteedsaandachttehebbenvoordezekwetsbaregroepenendesamenlevinghieropattentteblijvenmaken.IndiezinwildeStichtingeen uitkijkpost zijnenblijveninzakesocialerechtvaar-digheid.
HetisvanbelangdatdeStichtingalsuitkijkpostininteractiegaatmetdemensenophetterrein.DaaromwerdbinnenhetprogrammaSocialeRechtvaardigheidin2002hetluisternetwerkopgestart.Erwerdeenbe-roepgedaanoptweehonderdbevoorrechtegetuigen.DeantennesvandeStichtingophetterrein.Zijkomenuitallesectorenengeledingen(rechters,schooldirecteurs,politieagenten,straathoekwerkers,thuisverpleegsters,ar-tiesten,vrijwilligers...).Zijrapporteerdenopregelmatigebasisgetuigenissenoververdokenofaanslependonrecht.Meerdan300verhalenwerdenzoverzameld.Eendecoderingscomité(journalisten,professoren,ambtenaren,etc)heeftaldezeverhalengelezenengrondigbesprokenendeStichtinggeholpenomdaaruiteentwintigtalthema’stedistillerenwaarrondzeeigenactieswildenondernemen.WaarmogelijkheeftdeStichtingsteedspart-nersbetrokkenbijdeuitwerkingenuitvoeringvanelkvandieprojecten.Zowerddeimpactvandezeinitiatievenvergrooteneenduurzameaandachtgewaarborgd.
Intotaalwerdentwintig projectenverwezenlijktovereenperiodevan2jaar.ZohebbengetuigenissenvanuitgevangenissendeStichtingertoeaangezetzichtebuigenoverdeproblemenvandevreemdelingenindezeinstellingen.DeStichtingpubliceerdeeenwetenschappelijkrapportoverdeverschillendevormenvansociaalonrechtwaarmeebuitenlandsegedetineerdentemakenhebben.Vervolgenswerdcontactopgenomenmetdebevoegdeinstantiesomeenaantalvandezeproblemenookophet
[� ]
terreinaantepakken.Opvallendwarenookdeverhalenovereenzaamheidvanthuiswonendehoogbejaarden.Metalsthema ‘Zet een netwerk op voor hoogbejaarden – Haal 80-plussers uit hun isolement’heeftdeStichtingeenprojectoproepgelanceerdomnieuweinitiatievenaantemoedigen.Meerdan70initiatievenvanthuiswonende80-plusserskregenzofinanciëlesteun.Uitdegetuigenissenvanhetluisternetwerkkwamookdemoeilijkerelatietussenallochtoneoudersendescholennaarvoor.DeStichtingkendedaaropfinanciëlehulptoeaan35initiatievendiescholenenalloch-toneoudersdichterbijelkaarbrengen.Inhetverlengdehiervanwerdookeenstudiedaggeorganiseerdvoordeactorendieeenpositievesamen-werkingtussengezinenschooltotstandwillenbrengen.Opbasisvandegetuigenissenuithetluisternetwerkwerdenooknogprojectenopgezetomthuisverzorgersof‘mantelzorgers’teversterken,omdehulpverleninguittebreidenaanmigrantenvrouwendieverstriktzijninhuwelijksproblemen,omaandachttevestigenopdegroeiendedigitalekloof-inhetbijzondervoorouderemensen,ombijkomendevormingtebiedenaanpedagogenuithetbuitengewoononderwijsdiehetgroeiendeaantaljongerenmetgedrags-enemotioneleproblemenopvangenenbegeleiden,etc.
TochhebbennietallegetuigenissengeleidtotconcreteactiesenprojectenvanwegedeStichting.Erwarennog veel meer verhalenovermensendienogaltijdtussendemazenvanhetvangnetglippen,overuitsluitingdoorgebrekaanmedelevenofeentestriktetoepassingvandelettervandewet,overkwetsbarekinderenenouderen,etc.Hetisonmogelijkaldezeverhalentevertaleninprojectenofinitiatieven.Ditisooknietnoodzakelijk.Vaakzijneenbeetjegoedewil,eenbeetjerespecteneenbeetjemedelevenvoldoendeopdathetlevenvandezemenseneenanderewendingzounemen.DaaromheeftdeStichtingbeslisteenselectievandezeverhalentebundelenentepubliceren.
Hetishierbijnietdebedoelingbeschuldigingenteuiten,wantoestan-denaanteklagenofinstellingenofmaatregelenterdiscussietestellen.Deverhalenwordentrouwensbrutoovergeleverd,zoalsdegetuigenvanhetluisternetwerkzehebbenopgeschreven.Elkverhaalbevatdeeigensub-jectiviteit,emotionaliteitenaccentenvandegetuige.Deverhalenwerdennietnagetrokkenopjuistheidofauthenticiteit.Ditisnietdebedoeling.Dezebundelwilenkelweerklankgevenaanverhalenvanlevensdieverglijden.Wewillenhierbijaantonendat,ookvandaagnog,eenaantalmensenernietinslagenhunlevenopkwaliteitsvollemanierterealiseren.Voordemeestelezerszullendeverhalenherkenbaarzijn,vooranderemisschientocheenverrassing.Wehopeniniedergevaldatdeverhalenerzullentoebijdragendatdemeestkwetsbareninonzesamenlevingmeeraandachtkrijgen.
] De Koning Boudewijnstichting
Getuigenissen van sluipende uitsluiting
[� ]
]
Voorwoord
Armoedeensocialeuitsluitinginonzewelvaartmaatschappij.Erbestaanveleuitstekenderapportenhierover,metbelangwekkendegegevens,analysesenaanbevelingen.Zezijnhetlezenenbestuderenwaard.
Wijhebbeneenandere,complementaire,benaderinggevolgd.Wegingenopzoek,nietnaarDEarmoede,maarnaararmen,naaruitgeslotenen.Hunverhaal,hungetuigeniswildenwehorenenlezen.Hoezijnzeinhunsituatieverzeildgeraakt?Wathebbenzebeleefdenhoehebbenzeditbeleefd?Hebbenzijdegepastehulpgevonden?Meestalvondenwemensen,dieeenopeenstapelingvanhandicapsentegenslagenhebbengekend.Vaakhetnoodlot,somsookeenstukjeeigenschuld.
Eenaantalbevoorrechtegetuigentekendenhunverhaalop:leerkrachten,kappers,artsen,verplegers,buurtwerkers,priesters,maatschappelijkewerkers,gevangenisbewakers,buren…Subjectief?Wellichtwel,maartelkenseeneerlijkegetuigenis.
Kondendezemensennietterechtbijdeveleprofessionelediensteneninstanties,diewijinhetlevenriepen?Jawel,zeker.Zeverrichtenknapwerk,vaakinmoeilijkeomstandigheden.
Deprofessionaliseringvandehulpverleningiseenbelangrijkeverworvenheid,maarscheptookproblemen.Elkverhaalvanuitsluitingisanders,enpastnietaltijdinderegelsvanprofessioneleorganisaties.Sommigearmenwordengewoonnietbereikt,ofwordennietechtgeholpen.
Inonscomitéhebbenwijgetrachtdeverhalente“decoderen”,teverstaanenteinterpreteren.Onsintelevenindeellendevanmensen,diehunkerennaareenhuiseneenthuis,watbestaanszekerheid,eenluisterendoor,watwarmteeneenaangepasteopvangenopleidingvoorhunkinderen.Wegingenopzoeknaarnieuwevormenvansociaalonrecht,envondenveleoudevormen,maarineennieuwegedaante.
Eenaantalverhalenraaktenonsdiepeninspireerdenonstotactie.DeKoningBoudewijnstichting,knapengedrevenalsaltijd,speeldehieropin,enstartteeeneerstereeksprojecten.Inditboekjewillenweeenaantalverhalenmetudelen.
]Georges Monard[ voorzitterdecoderingscomité
Jos, een sociale paria 24 jaar en het leven al achter zich M., oud en vergeten Geen geld, geen verzorging Gezinnen op de dool Verlaten en alleen Alles gegeven, alles verloren Dubbele sociale uitsluiting Zonder dak noch recht Voorbij de zelfkant Is dit echt een “bestaans”minimum? Ziekte, symptoom van armoede. Een hondenleven In de steek gelaten De lijdensweg naar school Ziek en opstandig (On)toegankelijkheid De deurwaarder en de flessenwarmer Gebrekkige communicatie Wie luistert er? Menselijke last Bijstand zonder warmte Gehandicapten moeten maar te voet gaan Betalen om naar buiten te gaan Wie rijk en machtig is… Studeren tegen elke prijs In goede handen? Zo klein en al zo anders Een droomleven De huisjesmelkers Cijfers en letters Te menselijk De kleren maken de man niet Op het gelaat te lezen… Kafka in de gevangenis Voorwaarden zonder voorrechten Verboden te groeien Het noodlottige cijfer Kop: ik win. Munt: jij verliest. Helpers zonder hulp U mag nog van geluk spreken (Over)levenspeil Wie helpt ons? Controles bij de vleet Een bittere nasmaak Er zijn grenzen Klein verschil, grote gevolgen Een ongelijke strijd Kansarmoede op school Beroepsgeheim? Op het slechte pad Valse start Een twijfelachtige “keuze” Ge(de)socialiseerd? De ene uitsluiting na de andere Onvrije tijd Onmenselijk Belangeloze bezoekjes? Openbare “dienstverlening” zei u?! Men is nooit te oud om gestraft te worden Tweederangs burger Reglement is reglement Een sprankeltje leven Eenzaamheid op het platteland Schattenjacht Men kan ook te goed zijn Eerste hulp bij ouderdom? Ouderen niet toegelaten Een kind als een voorwerp behandelen Laat anderen het maar oplossen De ouders gebuisd Ouderen in de vergeethoek Pingponggezin Ik moet uw hulp niet Gemakkelijkheidsoplossing Onmacht Jongeren op de dool Straatje zonder einde (V)echtscheidingen De antennes Koning Boudewijn
Jos, een sociale paria 24 jaar en het leven al achter zich M., oud en vergeten Geen geld, geen verzorging Gezinnen op de dool Verlaten en alleen Alles gegeven, alles verloren Dubbele sociale uitsluiting Zonder dak noch recht Voorbij de zelfkant Is dit echt een “bestaans”minimum? Ziekte, symptoom van armoede. Een hondenleven In de steek gelaten De lijdensweg naar school Ziek en opstandig (On)toegankelijkheid De deurwaarder en de flessenwarmer Gebrekkige communicatie Wie luistert er? Menselijke last Bijstand zonder warmte Gehandicapten moeten maar te voet gaan Betalen om naar buiten te gaan Wie rijk en machtig is… Studeren tegen elke prijs In goede handen? Zo klein en al zo anders Een droomleven De huisjesmelkers Cijfers en letters Te menselijk De kleren maken de man niet Op het gelaat te lezen… Kafka in de gevangenis Voorwaarden zonder voorrechten Verboden te groeien Het noodlottige cijfer Kop: ik win. Munt: jij verliest. Helpers zonder hulp U mag nog van geluk spreken (Over)levenspeil Wie helpt ons? Controles bij de vleet Een bittere nasmaak Er zijn grenzen Klein verschil, grote gevolgen Een ongelijke strijd Kansarmoede op school Beroepsgeheim? Op het slechte pad Valse start Een twijfelachtige “keuze” Ge(de)socialiseerd? De ene uitsluiting na de andere Onvrije tijd Onmenselijk Belangeloze bezoekjes? Openbare “dienstverlening” zei u?! Men is nooit te oud om gestraft te worden Tweederangs burger Reglement is reglement Een sprankeltje leven Eenzaamheid op het platteland Schattenjacht Men kan ook te goed zijn Eerste hulp bij ouderdom? Ouderen niet toegelaten Een kind als een voorwerp behandelen Laat anderen het maar oplossen De ouders gebuisd Ouderen in de vergeethoek Pingponggezin Ik moet uw hulp niet Gemakkelijkheidsoplossing Onmacht Jongeren op de dool Straatje zonder einde (V)echtscheidingen De antennes Koning Boudewijn
Wanneer het sociale vangnet nog mazen heeft[Het stelsel voor sociale
bescherming van ons land is
volgens velen een van de beste
ter wereld. Toch gebeurt het nog
dat de uitgestotenen uit onze
maatschappij, de grote slachtoffers
van het leven, door de mazen van
het net voor sociale bescherming en
maatschappelijke bijstand glippen.
1
Wanneer het sociale vangnet nog mazen heeft
[12 ]
Jos, een sociale paria
[ Josdraagtalheelzijnlevenkrantjesenreclamefoldersrondindege-meente.Hijisaleenouderemens,inde70,enhijbusteengansedagfoldersvandemiddenstand.Zijnmoederhadvroegereenkrantenwinkeltjeentoenhingdatronddragenvanreclamedaaraanvast.Hijdeeddatwerkvoordeplaatselijkeverenigingenenhandelaars.Zijnmoederisallangoverleden,hetwinkeltjeisgesloten.Hijiszijnjobblijvendoen,maarhijisnooitmetietsinordegeweest.Hiergaathetomgeneratiearmoede.Moederenzoonzijnaltijdsociaalonaangepastgeweest,zevielenbuitenhetreguliereleven.Tochblijfthijfunctioneren.Iedereenkenthem,allemiddenstandersdoeneenberoepophemomhunreclamerondtedragen.Velenpratenmethem,hijopzijnfietsiseenvertrouwdbeeldinhetdorp,maarniemandvraagtzichafhoehijoverleeft.Hijheeftzelfeenhuis,deerfenisvanzijnmoeder,maardatisnietonderhoudenenislangzaameenkrotwoningaanhetworden.Erisgeenstro-mendwaterofelektriciteit.Tochwoonthijdaar,metz’n15katten.Hijkooktniet,wantdaarheefthijgeeninstallatievoor.Hijheeftgeensociaalleven,isnooitbijeenvereniginggeweesteniseenbeetjeeenzonderling.Maarhijismetnietsinorde:nergensingeschreven,geenziekteverzekering,niets.Blijkbaarheefthijweleenpensioenvan8.000BF,plusdanzijnzwarteinkomstenvanhetronddragen.Datiszotypisch:allesgaatgoedeniedereenkenthemzolanghetgoedgaat.Maarnuhijproblemenheeft,helptniemand.Zijnburenhebbenhemoverhaaldnaareendoktertegaan.Toenbleekdathijaleenpaarkeernaareendokterinhetdorpgeweestwas.Diemanheeftsteeds25eurogevraagd,waarschijnlijkookin‘tzwart,enlaatJosweergaan.Naardeapothekerishijnooitgeweestwantdaarmoethijdevollepotbetalen.Hijheeftheelzijnlevennietgewetenhoeallesineenzit.Gisterenzijnzemekomenvertellendathijvolgendeweekgeopereerdwordt.Hijondergaatdrieverschillendeoperatiesineenkeer,watzwaarwordtvoorhem.Daarnaheefthijnaverzorgingnodig.Hijheeftgeenstromendwater,enkeleenwaterpomp,maardoordewarmezomerstaatdiedroogengaathijbijdebureneenkitjewaterhalen.Alshijmoetrusten,kanhijdatniet.Watblijkt:hetwit-geelkruiskomtnietalsergeenstromendwateris.Dushemkomenwassen,gaatdannietwanterisgeenstromendwater.Demensenzonderstromendwaterwordennietverzorgd,hoewelzijhetwaarschijnlijkhetmeestnodighebben.Werekenenernietmeeropdatdiesituatiesbestaan,duswordenzeooknietingecalculeerdenbestaaternietsmeervoor.Erbe-staanprachtigeinitiatievenvoorhulpverlening.Hetwerkteigenlijkgoed.MaariemandalsJosvaltervollediguit.
]G.O.[ sociaalassistente,Brecht
Getuigenissen van sluipende uitsluiting
[13 ]
]
24 jaar en het leven al achter zich
[ Eriseenjonggezinnetje,zehebbeneenkleinkindje,endiemanvalttussenallestelsels.HijiszijnwerkkwijtgeraaktenopdeRVAzeggenze:‘Jijbenttezwakquagezondheidomtewerken’.Maaropdeziekenkaszeggenze:‘Jebentnietziekgenoegominvalidetezijn’.Dushijvalttussendetweestelsels.Hijheeftnunogweleenvervangingsinkomen,maarhijisnietinva-lideenhijkanookgeenwerkmeervinden,wanthijheeftgeendiploma’sofattestenenkomtuithetbijzonderonderwijs,staatzeerzwakopdearbeids-markt.Hijisnogmaar24ofzo,maarwijhebbenalhetgevoel:‘hetisgedaanvoorheelzijnleven’.Hijheefteenhelezwakkerug,helemaalgeenfysiekomfysiekearbeidteverrichten,maarvoorderestheefthijheelweinigmoge-lijkheden.Danishetheelergmoeilijk,wantwatvoorwerkmoetjevoorzoiemandvinden?Daarisgeenkatmeermeebezig.Enjevoeltheelgoeddatallesystemenhemhebbenafgeschrevenenhijisnogmaar24!Enhijiseenjongevader,meteenkindjemetveelmedischeproblemenernogbijook,netalsdemamaenpapa,lichtmentaalgehandicapt,minstens.Hetkindisnualachterindeontwikkeling.Dusdandenkje:‘datgaatdezelfdekantuit’.Enerisnietééninstantienogmeebezig,wantoveralzijnzeeigenlijkafgeschreven.
]G.O.[ sociaalassistente,Brecht
Michel, oud en vergeten
[ Michel,73jaarwoontaljarenineengehuurdekrotwoning.Hijleeftvrijsober,luistertenkelnaarderadio,heeftgeentv.Elkezondagmorgengaathijeenpintjedrinkenmaaranderszithijelkedagvóórzijndeuropeenstoel-tje.Hijheeftgeenenkelideevanwaterbestaataanhulpverlening.Hijisookweinigassertief.Hijishartpatiënt,heefttekampenmetlongproblemenenislichtmentaalgehandicapt.HijwordtondersteunddoorhetOCMW.Hijkrijgteengewaarborgdinkomeneneenmaatschappelijkassistentzorgtvoorzijnbudgetbeheer.Diemaat-schappelijkassistentdoetditalachtjaarvoorhem.MaaropeendagkomtMichelnaardewoonwinkelenvraagthulp.Zijnhuisisvochtigendeeigenaarwilernietsaandoen.IkbeginmetMicheltepratenenhijverteltzijnheleverhaal.Demaatschappelijkassistentkwamblijkbaarmaartweekeerperjaaropbezoekendemanvraagtofikevenmethemnaarzijnhuisjewilgaankijken.Ikgameeeninzijnwoningisergeenenkelemuur,dienietzwartzietvandevochtigheid.Hethuisishelemaalnat,deregenstroomtvandeachterdeurnaardevoordeur,deelektriciteitligtgewoonzichtbaarlangsdemuren.Dewoonwinkelheeftkunnenbemiddelen.Deeigenaarvan
Wanneer het sociale vangnet nog mazen heeft
[1� ]
hethuisvanMichelvondhetblijkbaarallemaalvrijnormaalwanthijmoestmaar2.700BFpermaandaanhuurbetalenenkondusnietklagen.Ergebeurteenonderzoekendewoningwordtonbewoonbaarverklaard.Demanmoetdusgehuisvestworden.DegemeenteweigerttehelpenenookhetOCMWvindtdatzijnietmoetenzorgenvoorhem.Erwerduiteindelijkeenserviceflatgezochtvoorhemmaardatwasnietmogelijkwanthetwasteduur.Deburgemeesterzeidatdewoningongeschiktwasvoorbewoning.Demanheeftdaaruiteindelijknoganderhalfjaargewoondvoordatereenoplos-singkwam.
]M.K.[ coördinerendopbouwwerker,regioKortrijk
Geen geld, geen verzorging
[ Alswijlangsgaanbijkansarmehulpbehoevendenthuisduikenersomsproblemenopalswijextramateriaalnodighebben.Toestellenzoalseenzogenaamdestalenverpleegster,omeenbedlegerigiemandoptetillen,moetengehuurdworden.Endaarhebbenkansarmezorgbehoevendengeengeldvoor.Evenminhebbenzegeldvoorincontinentiemateriaalofvoordood-gewonepleisters.Voordiedingenhebbenzedanbijonsfacturenopenstaandietotanderhalfjaarteruggaan.Demenseninkwestietrekkendikwijlsaleenleefloonofeenziekte-uitkering,dusopnogmeersteunvanhetOCMWmoetenzenietrekenen.Vaneenoptimaleverzorgingisinveelgevallendusgeensprake.Ergerwordthetnogalsergeengeldisvoormedicatie.Som-migenkomendanophetideeompilletjesoverteslaan,omhetzelfdepakjevooreenzolangmogelijketijdtekunnengebruiken.Hetverkeerdgebruikenvanmedicatieheeftsomsvérstrekkendegevolgen.Eenconcreetverhaal:eentijdgeledenwordteenmanuithetziekenhuisontslaan.Hijisvolledigbedlegerig,aanéénkantverlamdenbovendienheelzwaarlijvig.Samenmetzijnvrouwwoonthijineenheelkrappesocialewoning.Aanonswordtgevraagdomdemanverderthuisteverzorgen.Heteerstewatwijvragen,iszo’nstalenverpleegster.Zijnvrouwstuurtonsonmid-dellijkweg,omdatzezoietsnietkanbetalen.Vervolgensdoetzeeenberoepopeenverplegerdiezelfstandigwerkt.Naeenaantalmaandenkrijgenwijdanweertelefoonvandesocialedienstvanhetziekenhuis,metdevraagofwijdetaakweerwillenovernemenwantdezelfstandigeverplegerkanhetnietmeeraan.Alswijopnieuwlangsgaan,blijktdatdemanvijfmaandenaaneenstukbewegingsloosinzijnbedgelegenheeft,metallegevolgenvandien.Hijschreeuwdevandepijntoenwehemmetveelmoeitewildenrechtopzetten.
]L.C.[ thuisverpleegster,Tongeren
Getuigenissen van sluipende uitsluiting
[1� ]
]
Gezinnen op de dool
[ Kansarmegezinnenvanhetdorpkondenvroegerberoepdoenopeeninformeelsociaalnetwerkindebuurt:deburen,deschool,dehuisarts,deparochie….diehunhulpbodenwaarenwanneernodig.Diegezinnenvormdenaltijduitzonderingen.Sindsvijftienjaarechterzienweookhier,netzoalsindesteden,achterge-steldewoongebiedenverschijnen.Dezehergroeperingvandearmoedezorgtervoordatdezedorpssolidariteitverdwijnt.Grondbezittersenhuisbazenzon-deralteveelscrupuleszienhunkansschoonomhunoudeeigendommeneennieuwebestemmingtegeven.Oudekasteeltjesenboerderijenbijvoor-beeldwordeningedeeldinaldannietgemeubileerdehuurkamers,waarvoormeergevraagdwordtdanzewaardzijn,maarminderdaneenkleinhuisindedorpskern.Hierkomendemensenterechtdieweinigfinanciëlemiddelenhebben,enzoontstaanachtergesteldebuurten.Dezewoonstenwordendanopgekalefaterdmetdegoedkoopstematerialen,zonderrekeningtehoudenmetkwaliteitofveiligheid.Dehuisartsgaatregelmatigopbezoekindittypewoningenwaardeverwarminghetnietdoet,deschimmelopdemurenstaatendekinderenbijgevolgvaakziekzijn…Hijlegtaandeoudersuitdatzeeerstdezemate-riëleproblemendienenteverhelpenvoordegezondheidvanhunkinderen,maarvaakzondersucces.Enwanneerhijzeincontactbrengtmetsocialeinstellingen,vragenzeindeeersteplaatsfinanciëlehulp.Hunhuisvestingisnooitdeeerstevanhunzorgen…Gezinnenenalleenstaandendieditsoortwoonstbetrekken,duikenvaakopbijhetOCMW,ofhebbennietsmeer.Ensomskomenzeechtvanver.“Het probleem is dat deze mensen met niemand banden hebben. Na zes maan-den betalen ze hun huur niet meer en vertrekken ze met de noorderzon naar god-weet-waar. Zes maand is net de tijd die sociale diensten nodig hebben om probleemsituaties goed in te schatten, zodat ze voor een sociaal netwerk kunnen zorgen. Hierbij wordt eerst aan de kinderen gedacht, want het zijn zij die de meeste dringende hulp nodig hebben. Maar wanneer het kind dan ge-neest en het een goede nieuwe start zou kunnen maken, dan gaan ze weg…”Sommigenkiezenerdaarnavooromineenstacaravanopeencampingtegaanwonen,waarvoorzenógminderhuurbetalen.Maarindewinterisdeze‘oplossing’echtonleefbaar.
]P.F.[ huisarts,plattelandHenegouwen
Wanneer het sociale vangnet nog mazen heeft
[1� ]
Verlaten en alleen
[ Zowateenjaargeledenmaakteikdeeluitvaneengroepjongevrou-wendieopzaterdagetenklaarmaaktevoordaklozenendatbedeeldeintweenachtelijkeopvangcentravoordaklozen.Niemandvanonsbegrijpthethoeenhetwaaromvandergelijkeextremesituatiesineenwelvarendlandalshetonze.Zowasereenoudemandieelkezaterdagkwam,omdaarzijnenigewarmemaaltijdvandeweektekomenopeten.Opeendagkwamhijhelemaalver-kleumdvandekouaan,enverteldeonsmettranenindeogenzijnverhaal.HetwaseenBelgdiezijnhelelevenhardgewerkthad,maarnietkonlezenofschrijven.Zijnvrouwwasoverleden.Nadathunenigezoongetrouwdwas,haddezenooitmeerietsvanzichlatenhoren.Enduswoondehijalleenineenapparte-mentdathijhuurde,tothijdepensioengerechtigdeleeftijdbereikthad.Opdatmomentkreeghijenkeledocumententoegestuurdomintevullen,maaromdathijnietwistwaaroverhetpreciesging,deedhijernietsmee.Iklaatdedetailsachterwege,maarikkanuverzekerendathijeenlangead-ministratievelijdenswegafgelegdheeftomzijnpensioenteregelen.Hetwerdeeneindeloosparcoursdathemvandeenesocialedienstnaardeanderehulpverlenendeinstantieleidde,helaaszondersucces.Hijraaktehelemaalontmoedigdenhadgeeninkomstenmeer.Methetweinigespaargelddatdemanhad,konhijookdehuurnietlangmeerbetalenenwerdhijuitzijnwoonstgezet.Zoginghijmaarvanhiernaardaarenbegoneenzwervendbestaan.Nuleefthijopstraat,enweethijnieteensmeerhoelangal.Hijisuitgeputenweetnietwatdoenomuitdezeimpassetegeraken...Watmijongelooflijkraaktinditverhaal,ishetsimpelefeitdatzoietskangebeuren!Datditmogelijkisendatonssociaalsysteemnietsoepelensterkgenoegisomzoietstevermijden.Diemanheeftookrechten.Hijheeftzijnhelelevengewerktenbelastingenbetaaldomooknazijnloopbaaneenmooileventekunnenleidenentoch...Dathijditmoetmeemakenvindikheelon-rechtvaardig.Zoietszounooitmeermogengebeuren.Datwashetverhaal.Ikkendiemannietpersoonlijkenikweetniethoehethemverderisvergaan.Wijhaddenhemaangeradenhulptezoekenbijeeninstellingdiesocialebijstandverleent.Wehebbensindsdiennietsmeervanhemgehoord.Hijisiniedergevalnietmeerteruggekeerdnaarhetnachtelijkeopvangcen-trumomeropzaterdagavondzijnavondmaalteeten.Devoorbijewinterwasheelstreng.Dekouderillingenlopenonsnogoverderugtelkensweaanhemdenken...
]J.B.[ kaderlid,Brussel
Getuigenissen van sluipende uitsluiting
[1� ]
]
Alles gegeven, alles verloren
[ Ditishetverhaalvaneengrootvader,datmijwerdvertelddoorzijnzoon.DegrootvaderhadeenhoutzagerijindeArdennen.Veertigjaarlanghadhijvoorhetinkomengezorgdvooreentientalgezinnenuitdestreek.Maarplotsginghijfailliet.Hijhadallesverloren.Methetleefloonalsenigebronvaninkomstenbetrokhijdaarnaeenkleine,zonevreemdechaletmetgoedkeuringvandegemeente.Toenzijnchaletechterafbrandde,kwamhijzonderwoonsttezitten.Alsconciërgebijeengrootbedrijfgespecialiseerdinvrachtwagen-onderhoud,beschikthijterugovereenappartement.Zelfsnuhijmeerdan70jaaris,moethijnogvaakopstaan’snachtsomdepoortenteopenen.Uvraagtzichmisschienafwaternuonrechtvaardigisinditverhaal.Heeftdezegrootvader,dienochtanszijnhelelevengewerktheeft,dangeenrechtop“eenwelverdiendpensioen”?Waaromdan?Zijnzelfstandigenstatuut-enzijnkortzichtigheidzalmenumisschienwijsmaken-laathemniettoetegenietenvandezelfdesocialezekerheidalszijnarbeidersdie,netalshij,gewerkthebbenindezagerijendie,netalshij,hunwerkverlorenzijn.Dezeonrechtvaardigheidisiniedergevalhardomdragenvoorzijnzoon:“Kijknuwatervanmijnvadergewordenis,uitgerekendhijdiealdiejarenvoorhetinkomenvaneentientalgezinnengezorgdheeft!”
]J.L.[ kunstenaar,Erezée
Dubbele sociale uitsluiting
[ Watmijopvaltisdatwedelaatstejarensteedsmeerkunnenspre-kenvandezogenaamde‘dubbelesocialeuitsluiting’.Daarmeebedoelikdatmenseninproblemenvaaknietmeerterechtkunneninorganisatiesdieoorspronkelijkbedoeldzijnomdieproblemenoptevangen.Indepsychia-triemerkenwedatdezwartelijstmetpsychiatrischepatiëntendienietmeerkunnenwordenopgenomenlangerenlangerwordt.HetgaatdanommensendievanuithunziektebeeldofvanuiteencombinatievanallerleimoeilijkhedengedragsproblemenstellenDegroependebegeleidendestafmakenmoeilijk.Dezemensenblijvendanindesamenlevingronddolen,metallegevolgenvandien.Ofzekloppenaanbijdienstenvoorambulantebegeleiding,dieechterniethetgeschikteaanbodhebbenomhenoptevangen.Hetzelfdefenomeendoetzichvoorophetvlakvansocialehuisvesting.Be-doeldalsvangnetvoormensendieopdeprivé-marktmoeilijkeenbetaalbarewoningopdekopkunnentikken,merkenwedathuisvestingsmaatschap-pijenvaakderedeneringomdraaien.MeneerYofmevrouwXmetfinanciële
Wanneer het sociale vangnet nog mazen heeft
[1� ]
problemenkomennietaandebakwant–zoredenerendehuisvestingsmaat-schappijen–diegaanwaarschijnlijktochhunhuurnietregelmatigbetalen.Enderekeningenmoetentochkloppen,bovendienvraagtdezogenaamdesocialemixdatookdemiddeninkomenseenkanskrijgen.Opdiemanierkrijgenbijvoorbeelddaklozenzeermoeilijktoegangtotdeso-cialehuurmarkt,watopzijnminsttochverbazendmaggenoemdworden.
]F.A.[ welzijnswerker,Menen
Zonder dak noch recht
[ EeninternationalechauffeurwerdinFrankrijkwegensdronkenschaptegengehouden.Zijnrijbewijswerd6maandingetrokkenenhijhadeenboetevan100.000BFeneenboetevan30.000BFaanzijnbaas.Hijwoondealal-tijdinzijnvrachtwagen.Hijwasdaardoorondertussenambtshalvegeschraptindestad,wanthijhadgeenadres.Hijbestonddusnietmeer,hadgeenwerk,konnietrekenenophulpbijhetOCMWofanderewelzijnsdiensten.Dusplotsstajevandeenedagopdeandereop0.Hijwordtgeschraptenniemandwordtdaarvanopdehoogtegebracht.Mensenwordenooknietopdehoogtegebrachtdaterzoietsbestaatalseenpreferentieadres.Militairenkrijgenhetindekazerne,mensendieinhetbuitenlandwerkenhebbenerookéénhier.Maaromdatbijdevrachtwagenchauffeurinordetebrengen,moeterconstantgeprocedeerdworden.Deproblematiekvanhetambtelijkschrappenisdusnietgekend,hoemensenplotsop0kunnenkomentestaan.Hoezevandeenedagopdeanderplotsniemandmeerzijn.Ermoetindeweteenbeschrijvingkomenvanwateendaklozeisenwatzijnrechtenzijn.
]O.H.[ pastoor,Brugge
Voorbij de zelfkant
[ Opdrukkeplaatsenindestadhebbenwelalvaakdrugsverslaaf-dengezien.Ikhebsnelgemerktdatgeenenkeleinstantiezich(nog)drukmaaktomdezeindividuen,diehuneigenteloorgangetalerenaanalwieervoorbijpasseert.Dezesituatieishetresultaatvanverschillendefactoren.Drugsverslaafdendiemaarde“normalehoeveelheiddrugsvoordagelijkseconsumptie”opzakhebben,wordennietmeergerechtelijkaangehouden.Geziendezepersonenmaarzeldenovereenwoonstbeschikken,levenzeopdeopenbareweg.
Getuigenissen van sluipende uitsluiting
[1� ]
]
Hetmerendeelonderhenverbleefalindespoeddienstvanomliggendeziekenhuizenofbijvzw’sdievooropvangzorgen,maarisdaarnietmeerwelkomaangezienzesteedsvooroverlastzorgen.Bijgevolgresthenalleennoghetvoetpadofanderepubliektoegankelijkeplaatsenzoalsparkings,parken,enz.
]S.L.[ politiecommissaris,regioLuik
Is dit echt een “bestaans”minimum?
[ Hetleefloondatmomenteeluitgekeerdwordt,isveelteweinigomopeengezondemaniermeetekunnenrondkomen.Datmerkenweaandemensendiehieropheteindevandemaandkomenaankloppenmetdevraagofwijvoedselpakkettenuitdelen.Velenonderhenlevenineenpandwaareronvoldoendeveiligheidis.Erisgeenelektriciteitenerzijnvochtproblemen.Diemensenwordendaardoorsnellerziek,maardooreengebrekaangeldstellenzeeenbezoekaandedoktersteedsuit.Opschoolwordendefactu-renvanhunkinderennietbetaald,enschooluitstappenbehorenalhelemaalniettotdemogelijkheden.Ikweetvaneenschoolinderegiowaarkansarmeleerlingentussendemiddagmoetenafwassenomhunschoolmaaltijdentebetalen.
]R.V.[ welzijnsraadarrondissementIeper
Ziekte, symptoom van armoede
[ Demeestemensendiewijbereiken,hebbenveelgezondheidspro-blemen,vindenwezelf.Dusmisschienisdateenverkeerdeindrukvanons,maarwijvindendatzijheelveelmetdokterstemakenhebben,metzieken-huizen,metpillen,metallemogelijkemedicatieensomsvragenwijonsookafhoedatkomt.Wantrelatiefgezien,denkik,datzijveelziekerzijndanan-deren.Dandenkenwijdathetkomtomdathetmedischeistoegelatenindewereld;alsiemandziekis,danisdaareenzorgvoor,eenbezorgdheidofzo-iets.Terwijlvooraldieandereproblemenwaardiemensenmeeworstelenisermeestaleenveroordeling.Zovanja,‘jehadmaarnietditofdat’of‘jehadmaarwerkmoetenzoeken’.Terwijlalsjezegt:‘ikhebastma’of‘ikhebeenofandereziekte’,deeerstereactievanmenseniseerdereenvanmedelevenenmedelijden,betrokkenheid;terwijldeeerstereactieopanderemaatschappe-lijkeproblemen,zoals‘ikhebeenongezondhuis,ikhebgeenwerk’isereenvanveroordeeldteworden’.Hetligtwelaanjezelfwaarschijnlijk’.Enbijziekte
Wanneer het sociale vangnet nog mazen heeft
[20 ]
zalniemanddatzeggen.Ensomsvragenwijonsookafofhetnietvooreenstukjedaaromis,datalsjehetzomoeilijkhebtindesamenleving,jegaatoveraccentueren,zonderdatjehetbeseft,injeonderbewustzijn,wataljemedischeproblemenzijn,omdatjedaarwelbegripvoorkrijgtendanmagjeuitvallenenhetmoeilijkhebben.Terwijlmetaldiemateriëledingen,demaat-schappelijkestempeldiedaaropzit,isnogheelbeschuldigend.Demensendiewijbereikenzijnveelziek,hebbenveelziektes,dekindjesindiegezinnenzijnookopvallendveelinziekenhuizen,ookvaakomdatpapaenmama,ofpapaofmama,nietzozekerisalsereenkindziekis,van‘hoemoetikdaarmeeomgaan?’.Hetisvooreenstukookdeverantwoordelijkheidvankansar-menzelf,dieuitangstomeenkindteverliezen,veeltesnel,ofheelsnel,naareenziekenhuisstappen,bijvoorbeeldvooreengriep.Datkindwordtdaaropgenomen,vanuithetideeook‘diemensenkunnendaarpreciesnietgoedzelfvoorzorgen’endatisweereenziekenhuisopname,weerzoveelkosten,terwijlwijmeteengriepenhogekoortsgewoonnaastonskindblijvenzittenendatzelfdoen.Maardatzij,uitschrikomhetverkeerdtedoen,endatisnatuurlijkheelgoedbedoeld,naarhetziekenhuisstappen.Ikdenkaaneengezinendiehebbenzeskinderen.Hetiseengezinmetheelveelproblemen,alshunkindopgenomenwordtinhetziekenhuis,iserheelveelaandacht.Zenoemendatweleenseensecundaireziektewinst,datwilzeggendatjewintdoorziekteworden,jewintaanaandacht,middelen,cadeautjes,psychologischdoormensenandersbekekenteworden.Wijziendatookwel,diesecundaireziektewinstiseigenlijkheelspijtig.Wezoudeneenheelandersysteemmoetenkunneninstalleren,datmensenwinstkrijgenalszeproberenerzelfbovenoptegeraken.Ikwilhelemaalnietzeggendathetdeschuldvanmensenis,wantalsikziekben,gaikookwelnaardedok-ter,maarsomsvraagjejewelafofergeenwisselwerkingistussenvraagenaanbodindezekwestie,eneenongezondewisselwerking.Zouhetsomsnietbeterzijnomnietaltijdzohappigtezijnommensenoptenemen.Ookindepsychiatrie.Hoeveelkansarmenzittennietindepsychiatrieeenheletijd,enhebbenhetmisschienookwelnodigomdathetsociaalweefselnietzogoedwerkt.
]G.O.[ maatschappelijkassistente,Brecht
Getuigenissen van sluipende uitsluiting
[21 ]
]
Een hondenleven
[ Ditishetverhaalvaneenpatiëntediemethaarzooninhetstadscen-trumwoont.Haarhuisissmerigenderelatiemethaarzoonisallesbehalvegoedtenoemen.Hijzouhaarzelfsalopgeslotenhebben.Tijdensonsbezoekhebbenwijvastgestelddatmevrouwopzijnzachtstgezegdeenloopjeneemtmetdehygiëne;zoeetzebijvoorbeelduithetzelfdebordalsdehond.Wijbegrepenonmiddellijkdatditeenechtprobleemgevalwasendatwijdegezondheidsdienst,dewijkagentendehuisartsdiendeninteschakelenomaandezesituatieietsteveranderen.Toenwijdehuisartsbelden,verklaardedezedathijdezedamealtweejaarverzorgdeendathijookhetprobleemhadgezien,maardathijnietwoutus-senkomenuitschrikvoordereactievanhaarzoon.Degezondheidsinspectieisooknietterplaatsekomenkijken,aangezienzegeengoedkeuringkregenvanhetOCMW.Danhebbenwijmaareenplaatsingdienstaangesproken,dieuiteindelijknietbinnengelatenwerdtoenzeaanbelden.Uiteindelijkbleekniemanddusbereidzijnofhaarverantwoordelijkheidoptenemen.Gezienonzevzwhierinofficieelnietstezeggenheeft,zatervooronsnietsandersopdandesituatietelatenzoalszewas.Bovendienheefteenverpleegsterernoghetschurftopgelopen.Allebetrokkendienstenwezenelkaarmetdevinger.Enzoismendekernvandezaakuithetoogverloren:hetlevenenhetwelzijnvandepatiënte.
]C.B.[ thuiszorgdienst,Brussel
Jos, een sociale paria 24 jaar en het leven al achter zich M., oud en vergeten Geen geld, geen verzorging Gezinnen op de dool Verlaten en alleen Alles gegeven, alles verloren Dubbele sociale uitsluiting Zonder dak noch recht Voorbij de zelfkant Is dit echt een “bestaans”minimum? Ziekte, symptoom van armoede. Een hondenleven In de steek gelaten De lijdensweg naar school Ziek en opstandig (On)toegankelijkheid De deurwaarder en de flessenwarmer Gebrekkige communicatie Wie luistert er? Menselijke last Bijstand zonder warmte Gehandicapten moeten maar te voet gaan Betalen om naar buiten te gaan Wie rijk en machtig is… Studeren tegen elke prijs In goede handen? Zo klein en al zo anders Een droomleven De huisjesmelkers Cijfers en letters Te menselijk De kleren maken de man niet Op het gelaat te lezen… Kafka in de gevangenis Voorwaarden zonder voorrechten Verboden te groeien Het noodlottige cijfer Kop: ik win. Munt: jij verliest. Helpers zonder hulp U mag nog van geluk spreken (Over)levenspeil Wie helpt ons? Controles bij de vleet Een bittere nasmaak Er zijn grenzen Klein verschil, grote gevolgen Een ongelijke strijd Kansarmoede op school Beroepsgeheim? Op het slechte pad Valse start Een twijfelachtige “keuze” Ge(de)socialiseerd? De ene uitsluiting na de andere Onvrije tijd Onmenselijk Belangeloze bezoekjes? Openbare “dienstverlening” zei u?! Men is nooit te oud om gestraft te worden Tweederangs burger Reglement is reglement Een sprankeltje leven Eenzaamheid op het platteland Schattenjacht Men kan ook te goed zijn Eerste hulp bij ouderdom? Ouderen niet toegelaten Een kind als een voorwerp behandelen Laat anderen het maar oplossen De ouders gebuisd Ouderen in de vergeethoek Pingponggezin Ik moet uw hulp niet Gemakkelijkheidsoplossing Onmacht Jongeren op de dool Straatje zonder einde (V)echtscheidingen De antennes Koning Boudewijn
Jos, een sociale paria 24 jaar en het leven al achter zich M., oud en vergeten Geen geld, geen verzorging Gezinnen op de dool Verlaten en alleen Alles gegeven, alles verloren Dubbele sociale uitsluiting Zonder dak noch recht Voorbij de zelfkant Is dit echt een “bestaans”minimum? Ziekte, symptoom van armoede. Een hondenleven In de steek gelaten De lijdensweg naar school Ziek en opstandig (On)toegankelijkheid De deurwaarder en de flessenwarmer Gebrekkige communicatie Wie luistert er? Menselijke last Bijstand zonder warmte Gehandicapten moeten maar te voet gaan Betalen om naar buiten te gaan Wie rijk en machtig is… Studeren tegen elke prijs In goede handen? Zo klein en al zo anders Een droomleven De huisjesmelkers Cijfers en letters Te menselijk De kleren maken de man niet Op het gelaat te lezen… Kafka in de gevangenis Voorwaarden zonder voorrechten Verboden te groeien Het noodlottige cijfer Kop: ik win. Munt: jij verliest. Helpers zonder hulp U mag nog van geluk spreken (Over)levenspeil Wie helpt ons? Controles bij de vleet Een bittere nasmaak Er zijn grenzen Klein verschil, grote gevolgen Een ongelijke strijd Kansarmoede op school Beroepsgeheim? Op het slechte pad Valse start Een twijfelachtige “keuze” Ge(de)socialiseerd? De ene uitsluiting na de andere Onvrije tijd Onmenselijk Belangeloze bezoekjes? Openbare “dienstverlening” zei u?! Men is nooit te oud om gestraft te worden Tweederangs burger Reglement is reglement Een sprankeltje leven Eenzaamheid op het platteland Schattenjacht Men kan ook te goed zijn Eerste hulp bij ouderdom? Ouderen niet toegelaten Een kind als een voorwerp behandelen Laat anderen het maar oplossen De ouders gebuisd Ouderen in de vergeethoek Pingponggezin Ik moet uw hulp niet Gemakkelijkheidsoplossing Onmacht Jongeren op de dool Straatje zonder einde (V)echtscheidingen De antennes Koning Boudewijn
Wanneer de allerzwaksten geen recht op menselijkheid meer hebben[Voor de allerzwaksten, voor
diegenen die volledig verdwaald
zijn, zou er sowieso meer aandacht
moeten zijn, hun stem zou moeten
gehoord worden en hun rechten
(h)erkend en gerespecteerd worden.
En toch, uit onverschilligheid of
gemakzucht laat de maatschappij
hen soms te makkelijk vallen.
2
[2� ]
Wanneer de allerzwaksten geen recht op menselijkheid meer hebben
In de steek gelaten
[ Eenandereoudevrouwwordtgemiddeldtweekeerpermaandvoorkortetijdopgenomeninhetziekenhuis.Hetgaattelkenseerderomeensociaaldanomeenmedischbezoek.Wijkunnenhaarthuisverzorgen,alweervoorzoverhetziekenfondsdaarintussenkomt.Maarpamperskanzenietbetalen,netzominalseenhuisarts.Opdenduurwilgeenenkelehuisartsuitdestreeknogbijhaarlangsgaan,omdathijweetdathijnietzalbetaaldwor-den.Enbijdeziekenhuizengaathetnetzo:zedoetzeallemaalaan,totdatdeschuldenveeltehoogoplopenenzenergensmeerwelkomis.Naarhetrusthuisgaanwilzeniet,omwillevanhaarkansarmezoon.Diekannunogmeegenietenvanhaarpensioen,maaralszenaareenrusthuiszougaan,ishaarvolledigepensioendaarvoorbestemd.
]L.C.[ thuisverpleegster,Tongeren
De lijdensweg naar school
[ Eenjongemoederheeftregelmatiglastvanevenwichtsstoornissenenkanhaarkinderennietmetdewagennaarschoolbrengen.Dethuiszorgdienstdievoorhaarzorgt,neemtcontactopmeteencentrumvoorgezinshulpomeenhelp(st)ervoorhaarteregelen.Helaasiserniemandbeschikbaar.HetOCMWvanzijnkantbeweertvoorditgevalnietbevoegdtezijn.Danzoektdethuiszorgdienstmaareenoplossingopdeprivé-markt,maardeta-rievenzijnerveeltehoog.Haarechtgenootiseralleenopwoensdagenkanderestvandeweeknietvoordekinderenzorgen.Deschoolvandekinderenverklaartdatzeooknietskunnendoenendatzederoutevandeschoolbusnietzomaarkunnenveranderen,hoeweldieslechtseenpaarstratenverderpasseert.Ditverhaalillustreerthetmeeralgemeneprobleemvankindereninkansarmegezinnen,diehetmoeilijkerhebbenomzichteorganiseren.Meteennormaalenvastinkomen,wordthetmakkelijkeromdergelijkeproblemenoptelossen.
]C.B.[ thuiszorgdienst,Brussel
Ziek en opstandig
[ Eendamebijwiekankerwerdvastgesteld,wilhaardossierindienenomeenziekte-uitkeringtekrijgen.Debetrokkendienstzegthaardatzezichpersoonlijkaanhetloketmoetkomenaanbiedenmetdeverschillendedo-
Getuigenissen van sluipende uitsluiting
[2� ]
]
cumenten.Desocialedienstvanhetziekenhuiswaarhaarmedischesituatiegevolgdwordt,neemtcontactopmethetdiensthoofdomtebevestigendatdepatiëntetezwakisomzichnognaarhetloketteverplaatsen.Decontroleartsdiehaareenbezoekbrengt,vraagthaarenkelepassentezetten,watvoorhaaronmogelijkis.Depatiëntedientdedoktervanrepliekenzegtdathijvastnogziekerisdanzijzelfalshijzoietsvanhaarverlangt.Dezereactieschietbijdedokterinhetverkeerdekeelgat.Dedameinkwestieheeftnooiteenuitkeringgekregen.Zeisgestorvenvlakvoordathaardossierontvankelijkwerdverklaard.
]C.B.[ thuiszorgdienst,Brussel
(On)toegankelijkheid
[ Veelmensenkomenmetklachtendatverschillendeinstantieseentehogedrempelhebben.Ermoetdagenopvoorhandeenafspraakvastgelegdworden.Mensenmetdringendeproblemenblijvenzoindekoustaan.Ookwordjeheelonpersoonlijkontvangenviaeenintercomaandebuitendeur.Informatiegeefjedoorterwijljebijwijzevansprekenopstraatstaat.Elkevoorbijgangerkanopdiemanierhorenwatjetevertellenhebt.Eensjetochbinnenbentlatenzejegraageentijdjewachtenvooraleerdeaangewezenpersoonbijjekomt.Kunjewelbegrijpendathetdanvoorveelmensennietmeerhoeft.
]D.D.[ vrijwilligerbuurtcomité,Hasselt
De deurwaarder en de flessenwarmer
[ Inhetwetboekstaatbeschrevenwateendeurwaardermagmeene-menenwathijmoetlatenstaanalseengezinonteigendwordt.Datwetboekevolueertspijtiggenoegnietmeemetdetijd,zodaterheelvaaklevensnood-zakelijkedingenverdwijnen,waardoorhetgezinnogdieperindeproblemenraakt.Eenmicrogolfovenbijvoorbeeldomdemelkvantweepeutersoptewarmen.Opdatvlaklooptdewetgevingachteropdemaatschappelijkeevo-lutie.Metsommigedeurwaardersvaltwelietsteregelen,maarmetanderedanweerniet.
]J.B.etK.S.[ politieofficieren,Oudenaarde
[2� ]
Wanneer de allerzwaksten geen recht op menselijkheid meer hebben
Gebrekkige communicatie
[ EenoudvrouwtjeMarieheeftkankerenmoetduremedicatienemen.Zestaptnaardemutualiteitwantzeheeftgehoorddatdemutualiteittus-senkomtinduremedicatie.Marieneemtallangdiemedicijnenmaargelukkigheeftzeviaviagehoordvandietussenkomst.Marieiseengekendpersoonindegemeentemaardemutualiteitvondhetblijkbaarnietdemoeiteomhetvrouwtjeopdehoogtetestellenvandietussenkomst.Geenenkelehulpverle-nernamhetinitiatiefhiervoorwantdatzouteveelpapierwerkbetekenen.Rogerwileenpersoonlijkalarmsysteem.NormaalgezienmoetRogerdatnietzelfbetalen.Hijkomtinaanmerkingvoorzorgverbredingeneriseentussenkomstvooralarmsystemen.Maardehulpverlenerbeslistomgeentussenkomstaantevragenwanthijkrijgtmaandelijksal90eurovoorzorg-verzekering.Nochtansisdietussenkomstnietzogrootvoordemutualiteit.Maar,opdiemaniervermijdtdiehulpverlenernatuurlijkpapierwerk.Gemakzucht,noemikdat.
]M.K.[ coördinerendopbouwwerker,regioKortrijk
Wie luistert er?
[ ToenGermaine21was,heeftzehaarex-manlerenkennen.Zehadalvanallesoverhemgehoord,dathijgetrouwdwasentweekinderenhad,maartoenhijzijnpaspoortlietzienstonddaarop‘ongehuwd’.Daaromgeloofdezedeandereverhalenookniet.Haarmoederwasradicaaltegenderelatieensteldehaarvoordekeus:ofwelrelatiestopzettenofweluithuis.Germaineisvertrokkennaarhaarvrienddietoeneenhuishuurde.Hijstondachtermethuishuurentapteelektriciteitafvandeburen.NazevenmaandenwaszezwangervanAlain.Toenbegonnenalrekeningentekomen.Zetrouwden.Erwasvakergeengelddanwel.Germainewerdziek,eenbronchitis,waszwangerenkreegtbc.Zemoestelkedageenspuithalen.Toenzezwangerwas,verhuisdenzenaareenkrot.Haarexhadhethuisgehuurd,zonderdatGermainehetgezienhad.Hijhadhetpapiervandeschouwgetrokkenendaarzatengrotegatenin.Vuurmakenzoudodelijkzijn.Ookwarenerzwerfkattendiedaarinhunnestmaakten.Haarex-manwildeeennieuweschouwmakenenomdatdewaterleiding,raargenoeg,langsdeschouwliep,werddiegeraakt.Vanaftoenwasheteenheleopgaveomwatertenemen,viadehoofdkraan.Hethuiswasvanvoordeoorlog,meteenhoutenvloer.Devloerwaszorot,dathaarex-manereenkeerdoorgezaktis.Elektrischeleidingenhingenlos,metgevaaropelektrocutie.
Getuigenissen van sluipende uitsluiting
[2� ]
]
WatGermainewilzeggendoorhaarverhaaltevertellen,isdaterdoordein-stantiesbetergeluisterdmoetworden.Vooralooknaarkinderenenvrouwen,omdatzijvaaknietgeloofdwordenineenernstigesituatie.Ennietalleenluisterennaar,maarhenookgeloven.
]M.C.[ opbouwwerker,Turnhout
Menselijke last
[ Een15-jarigejongere(B.)wordtom6u.’sochtendsvanzijnbedge-lichtinware‘slecht-Amerikaanse-film-stijl’.InpyjamawordthijzondermeernaarMolgebracht.Ditongeveer2wekenvoordekerstvakantiemiddenindeexamenperiode.Watblijktnu:hijheefteenaantalkeer‘loopjongen’gespeeldvooreen‘vriend’(ook15jaar)endrugsnaareenandereplekgebracht.Ieder-eendieB.eenbeetjekentweetdathijdeonhandigelammegoedzakisdiegraageenpleziervooreenanderdoet.Hijheeftzelfsnooitietsgekregenvoorzijnkoerierdiensten.Datzegt,denkenwijtochalheelwat.Dejongerenwerkerisonmiddellijkinactiegeschotenenheefteenschrijvengerichtnaarvrede-rechteromB.sneluitdezesituatietehalen,zodathijnietalteveelcrimineleactiviteiteninMolleertenzodatdiezijnschoolopeendegelijkemanierkanverderzetten.Deschoolgeeftookdenodigesteun.WewillenzekernietbewerendatB.heiligerisdandepausenhijheeftzekeralwatdingenopzijnkerfstokmaardiestaannietinverhoudingmetdedaaraangekoppeldeactienaarMol.Natweeeneenhalvemaandkomtereentelefoontje:B.maghetkomendeweekendmeenaarhuis.Groteopluchting.MaardevrijdagdaarvoorkomtplotsB.thuisaangelopen.Zijn(alleenstaande)moederiswerkenenweetvanniets.Indebuurtwordthijindeeersteplaatsdoorzijnvriendenontvangenalsdegroteheld.Watblijkt:zehebbenB.inMolbuitengezet,zondereeneuroopzak.B.heeftvanMolnaarLeuvengeliftomterugthuistegeraken,zondergeld,zonderdatiemandopdehoogtewas.Overdeverplichtingomnaardejongerenwerkingtegaanheeftniemandtotnogtoecontactopgeno-menomdejuisteafsprakenenmogelijkeconsequentiesduidelijktemaken.
]K.N.[ vrijwilligerinbuurtwerking,Leuven
[2� ]
Wanneer de allerzwaksten geen recht op menselijkheid meer hebben
Geen medelijden met gehandicapten
[ Jemoetwetendatmijnautistischkindonderzwaremedicatieis.Inzijnvorigeschool-bijkaraktergestoorden(type3)-hebiknooitietsmoetenbetalen.Erwaseenpsychologe,engespecialiseerdebegeleiding.Zijgingenmetmijnkindnaardedokter.Doordathijslechtseenintelligentieniveauvanéénbleektehebben,hebbenzemijgevraagdomhemnaareenandereschooltesturen.Nuzithijinhetbijzonderonderwijsvanhetgemeenschapsonderwijs,bijkaraktergestoordenvanhettype1.Metgewoneleraars,enzonderpsycholo-gen.Deklassenzijnnuveelgroterdanvoordien.Allemedicatiemoetikzelfbetalen.Ookbezoekenbijdedokter.Datzijntweeverschillendenetwerken.Nuvragenzemij:“Hoekanikdatkindhelpen?”Maarzijhebbendaartochvoorgestudeerd?Ikbenweldemoeder,maarikzouwillendatzemijnkap-stokzoudenzijn,ennietomgekeerd.Ookzijnverplaatsingenvanennaardeschoolenormproblematisch.Mijnkindmoetdebuspakkentothetcentraalstation.HijneemtdaardetreintotinBerchem,endaarstapthijover,richtingHerentals.InHerentalsmoethijopdeschoolbuswachten.Allemaalalleen.Hijisdusgewoonoverzijntoeren.Maarvoorhijvertrektenwanneerhijweerthuiskomt,geefthijsystematischover.
]G.M.[ ervaringsdeskundige,Antwerpen
Bijstand zonder warmte
[ Demanzitindegevangenisvoormoord,devrouwwerktineenbeschermdewerkplaats.Zehebben3kinderen.Deverschillendedienstendiemethetgezinwerken,zieneroptoedatdevrouwdevuileluiersindevuilbakgooitenhethuisnetjeshoudt,maarerisniemanddieaandievrouwverteltdathaarhuisveeltekoudis,datdekinderenblauwevoetenhebbenvandekou.Niemandneemtinitiatievenomhethuisteverwarmenwantdeverschil-lendedienstendenkendateenanderedienstdaarwelmeebezigis.Decoördinatorenvandediverseinstellingenkennenelkaarnochtans,maarzijgevendeinformatiealleendooraanhunbaasendiecommuniceertnietnaardeandereinstellingen.
]D.V.[ therapeute,Hasselt
Getuigenissen van sluipende uitsluiting
[2� ]
]
Gehandicapten moeten maar
te voet gaan
[ Ikgingsamenmetbegeleiderineenrolstoeltoegankelijkebusmetdescooter(shoprider)naarHasselt.Debuswasooknietuitgerustmetbevesti-gingssystemenendebuschauffeurreedzowilddatikmetscooteromgeval-lenbenindebus.Dechauffeurboodgeenhulpenookgeenexcuses.Ookmijnbegeleiderdieophetbegeleiderszitjenaastmezatvieltegendegrondenhadzichbezeerd.Mijnbegeleidermaandedebuschauffeuraanwatkalmerterijden.OphetstationvanHasseltwasgeenverhoogdperronvoorzienzodoendewashethellendevlakvandebusergsteilomafterijdenendechauffeurweigerdeomaaneenverhoogdperrontestoppenenmijdaaruittelatenomdatdaargeenopstapplaatsvoorzienwas.Toenweeentijdjenadiendebusterugnamenwashetdezelfdechauffeur,hijreedopmerkelijkkalmerdaneerst.Ikhebeenenormeschrikopgelopenendurfnunietmeermetdelijnbustegaan.
]J.G.[ mantelzorg,Beringen
Betalen om naar buiten te gaan
[ Eengedetineerdekrijgteenuitgangspermissieomzijnlaterebege-leidingtegaanregelen.Hijgaatnaareeninstellingvooreenintakegesprek.Nublijktdatzedaar500BFvragenvoordatintakegesprek.Degedetineerdeheeftdatgeldnietendusgaathetgespreknietdoor.Geldvragenvooreenintakegebeurtdelaatstetijdvaker.Diebezoekenaanhulpverleningsinstel-lingenkomenerbovendiensteedsmeeropaangevenvandesocialedien-stenindegevangenis.Degedetineerdenwordtdeze‘hulp’aangepraat.Deteneurisdanalsvolgt:‘Hetzoutochgoedzijnvooruwreclasseringalsjeietszoudoenaanjealcoholprobleem.Misschienmoetjemaareenshulpgaanzoeken.’Degedetineerdereageertdanverbaasd:‘O,hebikeenalcoholpro-bleem?’Dehulpdieeengedetineerdegaatzoekenwordtnadienvaakverwerktineenvoorwaardebijzijnuitgaan.Watduseerstwordtgesuggereerd,wordtlateralsneleendwingendevoorwaarde.
]H.C.[ gevangenisdirecteur,Oudenaarde
[30 ]
Wanneer de allerzwaksten geen recht op menselijkheid meer hebben
Wie rijk en machtig is…
[ Dewetgevingisabsoluutnietgelijkvooriedereen.Jefunctieindemaatschappij,jemiddelenzijnsterkbepalendvoorwatjekuntbereikeninjelevenenhoeomgegaanwordtmetdiepersoon.Voorbeeldalsjewiegstaatineenkrotwoninghebjeveelmindermogelijkhedendanalsjewiegineenhe-renhuisofeenkasteelstaat.Eriseentegrootonderscheid.Iemandmeteenmantelpakjekrijgtdirecthulpaangeboden.Iemandmetoudeversletenkledijeneenonverzorgduiterlijkkrijgtgeenhulp.Hulpkrijgenisvoorvelemensennietzoevident.Mensenineenoudesocialewoningdoenmeldingvansluikstorting.Zebellennaarverschillendepersonenmaarergebeurtniks.Geenreactie.Diemensenkomendathiermelden.Ikhebgebeldenbinneneenuurwerdallesopge-ruimd.Ikhebmaaréénkeermoetenbellenterwijldiemensenalmaandenklachtindienen.Alseenburgereenprobleemheeft,reagerenzenietmaaralsereenbepaaldedienstbelt,reagerenzeonmiddellijk.
]M.K.[ coördinerendopbouwwerker,regioKortrijk
Studeren tegen elke prijs
[ HetstudentensecretariaatlaatwetendatRonnynatweeaanma-ningsbrieven,hetinschrijvingsgeldnietbetaalde.Hetisbeginjuni.Ronnymoetonmiddellijkbetalen,indienhijgeldigwildeelnemenaandeexamens.NalangaandringendoordesecretariaatsmedewerkermaaktRonnyeenafspraakmeteenmedewerkervanonzedienst.Ronnyishalvewees.Zijnmoederisoverledentoenhij3jaarwas.Zijnvaderheefthijalmeerdan10jaarnietmeergezien.Ronnyisgrootgebrachtbijzijngrootmoeder.Financieelheefthetaltijdmoeilijkgelopen.Zemoetenrond-komenmeteenkleinpensioentjeenmetdekinderbijslagvoorRonny.AlsikhetverhaalvanRonnybeluister,blijktdathijaltweejaarrechthadopeenstudietoelagevandeVlaamseGemeenschap.Zehebbennooiteenaanvraaggedaan,omdatze‘waarschijnlijktochnietinaanmerkingzullenkomen’.Voordatacademiejaarwashetonherroepelijktelaatomnogeenbeursaanvraagintedienen.Hetvolgendejaarkanhijweleenaanvraagindienen.Ronnyhadookal2jaarrechtopfinancieringvandesocialedienstvanSOVO.Hijschaamdezichvoorzijnthuissituatie,envroegdaaromzolaathulp.Errustnogaltijdeentaboeoparmoedeenhulpvragen.Vooralindiesituatieswaarmensennietdurvenpratenoverhunnoden.
]E.P.[ maatschappelijkwerkster,Antwerpen
Getuigenissen van sluipende uitsluiting
[31 ]
]
In goede handen?
[ Sommigepsychiatrischebewonerskrijgeneenbewindvoerdertoege-wezendoordevrederechter,opvraagvaneenpsychiater.Diebewindvoerder,meestaleenadvocaat,beheerthetvermogenvandepatiënt.Opdiemanierhebbensommigeadvocatenhetgeldvantientallenpatiëntenonderhunhoe-de.Demeestenkwijtenzichheelgewetensvolvanhuntaak,maaranderenverdenkikvanmalafidepraktijken.Drievanonzebewonersmeteenbewind-voerderbetalenbijvoorbeeldnooitoptijdhunhuishuur.Datzougemakkelijkkunnenverholpenwordenmeteenpermanenteopdrachtbijdebank.Hetexcuusvandebewindvoerderluidtechter:diemensenverhuizenveelteveel,dushetisdemoeitenieteenpermanenteopdrachtoptestarten.Maarookvooranderefinanciëlebijdragenmoetenwesomswekenlangaandringen.Somsmoetenwezelfsgaanschooienbijdebewindvoerderzelf.Ikvermoeddatsommigenmetaldatgeld,wantsommigepatiëntenbeschikkenovereenheusvermogen,lucratievezaakjesdoen.Beleggenbijvoorbeeld.Schrijnendisdat:bewonersmeteenbewindvoerderhebbendanzogezegdgeengeldomsamenmetdegroepopreistegaan,terwijldiebewindvoerderzelfopreisgaatmetalleintrestendiehijbinnenrijft.Hunexcuusluidtdan:eenreisisnietgeschiktomhetgeldvandepatiëntaantebesteden.Hetonrechtvaardigeaandehelezaakisdatpsychiatrischepatiëntenookdromenhebben,zewil-lenookweleenseendagjenaardekust.Ofzewilleneenseenjeanskopenvoorzichzelf.
]P.D.[ sociaalwerker,Gent
Jos, een sociale paria 24 jaar en het leven al achter zich M., oud en vergeten Geen geld, geen verzorging Gezinnen op de dool Verlaten en alleen Alles gegeven, alles verloren Dubbele sociale uitsluiting Zonder dak noch recht Voorbij de zelfkant Is dit echt een “bestaans”minimum? Ziekte, symptoom van armoede. Een hondenleven In de steek gelaten De lijdensweg naar school Ziek en opstandig (On)toegankelijkheid De deurwaarder en de flessenwarmer Gebrekkige communicatie Wie luistert er? Menselijke last Bijstand zonder warmte Gehandicapten moeten maar te voet gaan Betalen om naar buiten te gaan Wie rijk en machtig is… Studeren tegen elke prijs In goede handen? Zo klein en al zo anders Een droomleven De huisjesmelkers Cijfers en letters Te menselijk De kleren maken de man niet Op het gelaat te lezen… Kafka in de gevangenis Voorwaarden zonder voorrechten Verboden te groeien Het noodlottige cijfer Kop: ik win. Munt: jij verliest. Helpers zonder hulp U mag nog van geluk spreken (Over)levenspeil Wie helpt ons? Controles bij de vleet Een bittere nasmaak Er zijn grenzen Klein verschil, grote gevolgen Een ongelijke strijd Kansarmoede op school Beroepsgeheim? Op het slechte pad Valse start Een twijfelachtige “keuze” Ge(de)socialiseerd? De ene uitsluiting na de andere Onvrije tijd Onmenselijk Belangeloze bezoekjes? Openbare “dienstverlening” zei u?! Men is nooit te oud om gestraft te worden Tweederangs burger Reglement is reglement Een sprankeltje leven Eenzaamheid op het platteland Schattenjacht Men kan ook te goed zijn Eerste hulp bij ouderdom? Ouderen niet toegelaten Een kind als een voorwerp behandelen Laat anderen het maar oplossen De ouders gebuisd Ouderen in de vergeethoek Pingponggezin Ik moet uw hulp niet Gemakkelijkheidsoplossing Onmacht Jongeren op de dool Straatje zonder einde (V)echtscheidingen De antennes Koning Boudewijn
Jos, een sociale paria 24 jaar en het leven al achter zich M., oud en vergeten Geen geld, geen verzorging Gezinnen op de dool Verlaten en alleen Alles gegeven, alles verloren Dubbele sociale uitsluiting Zonder dak noch recht Voorbij de zelfkant Is dit echt een “bestaans”minimum? Ziekte, symptoom van armoede. Een hondenleven In de steek gelaten De lijdensweg naar school Ziek en opstandig (On)toegankelijkheid De deurwaarder en de flessenwarmer Gebrekkige communicatie Wie luistert er? Menselijke last Bijstand zonder warmte Gehandicapten moeten maar te voet gaan Betalen om naar buiten te gaan Wie rijk en machtig is… Studeren tegen elke prijs In goede handen? Zo klein en al zo anders Een droomleven De huisjesmelkers Cijfers en letters Te menselijk De kleren maken de man niet Op het gelaat te lezen… Kafka in de gevangenis Voorwaarden zonder voorrechten Verboden te groeien Het noodlottige cijfer Kop: ik win. Munt: jij verliest. Helpers zonder hulp U mag nog van geluk spreken (Over)levenspeil Wie helpt ons? Controles bij de vleet Een bittere nasmaak Er zijn grenzen Klein verschil, grote gevolgen Een ongelijke strijd Kansarmoede op school Beroepsgeheim? Op het slechte pad Valse start Een twijfelachtige “keuze” Ge(de)socialiseerd? De ene uitsluiting na de andere Onvrije tijd Onmenselijk Belangeloze bezoekjes? Openbare “dienstverlening” zei u?! Men is nooit te oud om gestraft te worden Tweederangs burger Reglement is reglement Een sprankeltje leven Eenzaamheid op het platteland Schattenjacht Men kan ook te goed zijn Eerste hulp bij ouderdom? Ouderen niet toegelaten Een kind als een voorwerp behandelen Laat anderen het maar oplossen De ouders gebuisd Ouderen in de vergeethoek Pingponggezin Ik moet uw hulp niet Gemakkelijkheidsoplossing Onmacht Jongeren op de dool Straatje zonder einde (V)echtscheidingen De antennes Koning Boudewijn
Wanneer integratie veeleer een hindernisparcours lijkt[De integratie van allochtonen
wordt nog al te vaak belemmerd
door twijfelachtige praktijken:
uitbuiting door huisjesmelkers,
racistische misdrijven.
Omgekeerd wijzen sommigen de
emancipatiemogelijkheden af.
Kortom, een patstelling.
3
[3� ]
Wanneer integratie veeleer een hindernisparcours lijkt
Zo klein en al zo anders
[ Hetbegintalvankleinsafaan.Jekrijgttehorendatjeandersbentdandeanderen.Alsergevochtenwordtopdespeelplaats,wordtdeMa-rokkaanofdeTurkdieerbijbetrokkenwasmeergestraftdandeanderen.Hetzelfdewatdeschoolkeuzebetreft:demoslimwordtautomatischrichtingberoepsonderwijsgeduwd.Zewildenmeooknaarhetberoepsonderwijssturen,maarmijnvaderheefterzichtegenverzet.Enkelejarenlaterkwamikmijnleraarvanvroegertegenindeschoolgangen.Ikwerktetoenaanmijneindwerkenikwasfier.Hetwaseenwareoverwinning.Wezittennuaandevierdegeneratieentochisernietsveranderd:dedis-criminatieisgebleven.Meisjeshebbenerminderlastvan,wantzejagenminderschrikaandanjongens.WijhebbendeBelgischenationaliteit,menvraagtonsteintegreren,maaraandeanderekantwillenzeonseigenlijkniet.Indemediakomenwijenkelineennegatiefdaglichttestaan.Erbestaanzoveelvooroordelenoverons.WanneerikeenbejaardehelpomdestraatovertestekenenzegdatikMarokkaanseben,krijgikalsantwoorddatiktochnietalsdeandereben…Ikkanvandevierdewereldvastbegrijpendatzijonsnietwil,maarnietvandeanderen.Eriseenhelementaliteitsveranderingnodigenwemoetenookzelfwerkenaanhetbeelddatvanonswordtopgehangen.Sommigenonderonsgevenonseenslechtenaamendemediabevestigendat.Hoekomthettochdatwanneermijnbroereenwinkelbinnenlooptomdeprijsvaneenjastevra-gen,hijonmiddellijknaarbuitenmoetofdatandersdepolitieerbijgehaaldwordt?ZelfbenikaangehoudenopdeluchthaventoenwevanMarokkoterug-kwamen,omdatikeencamerabijhad.Wijhaddendieenkelejarengeledengekocht,maaralleaccessoireswarennogalsnieuwgezienwedienooithaddengebruikt.Ikwerdzonderenigevormvanrespectbeschuldigdvandiefstal.Jezoubijnageenluxeartikelenmeerdurvenkopenuitschrikver-dachttewordenvanzegejattehebben.Facturenmoetenwedusaltijdheelgoedbijhouden.ErzijnookvooroordelenwatbetreftdesolidariteitbinnendeMarokkaansegemeenschap.ZokonikooiteensnietterugvallenophetOCMWomdatwijzogezegdtochallesdeleninonzegemeenschap…Hetisopvallendhoediegenenvanonsdieeringeslaagdzijneenbelangrijkepositietebekledenenonsduszoudenkunnenhelpenomdingenteveran-deren,nogergerzijndanderest.Omgeïntegreerdtezijn,moetmenblijk-baarintoleranterzijndandeBelgen.Zevergetenwaarzevandaankomen.MeteenArabischklinkendenaamishetmoeilijkomeenplaatstevindeninbepaaldescholen.Ikhebaleensdetestgedaan:eerstondermijneigennaambellennaareenschoolomtehorendatallesvolzetis,maarwanneerjevijfminutenlaterterugbelteneenBelgischenaamopgeeft,kanhetplotswel.Ditsoortdingenmaakjedagelijksmee.Tijdenssollicitatiegesprekken
Getuigenissen van sluipende uitsluiting
[3� ]
]
enbijpolitiecontrolesnetdezelfdescenario’s.Eendonkeregelaatskleureneenexotischklinkendenaamkunnenineenpaarsecondeneenwereldvanverschilbetekenen.Toenikinhetzesdemiddelbaarzat,benikeensmijnportefeuilleverlorenengingiksamenmetmijnbroernaarhetpolitiecommissariaatomhiervanaangiftedoen.Wewarennogmaarnetbinnenofhijwerdalmeegenomenomtewordengeconfronteerdmeteenoudedamedienetwasaangevallen.Zehebbenhemeennamiddagopgesloten,zijngegevensgeregistreerdenzijnfotogenomen.Bovendienhebbenzezijnurineonderzochtomdatzesporenvannaaldenhaddenontdekt,terwijlhijeenmedischcertificaatkonvoorleg-genwaaropstonddathijaanbloedarmoedeleed.IkmaakookdeeluitvaneenverenigingvanMarokkaansevrouwendieaandaklozenvoedselverdelenenregelmatiggevangenenbezoeken.Onzeactieshalenhelaasnooitdemedia.Nochtansmakenwijgeenenkelonderscheidindemensenaanwiewijonzehulpaanbieden:ofhetnumoslimszijnofniet,datspeeltgeenenkelerol.
]G.B.[ raadgeefster,Sint-Gillis
Een droomleven
[ Sommigeprivé-eigenaarsvragenzonderveelscrupuleseenveeltehogehuurprijsinvergelijkingmetwatzemaartebiedenhebben.Zozitervoorgezinnenvankandidaat-vluchtelingen,dieechteenwoonstnodigheb-ben,vaaknietsandersopdaneenenkelekamerteaccepterenmetgeza-menlijketoilettenenbadkamervoorhethelegebouw.Invijfjaartijdhebiknualdriegezinnengeziendieineenschuurmetlemenvloerwoonden,meteenladderomopdebovenverdiepingtegerakenentweesimpelelampenomhetgeheelteverlichten.Wieeenbezoekbrengtaandergelijkewoningen,trektzijnogenopen.Alsjevaststelthoeheterruiktenhoedemensenerbijlopen,roepthetgrotevragenopoverdehygiënevanhetgezin.Hetismaardoorbijhenterplaatsetegaan,datjestilstaatbijdeoorzaakvanhetprobleem.Namijnbezoekwasikwerkelijkverbluft.Hetisongelooflijkwatdiemoederdaarelkeochtenddoetindiebarreomstandig-heden:waterverwarmenomhaarkindereneenbadtekunnengeven,dewasmetdehanddoen,enz.
]G.D.[ maatschappelijkwerkster,Charleroi
[3� ]
Wanneer integratie veeleer een hindernisparcours lijkt
De huisjesmelkers
[ Hetgroteprobleemvandewijkisdehuisjesmelkerij.Erishierheelveelleegstandendehuizenbevindenzichinslechtestaat.Daardoortrekkendieveleillegalenaan.Onderdeverhuurdersisereenechtestrijdomdieille-galehuurdersaantetrekken.WantdiekrijgenhetgeldvoorhunhuurvanhetOCMWenduszijndeverhuurderszekervanhungeldiederemaand.Maardeverhuurdersvragensomsechtveelgeldvooreenkamer.Dieverhuur-derszijntrouwensnietalleenvanBelgischeorigine,maarvaakookmensenvanvreemdeoriginediehierhunlevenhebbenopgebouwd,eeneigenzaakhebbenopgebouwdenmetdeopbrengstpandenkopendiezedanverderverhuren.Ikkeneenfamiliedieechtveelmoetbetalenvoorampereenpaarkamers.Hetgezinbestaatuitouders,tweedochtersennogeendochterdiegetrouwdisentweekinderenheeft.Zewonenmettienmensenineenappartementvantweeverdiepingen.Elkeverdiepingheefteenkamer,eenleefruimte.Erisdusgeenechtewoonkamerendekeukenmoetenzedelenmetdeanderebe-wonersvanhetgebouw.DekansopCO-vergiftigingisergroot.Deeigenaartrektzichdaarnietsvanaan.Hijkomteralleenomgeldteontvangenenvoorderesttrekthijzichnietsaanvanhetcomfortvandeappartementen.Devochtplekkenzijnindeappartementenduidelijktemerken.Omdietebedek-kenhangenzeergewoondoekenvoor.Ookzettenzedaarvooriederedagdeverwarmingaan,watheelveelkost.Degehuwdedochterbetaalt250eurovoordeenekamer.Deanderedoch-terbetaaltooknogeens250euroendeouders300euro.Daarinzijnnietdekostenvoorwaterenelektriciteitinbegrepen.Regelmatigkomtdeeigenaaromnogeens250europerpersoonteinnen.Hijgeeftdaarvoorgeenenkeleverklaringendieextravergoedingstaatnietineenofandercontract.Diehuurprijzennemeneengrotehapuitdeinkomstenvandiemensen.Zokrijgtdegehuwdedochter800europermaandvanhetOCMWenmoetduson-geveereenvierdevanhaarinkomenaanhuurbesteden.Datisveel!Nu,datisechtehuisjesmelkerij!Diebewonerskunnenernietveelaandoen.HetzijnpolitiekevluchtelingenensprekennochFrans,nochNederlands.
]C.N.[ opbouwwerker,Brussel
Cijfers en letters
[ F.maaktdeeluitvandevrouwengroep.Zeisgeborenin1963,naarBelgiëgekomenindejarentachtigenheeftzeskinderen,vanwiedeoudste19isendejongste2jaar.Zevolgtdelessenaleenpaarjaar,maarnietmetvasteregelmaat,zekernietvóórennadegeboortevanhaarjongste,dievaak
Getuigenissen van sluipende uitsluiting
[3� ]
]
ziekis.Hetisblijkbaaruitgeslotendathaarechtgenoot,diehetgrootstedeelvanzijntijdthuisdoorbrengt,gedurendeanderhalfuurvoorzijnzoonzorgt…F.isdusvolledigafhankelijkvanhaaroudste(enwerkzoekende)dochteromvoorhaarzoontjetezorgen,datzewanneerdieóóknietkan,maarmee-brengtnaardeles.(Hijsteltmijngeduldvaakopdeproef,maarikneemhemerbijzodatF.vooruitgangkanboeken.)F.leerttochbeetjebijbeetje,maarzevergeetsnelnaelkelangereafwezigheid…Injanuari2001isF.afweziggedurendeéénweek,tweeweken,drieweken…Zeisziek,krijgiktehoren.NadekrokusvakantieisF.nogsteedsnietterug,endeanderevrouwenwillenheterooknietoverhebben.Nanogéénoftweewekenafwezigheid,verteltéénvandemeer“geëmancipeerde”vrouwenmijhetvolgende.DemanvanF.“heeftzichboosgemaakt”enheefthaarverbo-denomnogbuitenshuistegaan:geennaailessenmeer,geennamiddagenmeermetdeanderemoedersmetkinderen(waarvanzeergeenenkelemiste)enwaarlessenomtelerenlezenenschrijvenwordengegeven.Ookgeencontactmeermetgeïmmigreerdevriendinnen.Haarmangaatvervolgensdemannenopzoekenvanalleanderevrouwendiedeelnemenaandetaallessen,meteenduidelijkeboodschap.Zemoetenhunvrouwenverbiedennoglangernaardielessentegaan,wantzogaanzeopideeëngebrachtwordenenofwelvluchten,ofwelhunmanverlatenenz.Gelukkiggaatgeenenkelemanhieropin,enblijftF.alsenigeweguitdeles.Opeenvluchtiggoeiedagjeopstraatna(zeisdanaltijddooriemandvergezeld),heeftzegeencontactmeermethaarvriendinnen.ZoisF.afwezigvanfebruari2001totseptember2002…da’sanderhalfjaarverloren!Rondmei2002zeggenhaarvriendinnenmijdathaarman“nietlangerboosis”endathijF.opnieuwtoestaatomnaardenamiddagmetmoedersmetkinderentegaanendatzemisschieninseptemberterugkomt.Datgebeurtook,envanafdankomtzeregelmatig:dekleinstegaatnunaarschool.F.iswelterugbijhetnulniveaumoetenbeginnen,zewasbijnaallesvergeten…Zemaaktalweervorderingen.Zeverliesternooitdeglimlachenhaarvrolijkhumeurbij.Hetiseenonderdruktevrouwdievreselijkfatalistischis:“Hetisnueenmaalzo!”zegtzedan.Indelessendievoorafgegaanzijnaanhaarlangeafwezigheid,hebikgezochtnaarwathaarmanmisschienniethadbevallen.Eentijdjeeerderhadeenanderevrouwmijgevraagdommeeraandachtteschenkenaanhetlezenenschrijvenvangetallen.Zewouvooraltelefoonnummersgoedkunnennoteren,wantdoordatzeditnietkon,washaarzoonbijnaeenjobmisgelopen.Datwasdanookwatikdeedindeles:oefeningeninhetlezenenschrijvenvangetallen,ookmetbehulpvanhettoetsenbordvaneentelefoon.Ikhadeenbladuitgedeeldmettelefoonnummersenbijhorendelogo’svandedokter,depolitie,debrandweer,mijneigennummer…Degemeenschappelijkenum-merswarenalingevuld;denummersdievooriedereenanderswaren(vanhunhuisartsbijvoorbeeld),moestenzezelfinvullen,kunnenlezenenopnieuwlezen.Ikhebmealtijdafgevraagdofdatbladnietdeoorzaakvandewoede
[3� ]
Wanneer integratie veeleer een hindernisparcours lijkt
vandeechtgenootgeweestis.Wantalleenkunnentelefoneren,betekendedatvoorzijnvrouwnietdatzeinstaatwasomhemteverlaten?Ikhebhetnooitgeweten…
]M.D.,vrijwilligster,Céroux-Mousty
Te menselijk
[ OnzeschoolhadtweeKosovaarsekinderenopgevangen,diehierasielhaddenaangevraagd.Dezoonwasouderdantwintigendedochter,dieVeneraheette,wasaleenjaaroftwaalf,maarwehaddenzetochtoegelatentotdeschool.ZekregengeenhulpvanhetOCMW,dushebbenwijzemaargeholpenomcontactenteleggenmeteenKosovaarsewijkverenigingeneenliefdadigheidsinstellingdiehunhuurbetaalde.Deschoolzorgdeelkedagvooreenwarmemaaltijdenlietdebroertegenbetalingwatklusjesopschoolopknappen,zoalshetopnieuwschilderenvanbanken.Methetgelddathijzoverdiende,betaaldedeschooldanhunfacturenvoorgasenelektriciteitviaeenvzw.VenerakendegeenwoordFranstoenzebijonstoekwam,maarleerdeerggoed:toenze15wasin2002,waszedevierdevanhaarklas.Toenwevoorhaareenmiddelbareschoolmoestenvindenkwamendeverrassingen.WeontdektendathaarbroergetrouwdennaarJetteverhuisdwas,endathijnietlangerwildedatzijnzusnognaarschoolgingomdatdatzogezegdtegevaar-lijkwas.Daaropverbreekthijallecontactmetdedirecteur,deonderwijzeresvanVeneraeneenvriendvaneenvereniging–driemensendieheelveeltijdenenergiehebbengestokeninhethelpenvandetweejongeKosovaren.HetmeisjewordttochingeschrevenaanhetAtheneumenhaarvroegeredirecteurbelthaarelkevrijdagomtehorenhoezehetstelt,zonderdatdebroerhiervanafweet.Zeschrijftookregelmatigbrievennaarhaarvroegeredirecteurenzoontdekkenwedathaarbroerhaarvanschoolwilhalenalszenietminstens90%haalt.Hetmeisjevoeltdathaarbroerhaarthuiswilhou-den.Vanafjunijongstledenishetallemaalheelsnelgegaan.UitdebrievenvanVenerablijktdatzemeteengeheimrondlooptdatzewelwilvertellen,maardatzeschrikheeftdathetdevriendschapzalkostenvanmensendiehaaralzoveelgeholpenhebben.HaarmoederblijktmethenmeegekomentezijnnaarBelgië,maarommeerkanstehebbenomasieltekrijgen,hebbenzedemoederaldietijdverstopt.VenerablijkttochnietVeneratehetenenisookouderdanzegezegdhad…HetverhaalwordtbevestigddooreenouderezusdieinOostenrijkwoont.Eenmensvraagtzichafhoezehunmoederingodsnaamgedurendediedriejaarverborgenhebbenkunnenhouden,ooktoenweeensietsgingenafgevenbijvoorbeeldenerwatlangerblevenomeventjestepraten.
Getuigenissen van sluipende uitsluiting
[3� ]
]
Tegelijkertijdlooptdeechtgenotevandebroer,eenBelgischevanAlbaneseafkomst,vanhemweg.Zeheeftaltijdalsopvoedstergewerkt,maarnuzezwangeris,wilhaarmandatzethuisblijft.DemoederenVenerakrijgenookschrik,wanthijwilnietdatVeneranoglangernaarschoolgaat.Hijverbiedthaaromhethuisteverlatentijdensdevakantieperiode.DeenigemanieromtecommunicerenmetdedirecteurisviadeSMS-berichtendiezeverstuurtmeteenGSM.DieheeftzevanhaarzusterinOostenrijkgekregenommethaarincontacttekunnenblijvenenlaatzeafentoeopladendoordedirec-teur.ZehoudtdeGSMverborgenineendoosmetwaspoeder…Opeendagdatdebroerisgaanwerken,slaagtdedirecteurerindemoe-derteontmoetenenVeneraboekentebezorgendiezekanlezentijdensdevakantie.OpeennachtmaaktdebroerhenomtweeuurwakkerenneemthijhenmeenaareenappartementinAntwerpen.Hijverteltdathijschrikheeftvanzijnschoonbroers,Albaneseislamietendieervolgenshemopuitzijnhunzwangerezusdieopdevluchtis,tewreken.Vanafdanblijvenzeondanksdezomerhitteopgeslotenindatappartement,zonderenigeontsnappingsmoge-lijkheidofcontactmetdebuitenwereld.Debroerverbrandtalleswatmetdeschooltemakenheeft(schriften,handboekenengetuigschriften),alsookdeietwatmodieuzereklerendieVenerasamenmetdesecretaressewasgaankopenenwaarzezoblijmeewas…Dedirecteurbeltdaaropnaardebij-zonderejeugdbijstand,maarhemwordtvertelddathijhetnieuweschooljaarmoetafwachtenomdeschoolplichtalsargumenttekunnengebruiken.Debroer,diemeteenBelgischegetrouwdis,heefteenidentiteitskaartdiegeldigistotenmet2007;dezusendemoederhebbengeenpapierenenverblijvennogaltijdillegaalinonsland.Wijdoenalhetmogelijkeomzeuitdeillegaliteittehalenendenkendattekunnenregelendooreenfamilieher-enigingteorganiserenmeteenbroervandemoederdieal33jaarinAustraliëwoont.Ersteltzicheenpraktischprobleem:voordeaanvraagzijnerfoto’snodigterwijlergeenzijn,endedameskunnennietbuiten.Tezelfdertijdgaanweopzoeknaareenplaatswaarzekunnenopgevangenworden,terwijlhunpapiereninordegemaaktzoudenmoetenworden.Ditblijktmoeilijkertezijndangedacht.HetzijntenslotteillegalenenhetOCMWwilhengeenfinanciëlebijstandverlenen.UiteindelijkvindenwetocheenopvangcentrumvoorvrouweninA.OpeendagbeltVeneraonsomtezeggendathaarbroerhetappartementverlatenheeftzonderdedeuropslottedoen.Hoewelhetzaterdagiseniedereenandereverplichtingenheeft,aarzelendedirecteurenzijnvriendvandeverenigingniet.ZestappenindewagenendoorkruisenhethelelandomdevanschrikverstijfdevrouweninA.optehalen,waarzeom22.30u.toekomen.Uiteraardisdebroerwoedend.Hijvermoedtdatdedirecteurietstemakenheeftmetdeplotseverdwijningvanzijnzusenzijnmoederenbeginthemtevolgenwanneerhijdeschoolverlaat.Daarnagaathijopbezoekbijeenvriend.Erontstaatpaniek.Hijgaatnaardepolitieomaangiftetedoenvandeverdwijningen.Resultaat:opwoensdagwordtdedirecteurvoorverhoormee-
[�0 ]
Wanneer integratie veeleer een hindernisparcours lijkt
genomendoordepolitievanA.,waarhijondervraagdwordtvan15.30u.tot19u.Ikhebeenpolitieagenteminderfraaiezakenhorenvragenzoals“Stoorthetualsambtenaarnietomillegalentehelpen?”en“Begrijptunietdatuzichhebtlatenbeetnemendoordiemensen?”Maartoenikdeontredderingvandatarmemeisjezag,washetvoormijonmogelijkomhaaraanhaarlotovertelaten…Alsmenskanikdergelijkeonrechtvaardighedennietaccepteren.Eniklaatmegraagvieropdetienkeerrollenalsikweetdatikindeanderezesgevalleniemandhebkunnenhelpen.”
]C.D.[ lagereschool,Schaarbeek
De kleren maken de man niet
[ E.iseenjongeAfrikaan,mettweeuniversitairediploma’s,drietalig(N.F.E.),allepapiereninorde,eenjob,een(blanke)echtgenoteeneenbaby.Ensindskorteenchiquetweedehandsemonovolumewagen.Waarmeehijopeenweekendnachteenpaar-ookdonkere-vriendennaarhuisbrengt.Zewordendoordepolitietegengehoudenen,hoewelallepapiereninordezijn,ookdievandeauto,meegenomenenvoorderestvandenachtindecelgestoptenverhoord.HunGSM’smoetenzeuiteraardafgevenendefamiliewordtnietgecontacteerd.Depolitiegaatervanuitdatdewagenmoetgestolenzijn.Paswanneer‘smorgensdedienstwordtovergenomen,krijgenzetemakenmeteenagentmetmeerrealiteitszin,diedevergissinginzietenhenblijkbaarzondermeerweerdevrijheidgeeft.VoorE.isditnietdeeerstedergelijkeconfrontatie:hijberustintussenalinzijnsituatieenzegtdateenZwartemetzo’nautowelvoormisverstandenenmoeilijkhedenmoetzorgen.
]B.V.[ vrijwilliger,Hasselt
Op het gelaat te lezen…
[ School:jongemigrantenkinderenwordenvaakdoorverwezennaareenberoepsopleiding,terwijlzetocheentechnischerichtingaankunnenmitseengoedeleerlingbegeleiding.Dieiservaaknietwaardoordekansenenmogelijkhedenvanhennietontdektworden.Werk:hetgevolgvanhunlagescholingisdatzeindelagerearbeidsklasseterechtkomenmetzeerweinigdoorgroeimogelijkheden.Deallochtonendiewelkansenkrijgen,wordenophetwerkvaakgeconfronteerdmetracismeendiscriminatie,depromotiekansenwordenhunvaakontnomenomdatdeautochtonennietduldendateenallochtoonbovenhunkomttestaan.Dit
Getuigenissen van sluipende uitsluiting
[�1 ]
]
gaatgepaardmetveeljaloezieenzelfspesten.Ookbijsollicitatieswordenhunvaakkansenontnomenomdateenautochtoonvoorrangkrijgtopeenal-lochtoon.HunbelevinghierinisdateenallochtoonmeteenA1diplomaindepraktijkwordtgelijkgesteldmeteenautochtoonA2.Uitgaan:wanneerjongerenuitgaan,gebeurdhetregelmatigdatzijopcafénietbediendworden,ofpasna45minutenkomtdeoberdanlangs.Hierdoorgroeiteenenormefrustratiewaardoorerconflictenontstaan.Wanneerdezeallochtonejongerendanreagerenwordenzijals“probleemjongeren”gezien.Naarhungevoelwordendezevormenvansocialeuitsluitingmetdedager-gerenerger.Demediaspelenhierineenzeergroterolvindenze,doordatdesensatieennegatieveberichtgevingenormuitvergrootwordt,terwijlerookzoveelmooiedingengebeurendiezeldenbelichtworden
]K.L.[ buurtwerker,Hasselt
Jos, een sociale paria 24 jaar en het leven al achter zich M., oud en vergeten Geen geld, geen verzorging Gezinnen op de dool Verlaten en alleen Alles gegeven, alles verloren Dubbele sociale uitsluiting Zonder dak noch recht Voorbij de zelfkant Is dit echt een “bestaans”minimum? Ziekte, symptoom van armoede. Een hondenleven In de steek gelaten De lijdensweg naar school Ziek en opstandig (On)toegankelijkheid De deurwaarder en de flessenwarmer Gebrekkige communicatie Wie luistert er? Menselijke last Bijstand zonder warmte Gehandicapten moeten maar te voet gaan Betalen om naar buiten te gaan Wie rijk en machtig is… Studeren tegen elke prijs In goede handen? Zo klein en al zo anders Een droomleven De huisjesmelkers Cijfers en letters Te menselijk De kleren maken de man niet Op het gelaat te lezen… Kafka in de gevangenis Voorwaarden zonder voorrechten Verboden te groeien Het noodlottige cijfer Kop: ik win. Munt: jij verliest. Helpers zonder hulp U mag nog van geluk spreken (Over)levenspeil Wie helpt ons? Controles bij de vleet Een bittere nasmaak Er zijn grenzen Klein verschil, grote gevolgen Een ongelijke strijd Kansarmoede op school Beroepsgeheim? Op het slechte pad Valse start Een twijfelachtige “keuze” Ge(de)socialiseerd? De ene uitsluiting na de andere Onvrije tijd Onmenselijk Belangeloze bezoekjes? Openbare “dienstverlening” zei u?! Men is nooit te oud om gestraft te worden Tweederangs burger Reglement is reglement Een sprankeltje leven Eenzaamheid op het platteland Schattenjacht Men kan ook te goed zijn Eerste hulp bij ouderdom? Ouderen niet toegelaten Een kind als een voorwerp behandelen Laat anderen het maar oplossen De ouders gebuisd Ouderen in de vergeethoek Pingponggezin Ik moet uw hulp niet Gemakkelijkheidsoplossing Onmacht Jongeren op de dool Straatje zonder einde (V)echtscheidingen De antennes Koning Boudewijn
Jos, een sociale paria 24 jaar en het leven al achter zich M., oud en vergeten Geen geld, geen verzorging Gezinnen op de dool Verlaten en alleen Alles gegeven, alles verloren Dubbele sociale uitsluiting Zonder dak noch recht Voorbij de zelfkant Is dit echt een “bestaans”minimum? Ziekte, symptoom van armoede. Een hondenleven In de steek gelaten De lijdensweg naar school Ziek en opstandig (On)toegankelijkheid De deurwaarder en de flessenwarmer Gebrekkige communicatie Wie luistert er? Menselijke last Bijstand zonder warmte Gehandicapten moeten maar te voet gaan Betalen om naar buiten te gaan Wie rijk en machtig is… Studeren tegen elke prijs In goede handen? Zo klein en al zo anders Een droomleven De huisjesmelkers Cijfers en letters Te menselijk De kleren maken de man niet Op het gelaat te lezen… Kafka in de gevangenis Voorwaarden zonder voorrechten Verboden te groeien Het noodlottige cijfer Kop: ik win. Munt: jij verliest. Helpers zonder hulp U mag nog van geluk spreken (Over)levenspeil Wie helpt ons? Controles bij de vleet Een bittere nasmaak Er zijn grenzen Klein verschil, grote gevolgen Een ongelijke strijd Kansarmoede op school Beroepsgeheim? Op het slechte pad Valse start Een twijfelachtige “keuze” Ge(de)socialiseerd? De ene uitsluiting na de andere Onvrije tijd Onmenselijk Belangeloze bezoekjes? Openbare “dienstverlening” zei u?! Men is nooit te oud om gestraft te worden Tweederangs burger Reglement is reglement Een sprankeltje leven Eenzaamheid op het platteland Schattenjacht Men kan ook te goed zijn Eerste hulp bij ouderdom? Ouderen niet toegelaten Een kind als een voorwerp behandelen Laat anderen het maar oplossen De ouders gebuisd Ouderen in de vergeethoek Pingponggezin Ik moet uw hulp niet Gemakkelijkheidsoplossing Onmacht Jongeren op de dool Straatje zonder einde (V)echtscheidingen De antennes Koning Boudewijn
Wanneer men denkt dat de bureaucratie niet meer bestaat[Ondanks de administratieve
vereenvoudiging zijn er nog altijd
mensen die in een uitzichtloze
situatie belanden. Maar als de
zwaksten worden vergeten in de
doolhoven van de administratie,
dan is dat soms een kwestie van
leven of dood.
4
[�� ]
Wanneer men denkt dat de bureaucratie niet meer bestaat
Kafka in de gevangenis
[ P.enzijnvriendinzijnzwaaraandedrugsverslaafd.ZijiszwangerennuwillenzeP.alsvaderlatenerkennen.Vlakvóórdezesdemaandvandezwangerschapbelandthijechterindegevangenis.BijdegeboortewordtzijnkindineeninstellinggeplaatstdoorhetComitéBijzondereJeugdzorg(CBJ)enlaatdemoedernietsmeervanzichhoren.P.bekomtbezoekrechtvoorzijndochterindegevangenis.Deerkenningsprocedurekanomdrieverschillenderedenennietwordenver-dergezet:demoederisnietaanwezig,devaderheeftgeenvastadresmeerendegemeenteambtenaarweigertterplaatsetekomen.GedurendemeerdaneenjaarprobeertP.viabekendenvandemoederenviaallerleiinstellin-genzijndochteralsdezijnetelatenerkennen.Ikwasgetuigevandiewanhopigezoektocht.ZijndochterwordtbinnenkortéénjaarenhetCBJwilhaarineenonthaalgezinplaatsen.P.beltuitmijnbureauomaanwezigtemogenzijnbijhetnemenvandiebeslissingenhoortdemaatschappelijkassistenthemhetvolgendezeggen:“Alsuuwdochterechthadwillenerkennen,danhadudatinéénjaartijdtochwelkunnendoenzeker”.DezezinkomtalseenvuistslagaanbijP.,diehelemaalontmoedigdachter-blijft.Kortdaaropbelandtdemoederindecel.ZebevestigtdatzebereidismeetewerkenomhetvaderschapvanP.teerkennen.Opnieuwrijzenermoeilijkheden:degeboorteaktekanenkeldoordemoederwordenopge-vraagd,diehetgeldnietheeftomdenodigefiscalezegelstekopenendegemeenteambtenaarwilnogsteedsnietnaardegevangeniskomen.WijschrijvendanmaareenbriefnaardeAlgemeenAfgevaardigdevandeFranseGemeenschapvoordeRechtenvanhetKind(deFranstaligetegen-hangervandeKinderrechtencommissaris,nvdr),diehetnodigezaldoenop-datdegemeenteambtenaardeverplaatsingzalmaken,zodathetbijnatweejaaroudekindeindelijkerkendkanworden.
]A.F.[ aalmoezenier,Luik
Voorwaarden zonder voorrechten
[ Eénmanvandegroephadzijnstrafvooreendeeluitgezetenenmochtvoorwaardelijkvervroegdvrij.Devoorwaarden:elkeweekeenbezoekbrengenaandepsychiateréneenjobhebbenenhouden.Hijwerktengaatnaardepsychiater,tothijbijzijnbaaswordtgeroependiehemmeedeeltdathetnietmeerkandathijeensperweekvroegervertrektophetwerkomwillevandieafspraakmetdepsychiater.Dieafsprakenmoetenvoortaanmaaropeenandermomentalshijwilblijvenwerkenwaarhijwerkt.
Getuigenissen van sluipende uitsluiting
[�� ]
]
Demanprobeertdepsychiatertebereiken(erlangsgaan,telefoneren)omeenandereregelingtetreffen,maardezemanishelaasenkeloverdagbereik-baar,tijdensdewerkuren.Wegenshetnalatenvanhetverplichtebezoekaandepsychiater,voldeedhijnietmeeraandevoorwaardenvoorzijninvrijheidstelling.Hijzitdusweeropgesloten.Dagennietsdoenipvtewerkenenbijzijngezintezijn.Hijvindthetzijneigenschuld.Hijheeftnietgedaanwathemwasopgedra-gen.Hijheeftgeenhulpgezochtbijdepersoondiehemvanuitdegevangenisbegeleiddeendaarmoethijmaarvoorgestraftworden.
] I.D.[ educatiefmedewerker,Antwerpen
Verboden te groeien
[ Fienheeftsindsdecember2002splinternieuweorthopedischewinterschoenen.Zofieralseengieterheeftzeons,onze(schoon)ouders,onzecollega’s,onzefamilie,onzevriendenhaarnieuweschoenengetoond.Schoenenvanzo’nslordige1000euro.Gelukkigbestaaterdanzoietsalsdemutualiteit!Inseptember2003mochtiksamenmethaarsandaaltjesgaankiezen!Alsanderenvoorhunkinderenalvolopdeherfstcollectieaan‘tuitkiezenzijn,isvoorFiendewettelijkeperiodevannegenmaandenverstrekendiehaarrechtgevenopeennieuwpaarorthopedischeschoenen.Endanheeftzenogge-luk,erzijnmensendielangermoetenwachten...Bovendienishetvoorhaarjuistzobelangrijkomgoedschoeiseltedragenaangezienzeookzogrootis.Hetbeengestelisdoorhaarenormelengteergbroosenzelooptdusookeengroterrisicoomietstebreken.Isernuechtgeenandereoplossing,eenuitzonderingopderegel,ofnoemmaarop,datkinderendienoguithunschoenengroeienendiemetéénpaarschoenengeennegenmaandentoekomen,rechthebbenopeentweedezelfseenderdepaarschoenendieterugbetaaldwordenperjaar.Wieheefternugeensportschoen,eenrubberenlaars,buitendedagdagelijkseschoenenengeeftoe,ditisgeenluxe!!!
]W.C.[ ondernemer,Puurs
[�� ]
Wanneer men denkt dat de bureaucratie niet meer bestaat
Het noodlottige cijfer
[ Ditverhaalgaatovereenjongetjevan5jaar.Hijzitinhetderdeleerjaarenheefteenaanzienlijketaalachterstand.Voorderestontwikkelthijzichsociaalenpsychomotorischzoalsdeanderekinderen.Naoverlegmetdeonderwijzeresbesluitendeouderseenlogopedistinteschakelen.Deeerstesessieszijnveelbelovendendeoudersvoelendatdithunkindvooruitzalhelpen.Omdesessiesbijdelogopedistterugbetaaldtekrijgendoorhetziekenfonds,moetdejongeneentestafleggenomzijnintelligentiequotiënt(IQ)temeten:onderde86betaalthetziekenfondsnamelijknietterug.AandeouderswordtuitgelegddatkinderenmeteenIQlagerdan86beterafzijninhetbijzonderonderwijs,waaralleaangepasteleermiddelengratiszijn.Omkorttegaan:hetziekenfondskomtniettussenvoorkinderendienaarhetbijzonderonderwijszoudenmoetengaan.Deoudersmakenzichzorgenenvragenzichaf:“Watalsonskindnunietin-telligentgenoegis?”Zevrezenookdateenshunzooneen“etiket”wordtop-geplakt,mensenhemnietmeeropdezelfdemanierzullenbekijken.EigenlijkzijnzetegenhetafnemenvandeIQ-test,watzebeschouwenalshet“etiket-teren”vaneenkind.Maargezienzedemiddelenniethebbenomdelogope-diekostenzelftefinancieren,gaanzetochmethunzoonnaareenpsycho-logeomhemtelatentesten.Depsychologewaarschuwtdeoudersdatzenietzekerisdathunkindeenscorevan86zalhalen.Nahetuitvoerenvandenodigetestenzalzehentelefonischinlichtenoverhetresultaat.Ondertussenproberendebezorgdeouderszichverderteinformeren.Ineennaslagwerkoverpsychologielezenzedatintelligentietestsheelomstredenzijn,dathetIQdecognitieveintelligentiemeetterwijlerverschillendesoortenvanintelligen-tiezijn,dat95%vandebevolkingeenIQheeftdattussen70en100ligt,endattenslotteeenIQ-scorelagerdan70eentekenvanzwakzinnigheidis.Zevernemendathunkindnetonderde86gescoordheeft,maardepsycho-logeisbereidheneencertificaattegevenwaarinbevestigdwordtdathunzooneenIQheeftdathogerisdan86.Zezijnopgelucht,maaranderzijdsverwonderdoverdeonrechtvaardigheidvanditsysteem.Degrootsteonrechtvaardigheidlijktmehetverplichtenvandeoudersomhunkindtelaten“etiketteren”,wathemgedurendezijnverderelevenpartenkanspelen.Onrechtvaardigisookhetongewisselatenvandeoudersvanderela-tievewaardevanhetIQ.EneenIQlagerdan86,hoefttochnietnoodzakelijktebetekenendathetkindeen“mentaleachterstand”heeft.Enalserdantocheengrensmoetwordengetrokken,waaromligtdiedannietbij70?
]J.L.[ kunstenaar,Erezée
Getuigenissen van sluipende uitsluiting
[�� ]
]
Kop: ik win. Munt: jij verliest.
[ X,diegeengeldigeverblijfsvergunninghadmaaral17jaarinBelgiëverbleef,heeftzijnstrafvan5jaaropsluiting(zonderpenitentiairverlof,wantbuitenlander)erbijnaopzitten.Dooreenziektediehijindegevangenisheeftopgelopen,ishetslechtgesteldmetzijngezondheid.Dezwarebehande-lingdiehijnukrijgt,zalbuitendegevangenismoetenwordenverdergezet.Verschillendepartijensamenslagenerinomzowelmedischeopvolgingalsjuridischebijstandvoorhemteregelenvanzodrahijvrijwordtgelaten,alsookeenextrafinanciëlesteunomgeschiktonderdaktevinden.OpdedagdatXzijnstrafheeftuitgezeten,wordthijgefouilleerd,krijgthijburgerkleren,ontvangthetsaldovanzijngevangenisrekeningenpasseerthijlangsdegriffie,waarmenvaststeltdatergeengoedkeuringisvandeDienstVreemdelingenzaken(DVZ)endathijbijgevolgnietkanwordenvrijgelaten…Gedurendevijfuurdienthijdebeslissingaftewachtenineenafgeslotenwachtzaal:deDVZplaatsthemonderadministratieveaanhouding(metnameondervzmb-statuut,watstaatvoor“vreemdelingzondermiddelenvanbestaan”).Hijmoetterugzijngevangenisplunjeaantrekken,terugineencelineenanderdeelvanhetgebouw…Hethelereïntegratieplanwaarinzoveelenergiewasgestoken,dreigtinduigentevallen.Wanneerhijopnieuwgefouilleerddientteworden,begintXtewanhopen.Hetisalsofzijnhelewe-reldvoorzijnogeninstort.“Datisnualvijfjaardatdeadministratieweetopwelkedagikmijnstrafuitgezetenzalhebben…waaromdannogdieadmi-nistratieveaanhouding?”Zijnnieuweopsluitingverlooptmoeilijk.Hijziethetalseenwillekeurigeopsluitingenhijwordtalsnieuwbinnengekomengevan-genebeschouwd,waardoorhijnietnaardekantinemagennietmeervandepersoonlijkegunstenkangenietendiehijverworvenhadinhetblokwaarhijdaarvoorgezetenhad.Hijkrijgthetverbaalaandestokmetbewakers,diehemzienalseengevangenezoalsalleandere,waardoorhijuiteindelijkineenafgeslotencelwordtgestopt.Tweewekenlaterwordthijdantochvrijgela-tenmethetbevelhetlandbinnendedriedagenteverlaten.Hijtekenthierberoeptegenaan,waardoorhetbeveltijdelijkwordtingetrokken.
]A.F.[ aalmoezenier,Luik
[�� ]
Wanneer men denkt dat de bureaucratie niet meer bestaat
Helpers zonder hulp
[ A.,49jaar,verzorgthaar80jarigemoederbijhaarthuis.Haarmoederheeftzesjaargeledeneenherseninfarctgehadenissindsdienhalfverlamdenkannietmeerpraten.OmafentoeeenkeeropademtekomendoetzeberoepopISIS.A.wasneteenpaarmaandenwerkloostoenhaarmoederziekwerdenbe-slootdezorgenophaartenemen.EengoedjaargeledenwerdA.opgeroe-penbijdeV.D.A.B.enmoestgaansolliciteren.Eenouderenoppasdienstzochtwerkkrachten!!!ToendekandidaatwerkgeverhetabsurdevandesituatieinzagheefthijA.alskandidaatgeweigerd.EenpaarmaandenlaterwerdA.verplichtom8uurperdagomscholingtevolgenofovertestappennaarhetzorgkrediet.AangezienA.haarmoederzelfwilverzorgenheeftzevoorhetzorgkredietgekozen,meteeninkomensverliesvan-/+125europermaand.Hoelangzijvanhetzorgkredietkangenietenisnogsteedseenvraagteken.Blijkbaarkanmenweltegenbetalinggaan“werken”alsthuisoppasserbijvreemden.Alsmenbeslistomditvooreigenfamilietedoendanmoetmenopzijninkomenverzaken.
]J.G.[ mantelzorg,Beringen
U mag nog van geluk spreken
[ Vantoenzenogeenbabywas,voedikaleenmeisjevan7jaaropalswashetmijneigendochter.Doorhaarnatuurlijkemoederwaszeindesteekgelaten.Vanbijdegeboortelijdtzealaaneenspierziektediededoktersnogniethebbenkunnenbenoemen.Zewordtgevolgddoorspecia-listenverbondenaandeUniversitéCatholiquedeLouvain(UCL)enzevolgtdriekeerperweekeenbehandelingineenrevalidatiecentrumindestreek.Haarsituatieverandertnietenzebrengtbijnadeheletijddoorineenrolstoel.WijzijnincontactgekomenmeteenvereniginguitN.dieeenaangepastecomputervoorhaarwillatenbouwen,zodatzeleszoukunnenvolgeninhetgewoononderwijs...Wijhebbenmeermaalseenhogerekinderbijslagvoorhaargevraagd,maarditwerdonstotvoorkortgeweigerd.Naonzenieuweaanvraaginapril,ophetmomentdatdebetreffendewetgevingwerdaangepast,kregenwijtotonzeverbazingtehorendatwijvoorhaareen”algemeenbewijs”vooreeninvalidi-teitvan80%kregen,endatmetterugwerkendekrachtvanaf1juni1996,degeboortedatumvanhetkind.Vooronsbetekendedateenstraaltjezonneschijnaaneenhemeldievelejarendonkerwasgeweest.Maarophetmomentdatikallesingangzetom
Getuigenissen van sluipende uitsluiting
[�� ]
]
dehulpwaaropwerechthebbentebekomen,krijgiktehorendatdeterug-betalingenslechtsvooreenperiodevantweeofdriejaargelden!Wijkunnentochnietaansprakelijkgesteldwordenvoorallevertragingenindebehandelingvandeverschillendedossiers!Wijhebbengenoegonbe-taaldefacturenvoormedischekostenliggenomonzehelewoonkamermeetebehangen,enhebbenoponzebeurtmoeilijkemaandenmoetendoorstaan:ikhebzelfvijfkinderen!Wijzijnnietdeenigendieeendergelijkonrechtmeemakenenvansommigenkwetsendewoordennaaronshoofdgeslingerdkrijgen.“Uzoublijmoetenzijndatze(hetmeisje)erkendisalsgehandicapte”,heefteenbediendevanhetziekenfondsmeooitgezegd…alsofouderseengatindeluchtzoudenmoetenspringenomdathunkindgehandicaptis!Ouderszijngelukkigwan-neerhunkinderengezondzijn!
]M.B.[ huisvrouw,Verviers
(Over)levenspeil
[ EenvrouwmettweekindereneneenpartnerdieafhangtvanhetOCMW.Welkeinspanningenzijooklevert,alhetgeldgaatnaardeafbetalingvanhaarschulden(ofdievanhaarex-man),nietnaareenhogerleefloon.Alszedoordeschooldirecteureropgewezenwordtdathaarkinddringendnieuweschoenennodigheeft,moetzeviahaarsocialeassistentehiervoorgeldvragenaanhetOCMW(dathaaruitkeringenenhaarkindergeldbeheert).AlshetOCMWmeentdatzenogteveelopenstaandeschuldenheeft,engeennieuweschoenenvoorhaarkindkankopen,houdthetop.Deregelisdatkinderbijslagnietmagdienenomschuldenaftebetalen.IndepraktijkmoetenrechthebbendenopeenkinderbijslagdezeechterafgevenaanhetOCMWdiedezesom“beheert”.Sommigekansarmenduldenditnietlanger,enslagenerindekinderbijslagnietlanger“inbeheer”temoetenafstaan.DaaropheefthetOCMWechtereenremediegevonden:zehalenhetleefloonomlaag.Zokomendezekansarmenindevolgendesituatie:20euroleefloonperweek+kinderbijslagomvanteleven.Daarmeemoetenookdoktersrekeningenbetaaldworden…Voordienhaddenzerechtop90euroleefloonperweek.Hiermeekunnenuiteraardgeenschooluitstapjesvandeschoolbetaaldworden(bvbdagjeBobbejaanlandaan50euro).DegemeenteschoolvanS.heeftgeachtdathetkindwiensoudersditdaguitstapjenietkondenbetalen,voorgelegdmoestwordenaanhetoudercomité,datweigerde50eurovoorditkindoptafelteleggen.Hetkindisophetmatjegeroependoordeschool-directie:voorhemgeenuitstapje.
]G.M.[ maatschappelijkwerkster,Antwerpen
[�0 ]
Wanneer men denkt dat de bureaucratie niet meer bestaat
Wie helpt ons?
[ Steedsmeermensenhebbenadviesnodigoveriets,maarvindennergenseenantwoord.Hoemoetikmijnpapiereninvullen?Hoekomthetdatmijnelektriciteitsrekeningsteedsduurderwordt?Eenconcreetgeval:iemandheefttweejaargeledenzijnzaakstopgezet,enkrijgtnogsteedseenaanslagvoordeeenofanderemilieubelasting.Hetgaatomietsmeerdandrieeuro.Demanhaddesomnietbetaald,omdathijhetzelfietstegortigvond,maarnaenkelemaandenkreeghijdaarvooreenverwittiging,endaarnanógeen.Bellennaardebelastingenleverdenietechtveelop:wekunnenernietveelaandoen,wantwelopentweejaarachterophetkadaster,luiddehetdaar.Demanheeftzichuiteindelijkeenongelukmoetenzoekennaardenodigeaktesmetdenodigenummers,énhijheefteenbriefmoetenschrijvennaardebelastingenmetdaarinderedenwaaromhijdachtdebedoeldebelastingnietmeertemoetenbetalen.Delaatstemededelingdiehijkreegwasdeze:hetzoukunnendathetvolgendjaarweergebeurt,wantdebelastingenrakenhopeloosachterop.
]F.V.[ OCMW,Gent
Controles bij de vleet
[ Nuerwelindegevangeniscontroleisstellenwetochnietvastdatdecriminaliteitdaalt.Endepersonenzelfzijnooknietgeholpen.Integendeel.Zeblijvenmeerenmeerinhetsysteemhangen.Zekrijgentientallenvoor-waardenopgelegd.Velenkunnenzezelfsnietlezen!Hethangtingrotematenvandejustitie-assistentafofereenovertredingisofniet.Westellenvastdathetsteedsdezelfdejongemeisjeszijnvanwiewegedetineerdenterug-gestuurdkrijgendiehunvoorwaardennietnaleven.Ditiseennieuwevormvansocialeonrechtvaardigheid:alsjebeslistommeertegaancontrolerenishetevidentdatdezwakstenheteersteslachtofferzijn.Datisevidentalsjevoorwaardenoplegtdienietkunnenlukken.Eenvoorbeeld.Alsvoorwaardemoeteengedetineerdeindepsychiatrie.Naeenjaarwildedokterhemontslaan.Degevangenisistegenendusblijfthijtotdegevangenisakkoordgaat.Hijmagnaareenhome.Maardaarlukthetnietenhijlooptdusweg,naarNederland.Daarblijfthijenkelemaan-den,vindterwerkenz.MaardankomthijterugnaarBelgië.Zo’nwegloperskomenuiteindelijkaltijdterugnaarhunthuisbasis.Daarwordthijnaeentijdopgepaktenvliegthijterugdegevangenisinomdathijzijnvoorwaardennietisnagekomen.Hijiseengoedvoorbeeldvaniemanddietelangvoorwaardenheeftopgelegdgekregen.Hijkanniethalfondergezag.Ofwelzithijindegevangenisofindepsychiatrieendanfunctioneerthijuitstekend.Ofwelis
Getuigenissen van sluipende uitsluiting
[�1 ]
]
hijvrij,maarzohalfineenhomeisvoorhemnietdoenbaar.Hijheefteenle-venslangeveroordeling.Zoiemanddurvenzeniethelemaalvrijtelaten.Maardoorhemhalfvasttehoudencreëerjeookproblemen.Jelooptdekansdatzoiemandletterlijklevenslangzalopgeslotenzitten,steedsmaarweerinenuitdoordiecontrole.
]H.C.[ gevangenisdirecteur,Oudenaarde
Een bittere nasmaak
[ HetgezinL.teltnegenkinderen.Devaderwerktaljarenaandegemeentealsklusjesman.Hijisdeenigediebuitenhuiswerktenmaakteenbitterrekensommetje:“VroegerleefdeikvaneenOCMW-uitkering,nuverdienik250euromeerdanhetleefloon.Ikstaopom5.30u.enkannietmeerinmijneigenhuiswerkenofvriendenhelpen.Hetbedragvanonzekinderbijslagisverminderd,wantikhebgeenrechtmeeropeenverhoging.Ikbetaalmeerhuurvoormijnsocialewoningenikmoetdeschoolmaaltijdenendeopvangbetalen,terwijlwerkzoe-kendenenleeflonersvankortingengenieten.Waaromwerkikdaneigenlijk!!!”
]C.H.[ huisarts,Etterbeek
Er zijn grenzen
[ Hetgroteprobleembijechtscheidingenisvaakdeverdelingvandegemeenschappelijkebezittingen.Meestalwordtergeenhuwelijkscontractopgesteldenalsdattochhetgevalis,kiestmenvoorhetwettelijkstelselvandegemeenschapvangoederen,tenzijandersbewezen.Degevolgenzijnvaaknietteoverzien.Zohadeenvrouwsamenmethaarmaneenappartementgekocht.Hijsloeghaarendaaromwaszeweggelopenvanhuis.Zezijnge-scheidenin1984ensindsdienproberendenotarissenhetonroerendgoedteverdelen.Demanechtergebruiktallemogelijkemiddelenomdatteverhinde-ren;hijwoonternogaltijdenisvanplandatteblijventoentotzijnoverlijden.Hetisongehoordomhetgebruikvaneenonroerendgoedgedurendemeerdan20jaaropdezewijzeaanbandenteleggen!Menzoubetereenwettelijketermijnvastleggendiegerespecteerdmoetworden.Ookdeverdelingsproce-durewordtbeterdooreenmagistraatgeleid.Ditiseenextreemgeval,maardegemiddeldetermijnbijechtscheidingenismomenteel8jaar:ditisveeltelang,wantzokomenmenseninmoeilijkefinanciëlesituatiesterecht!
]D.P.[ advocaat,Namen
[�2 ]
Wanneer men denkt dat de bureaucratie niet meer bestaat
Klein verschil, grote gevolgen
[ Demensendiegeenleefloonmaareenintegratie-inkomenkrijgen,omdejuistetermtegebruiken,wordenvanafnubeschouwdalsWIGW’s(decategorievanwezen,invaliden,gepensioneerdenenweduwendierechtheb-benopeenverminderdebijdrageindegezondheidszorg)enhebbenbijgevolgrechtopeenverhoogdeterugbetalingvanmedicijnen.Omgekeerdkrijgendewerkzoekendenmeteenuitkeringditrechtniet,metuitzonderingingevalvanhospitalisatie.Waaromwordtditonderscheidgemaakt?Eenwerklozekrijgtmaar25euromeerdaniemandmeteenintegratie-inkomen.Hetprobleemisdatbeidecategorieënonderdebevoegdheidvaneenanderministerieval-len:hetministerievanwerkgelegenheidinhetenegeval,hetministerievansocialezakeninhetandere.Waaromoverleggenzedannieteerst?Waaromwordternietmeeraandegezondheidvanwerklozengedacht?Ikbegrijpnietwaaromeenwerklozemetkindereneenhogerekinderbijslagkrijgtdanbijvoorbeeldeenlaaggeschooldearbeiderdiewelwerkt.Waaromditonderscheid?Ikkanuverzekerendatdezemaatregelalsbijzonderpijnlijkwordtervaren.ZohebikhiereenseenTurksechtpaarontmoetdatzevenofachtkinderenhad.Sindshunoudstezoonwasgaanwerken,washetbedragvandekinderbijslagdiezekregen-tothungroteverbijsteringenwoede-metongeveer100europermaandverminderd.
]F.C.[ vrijwilliger,Luik
Een ongelijke strijd
[ Demensendieberoepshalveincontactkomenmetzelfstandigeondernemersindeproblemenhebbenheeldikwijlseentotaalgebrekaaninlevingsvermogen.Daarbijdenkikaancuratoren,deurwaardersenbelas-tingontvangers.Eenondernemerverteldeonsbijvoorbeelddatdedeurwaar-derineensinzijnwinkelstond,ofiemandsdochtertrofvreemdemensenaantoenzethuiskwamvanschool.Ofeendeurwaarderdiehethuisvandegroot-moedervaneenondernemerleeghaalt,omdatdiedaarzijndomicilieadresheeft.Toendeondernemerietswouzeggen,reageerdededeurwaarderdathijzijngelijkmaarmoestbewijzenmetfacturen,terwijldiemeubelenouderwarendandeondernemerzelf.Ookoverbelastingontvangersiseraanschrijnendeverhalengeengebrek.“Ikhebverscheidenemaleneenafbetalingsplanvoorgesteldaandebelastin-gen.Diehebbenertotaalgeenorennaar,zezettenmehetmesopdekeel.Zestaanbovendewet,hebbengeenbesefvandeeconomischerealiteit.Ikhadopeenbepaalmoment6690eurovaneenschuldvan7430euroterugbetaald.Eenweeklaterkreegikvoorderesterende740euroopnieuw
Getuigenissen van sluipende uitsluiting
[�3 ]
]
boetesenstonddedeurwaarderweerinmijnzaak’’,verteldeiemandons.Erwordtduseengrotewillekeuraandedaggelegddoorsommigebelasting-ontvangers,curatorenendeurwaarders.Zemakenzichdikwijlsschuldigaanmachtsmisbruikenbehandelenondernemersinmoeilijkhedenalsmisdadigers.Geenwonderdusdatsommigeondernemersdehanddoekzomaarinderinggooien:hunbestaandeproblemen–opzakelijkenalsgevolgdaarvanookopprivé-vlak–wordendoorzulkeomstandighedennogveelergergemaakt.Wetekendenbijvoorbeelddevolgendeuitspraakvaneeninspecteurvandebelastingenop:“Alsjejeschuldennietkuntbetalen,moetjemaarjevoor-raadzwartgeldaanspreken”.EenpasverschenenbrochurevanwegehetMinisterievanFinanciënover“dewaardenvandefiscus”klinktdanopeenstamelijkhol.Alsiemandbelastingsschuldenheeft,wordtzijnsituatiezogoedalsuitzichtloos.Erkomtnamelijkintrestopzijnschulden.Deboetesdiemenkrijgt,wordendusalsneleenveelhogerbedragdandeeigenlijkeschuldenopzich.Zoietskantochniet?
]J.L.[ directeurstudiecentrum,Brussel
Jos, een sociale paria 24 jaar en het leven al achter zich M., oud en vergeten Geen geld, geen verzorging Gezinnen op de dool Verlaten en alleen Alles gegeven, alles verloren Dubbele sociale uitsluiting Zonder dak noch recht Voorbij de zelfkant Is dit echt een “bestaans”minimum? Ziekte, symptoom van armoede. Een hondenleven In de steek gelaten De lijdensweg naar school Ziek en opstandig (On)toegankelijkheid De deurwaarder en de flessenwarmer Gebrekkige communicatie Wie luistert er? Menselijke last Bijstand zonder warmte Gehandicapten moeten maar te voet gaan Betalen om naar buiten te gaan Wie rijk en machtig is… Studeren tegen elke prijs In goede handen? Zo klein en al zo anders Een droomleven De huisjesmelkers Cijfers en letters Te menselijk De kleren maken de man niet Op het gelaat te lezen… Kafka in de gevangenis Voorwaarden zonder voorrechten Verboden te groeien Het noodlottige cijfer Kop: ik win. Munt: jij verliest. Helpers zonder hulp U mag nog van geluk spreken (Over)levenspeil Wie helpt ons? Controles bij de vleet Een bittere nasmaak Er zijn grenzen Klein verschil, grote gevolgen Een ongelijke strijd Kansarmoede op school Beroepsgeheim? Op het slechte pad Valse start Een twijfelachtige “keuze” Ge(de)socialiseerd? De ene uitsluiting na de andere Onvrije tijd Onmenselijk Belangeloze bezoekjes? Openbare “dienstverlening” zei u?! Men is nooit te oud om gestraft te worden Tweederangs burger Reglement is reglement Een sprankeltje leven Eenzaamheid op het platteland Schattenjacht Men kan ook te goed zijn Eerste hulp bij ouderdom? Ouderen niet toegelaten Een kind als een voorwerp behandelen Laat anderen het maar oplossen De ouders gebuisd Ouderen in de vergeethoek Pingponggezin Ik moet uw hulp niet Gemakkelijkheidsoplossing Onmacht Jongeren op de dool Straatje zonder einde (V)echtscheidingen De antennes Koning Boudewijn
Jos, een sociale paria 24 jaar en het leven al achter zich M., oud en vergeten Geen geld, geen verzorging Gezinnen op de dool Verlaten en alleen Alles gegeven, alles verloren Dubbele sociale uitsluiting Zonder dak noch recht Voorbij de zelfkant Is dit echt een “bestaans”minimum? Ziekte, symptoom van armoede. Een hondenleven In de steek gelaten De lijdensweg naar school Ziek en opstandig (On)toegankelijkheid De deurwaarder en de flessenwarmer Gebrekkige communicatie Wie luistert er? Menselijke last Bijstand zonder warmte Gehandicapten moeten maar te voet gaan Betalen om naar buiten te gaan Wie rijk en machtig is… Studeren tegen elke prijs In goede handen? Zo klein en al zo anders Een droomleven De huisjesmelkers Cijfers en letters Te menselijk De kleren maken de man niet Op het gelaat te lezen… Kafka in de gevangenis Voorwaarden zonder voorrechten Verboden te groeien Het noodlottige cijfer Kop: ik win. Munt: jij verliest. Helpers zonder hulp U mag nog van geluk spreken (Over)levenspeil Wie helpt ons? Controles bij de vleet Een bittere nasmaak Er zijn grenzen Klein verschil, grote gevolgen Een ongelijke strijd Kansarmoede op school Beroepsgeheim? Op het slechte pad Valse start Een twijfelachtige “keuze” Ge(de)socialiseerd? De ene uitsluiting na de andere Onvrije tijd Onmenselijk Belangeloze bezoekjes? Openbare “dienstverlening” zei u?! Men is nooit te oud om gestraft te worden Tweederangs burger Reglement is reglement Een sprankeltje leven Eenzaamheid op het platteland Schattenjacht Men kan ook te goed zijn Eerste hulp bij ouderdom? Ouderen niet toegelaten Een kind als een voorwerp behandelen Laat anderen het maar oplossen De ouders gebuisd Ouderen in de vergeethoek Pingponggezin Ik moet uw hulp niet Gemakkelijkheidsoplossing Onmacht Jongeren op de dool Straatje zonder einde (V)echtscheidingen De antennes Koning Boudewijn
Wanneer gelijke kansen een mythe blijven[Aan iedereen, vanaf de geboorte,
gelijke kansen geven om zich
te ontwikkelen en aan het
maatschappelijke leven deel te
nemen? Het is op zich een nobel
streven, maar het is makkelijker
gezegd dan gedaan. Kinderen zijn
zeker niet allemaal gelijk noch op
de school, noch op het vlak van de
gezondheid of in het leven in het
algemeen.
5
[�� ]
Wanneer gelijke kansen een mythe blijven
Kansarmoede op school
[ Ikwerkineenbasisschoolvanhetbijzonderonderwijsmetkinderenvan6tot13jaar(types1,2,4en8).Kansarmekinderenmakeneenaan-zienlijkdeeluitvanonzeschoolbevolking.Tijdensdeklassenraadisalvakerhetprobleemaanbodgekomenvankinderenmetgezichtsproblemen.HetgebrekwerdtelkensvastgestelddoorhetCLBtijdenseenmedischecontrole.Debetrokkenouderszijnopdehoogtegesteldvandegezichtsproblemenvanhunkind,maargezienzeeenbezoekaandeoogartsnietkunnenbeta-len,blijfthethiervaakbij.Omnogmaartezwijgenvandekostvaneenbril,zekeralshetnietdeeerstebrilis.Hetkindvolgtdanmaarverderdelessenopschoolmeteenhandicapwaaraannietswordtverholpen.Tijdenshetschooljaarhebikkinderengehaddielasthaddenvanhevigetandpijn.Detandartsisduurenaantandhygiënewordtinhetgezintochgeenbelanggehecht.Hetkindissomsnietinstaatomdelestevolgenomdathetteveelpijnheeft.Hetenigewatwijkunnendoen,iseenlichtepijnstillergevenaandeleerling.Andereleerlingenlijdenaanovergewichtofzelfsaanzwaarlijvigheid:somsisereenbloedonderzoeknodigomdiabetesofschildklierproblemenvasttestellen.Voordeouderszijndemedischeonderzoekenduur.Hetgezinkooptmakkelijkerbrood,choco,confituur,pastaenfrietenomdatdatgoedkoperelevensmiddelenzijndangroetenenfruit,magervleesenvis.Deouderszijnnauwelijksopgeleid,lezenweinigenwetennogminderafvandenoodzaakvaneengoedenevenwichtigdieetenhetpositieveeffectervanopdegezondheid.Aansommigehyperkinetischekinderenwordteenmedischebehandelingvoorgeschrevenwaardoorzezichbeterconcentrerenenhunaandachthou-denbijeenbepaaldetaak.Ofwaardoorzehunpermanentgevoelvanangstonderdrukken.Ondanksdeterugbetalingvandemedischekosten,dienendeoudersminstens9euroremgeldtebetalenperdoosjemedicijnen.Hetkindkanplotsnietmeervanalzijnmogelijkhedengenieten,wantzewachtenliever“tothetietsmindergoedgaat”alvorensdevoorgeschrevenmedicijnenaftehalen.Bovendienverstoortditkindvaakdegoedewerkingvandeklas.Luizenvormeneveneenseenregelmatigterugkerendprobleem.Despecialeshampoosdiehiervoorbestaanzijnnietgoedkoop.Debehandelingvraagteveneenseengrondigehygiënevandehelefamilie:debehandelingvaniedereendieluizenofneteninhethaarheeft,hetwisselenenwassenvanallebesmettekledijenbeddengoed.Opdehygiënebuitendeschoolhebbenwijuiteraardweinigofgeenvat.Opschoolgaandekinderenwekelijksonderdedoucheineenverwarmdlokaalnaastdeklas.Ditkanmaargebeurenmitsdeoudersakkoordgaanenmitsrespectvoorhetkind,zonderdathetmetdevingergewezenwordt.Vaakwordenkinderenmetluizenuitgestotenenuitge-lachendoorderestvandeklas,terwijlzeerzelfnietsaankunnendoen.Wijkunnennieteisendathetkindinkwestietijdelijknietmeernaarschool
Getuigenissen van sluipende uitsluiting
[�� ]
]
komt.Alswezozoudenbeginnen,zoudenbepaaldeleerlingensimpelwegnooitmeeraanvaardwordenindeklas.Ongeveerééntiendevandeleerlingenspijbelt.Loonthetdemoeiteomdewoensdagmorgennaarschooltegaan?Endedagdatermarktis?Enwatalser‘savondsbezoekgeweestisofalsjetelangnaardetelevisiegekekenhebtennietkuntopstaan’sochtends?Voordeoudersisdeschoolvaakonbelangrijk,enkinderengaanzichalvanindelagereschool-waarzeookvaakafwezigwaren-hiernaargedragen.Leerachterstandenbijkinderenuiteendergelijkgezinzijnvaakgelinktaaneenonregelmatigschoolbezoekvanafhetbegin.Dekerendatzewélaanwe-zigzijn,zitervoordieleerlingennietsandersopdanalhuninspanningentestekeninhetproberenonthoudenenhetinhalenvanwatzegemisthebben.Gezinnendietekampenhebbenmetsociaalonrecht,zijnvaakookcultureelhelemaalachterop.Zohebbenwijnogoudersdievollediganalfabeetzijnofamperkunnenlezen,erzijnbijonsopschoolveelkinderenwaarvandeouderszelfampernaarschoolgeweestzijntoenzekleinwaren,deoudershebbensomseenbeperktverstandelijkvermogenensomszijnerrelatiepro-blemen.Hetmerendeelvandegezinnenisopnieuwsamengesteldofheeftmaareenéénouder.Wijhebbensomsdrieofvierkinderenuitéénzelfdegezin,dieal-lemaaleenanderevaderhebben.
]M.G.[ logopediste,Charleroi
Beroepsgeheim?
[ Hetverhaalgaatovereenkinddievierjaarineeninstellinggezetenheeftennutoegewezenisaandevader.Devaderverhuistmethetkindnaareendorp.Hetkinddatinhetvijfdeleerjaarzit,valtbewusteloosinklas.DeMUGen1OOkomenterplaatse.Indeapotheekwaarikopdatmomentwerkte,kwamdedirecteureenweeklaterzijnhartluchten.Erwordtonderanderegezegddoordedorpelingendathetkindjeeenepilepsieaanvalhadendeleerkrachtenvragenaandedirec-teurofhetmisschienietsmetdrugstemakenheeft.Volgensdedirecteurwerdditdoormensenvandepolitiegeïnsinueerd,waardoorzezichdusniethieldenaanhetberoepsgeheim.Inwerkelijkheidishetietshelemaalanders,verteldededirecteur,deoorzaakishetfeitdathetkind,doordepsychischesituatiethuis,daarzomeebezigisendaardoorplotsbewusteloosviel.Nogeentraumavoorhetkinderbij.Doorhetmilieuwaarinhetkindopgroeide,zijndekansenvanhetkindveelminderdanvandeanderekinderenvandeklas.Hetmeisjeleeftineenon-stabielethuissituatie.Hetkindheeftalveelmeegemaakt.
[�� ]
Wanneer gelijke kansen een mythe blijven
Alskindzaljehoedanookmeermoetenvechtenomertegerakeninhetle-vendaneenanderkind.Devooroordelenzullenmoetenoverwonnenworden.Hetkindkrijgtaldirecteenstempelopgekleefddoordeomgeving.Hetfeitdatdepolitiezichniethieldaanhetberoepsgeheim,trofmezeer.Daardoorgaanmensendingenzeggenoverdatkinddienietkloppen.Kinde-renhorenheelveelvanhunoudersthuis,ookoverklasgenoten.Hierdoorkanhetkindgepestofuitgeslotenworden.Dooreenslechtethuissituatiekanditergegevolgenhebbenvoorhetkindopkorteenlangetermijn.
]H.G.[ apotheker,Zonnebeke
Op het slechte pad
[ SindsheteerstekleuterklasjewasmijndochterbevriendmetAn.Aniseenmooienzeersympathiekmeisje,datzeergeliefdwasbijdekleu-tersvanhaarklas(entrouwensookbijdeleerkrachten).Mijndochterisnietuitbundiginhetvertellenvanwateropschoolgebeurt.MaarAnkwamregel-matigaanbodinhetdiscourstijdenshetavondmaal.Aniséénvandejongerekinderenuiteengrootgezin.HetgezinvanAnwordtindegemeentegepercipieerdalszeermarginaal.Deoudersbateneencaféuitdatgeassocieerdwordtmeteenmotorbende.Hetgeziniszeerslechtge-huisvest.Mensendiedeschoolnietgenegenzijnverwijzenoverigensregel-matignaarditgezinomaantetonendatdeschoolvanlaagniveauzouzijn.Hetgezinisgoedgeïntegreerdindeschoolgemeenschap.Deoudersendekinderenvanhetgezinkomenregelmatignaaractiviteitenzoalsschoolfeest,oudercontacten,…Anwordtechterslechtopgevolgdwatbetreftpraktischezaken(handtekeningen,geldmeebrengen,zwempakmeebrengen,…).Deoudstezoonvanhetgezinkrijgtdezeopvolgtaak,maarisdaarzelfnogtejongvoor.Dekleuterleerkrachtenvangenop.(enwij,netalssommigeandereouders,gevenonzedochtervaakdubbelmeewatervanthuismoetmeege-gevenworden:kaasdoosjes,oudeschoenen,lappenstof…).Anistijdensdekleuterperiodevaakafweziggeweest(o.a.eenziekteperiodevanverschillendewekennamekaar).Vanafhetderdekleuterklasjewoumijndochtervriendjesuitnodigenvoorhaarverjaardagsfeestje.Naastdeschrif-telijkeuitnodiging,beldeikzelfdeoudersvanAnvoorafnogeensop.OpdedagzelfkomtAnnietopdagen.Ikbelnogeensop.Anzouaanzeezitten.(eenleugenblijktdevolgendedagindeklas).IkhebmijndochtermethandentandwillenuitleggendatdeafwezigheidnietdefoutisvanAn.Maarblijkbaariszijalteoudgewordenomteaanvaardendatafsprakennietnageleefdwordenennogtejongomdatnietaantereke-nenaanhaarvriendinnetje.
Getuigenissen van sluipende uitsluiting
[�� ]
]
OokinheteersteleerjaarkomtAnnietopdagenophetverjaardagsfeestjevanmijndochter.Bijhetbeginvanhetschooljaarisereennieuweturnjuf.Mijndochterverteldemedattweekinderenzonderturn-T-shirtnietmochtenmeeturnen.Anwaséénvanhen.Deschoolheeftexplicietalsdoelstellingdatallekinderenzoruimmogelijkekansenmoetenkrijgenendatwelbevindenopschooldenoodzakelijkevoorwaardeisomtekunnenleren.Ditincidentwerdopschoolbesprokenenvermedenindetoekomst(‘kinderenkunnenopzojongeleeftijdnietverantwoordelijkgesteldwordenvoorwathunoudersvergeten’).VoorAnechterwashetwaarschijnlijkopnieuweennegatieve(traumatische?)ervaring.BovendienblijktA.inheteersteleerjaargeconfronteerdtewordenmetleermoeilijkheden.NudubbeltAnhaareersteleerjaar.Devriendschapisuitgedoofd.
]E.R.[ oudervereniging,Lennik
Valse start
[ Michielwordtgeborenineengemarginaliseerdgezin.Hijheeftzijnvadernooitgekend.HetenigewathijvanhembezitiseenfotowaarophijafgebeeldstaatmetdebabyMichielaandeenehandenindeanderehandeenwapen.HetisvoorMichielzijnkostbaarstebezit.WanneerMichiel.nogkleinis,scheidenzijnoudersenverdwijntzijnvadermetdenoorderzon.ZijnmoederheeftveelschuldenenterwijlMichielalszesjarigeinhetziekenhuisligtvooreenhartoperatie,vluchtzijnmoedervoordeschuldeisersnaarhetbuitenland.Michielisdaarnaaangewezenopzijnietsouderebroerensamenbelandenzeineeninstelling.Daarwordthijdooreenpedofieleopvoederverkrachtenuiteindelijkbuitengezet.Zijnmoederisondertussenteruggekeerdenhertrouwdmeteendrankverslaafde.HijbelandtineenMPI(MedischPedagogischInstituut)voorkarakter-engedragsge-stoordenenhijwordtnaarhetbijzonderonderwijsgestuurd,alhoewelhijeennormaalIQheeft.Hijzaldeschoolnooitafmaken.VanafzijnveertiendebegintMichielcannabistegebruikenenalvrijsnelschakelthijoveropalco-holenamfetamines.Hetisookronddietijddathijvoorheteerstinaanra-kingkomtmethetgerechtvoorjoyridingenkleinereinbraken.Hijheeftgeenvriendennaastcafévriendenenanderegebruikers.Opzijnachttiendegaathijuiteindelijkweerbijzijnmoederwonen,bijgebrekaaneenalternatief.IneersteinstantiewordtMichielgeplaatstopvraagvanjustitie.Zijnagressie,dieaanvankelijkvooralverbaalis,wordteruiteindelijkfysiekennaeenviertalwekenwordthijbuitengezet.Vrijsnelvolgtereennieuwevraagtotopname.Erwordteerstgeprobeerdomhemambulanttehelpen,maaromdathijindruggebruikhervalt,volgtereentweedecrisisopname.Insamenspraakmet
[�0 ]
Wanneer gelijke kansen een mythe blijven
MichielwerderopheteindevandiecrisisopnamenaareenbegeleidingineenKortTherapeutischProgrammatoegewerkt.Aangezienerdaarechtereenlangewachtlijstbestond,bleefhijuiteindelijkveellangerdangewoonlijkindecrisisopname(driemaanden).HetverhaalvanMichielistyperend.Debelangrijkstevaststellingisdatindiendergelijkemensenineenandermilieuwarengeboren,dekansveelkleinerzouzijndatzeinaldezeprobleemsituatieszoudenterechtkomen.Hunthuis-situatiezorgtervaakvoordatzeeenopleidingkrijgenonderhunniveau,waardoorzeeenintellectueleensocialeachterstandkrijgendiezelaternogmoeilijkkunnengoedmaken.
]L.V. etK.V.[ therapeuten,Asse
Een twijfelachtige “keuze”
[ Deoudershebbenhunkinderenallemaalnaareenschoolvoorbij-zonderonderwijsgestuurd.Deredendaarvoorisdatdiescholenvoorzieninvervoervanennaardeschool.Sommigevandiekinderenhaddenvolgensmijechtweleentechnischerichtingaangekund.Hetwasduseigenlijklouterenalleenvoorhet‘eigengemak’datdiekinderendomwerdengehouden.Zoietsvindiknietcorrect.Hetbeperktdemogelijkhedenvandiekinderen,datissociaalonrechtvaardig.Zijblijvendaardoorineenbepaaldesocialeklasse,bijna‘marginaliteit’,zittenenkunnenniethogeropgeraken.
]E.E.[ huisarts,Sint-Kwintens-Lennik
Ge(de)socialiseerd?
[ Hetgaatomjongerendieverstandelijkvertraagdzijn,diekarakter-stoornissenhebben,ofdieheelmoeilijkomkunnenmetdiscipline.Vaakko-menzeuiteenkansarmmilieu,envooraldeouderenonderhenzijnschool-moe.Overhetalgemeengaathetomeenongemotiveerdegroep,omdatzeheeldikwijlsnietgestimuleerdwordenvanthuisuit.Heelwatjongerenbijonsopschoolkomenuiteengebrokengezin.Erismaaréénouderdiedeeindjesheelmoeilijkaanelkaarkanknopenbijvoorbeeld,ofmamaheeftgeregeldeennieuwevriend,oferiseenstiefmoeder,enzovoort.Datkomterdikwijlsopneerdaternietomgekekenwordtnaardekinderen.Naarschoolresultatenwordternietgevraagd,kinderenwordennietgesti-muleerdombijonseenvakteleren.Hetgebeurtookdatjongerentotaalgedemotiveerdbijonsterechtkomen,omdatzehetaanbodinhettechnisch
Getuigenissen van sluipende uitsluiting
[�1 ]
]
onderwijsenlaterinhetberoepsonderwijsnietkondenverwerken.Datfrus-treerthen.Enalszedannogeenshelemaalalleenhunplanmoetentrekkenthuiszorgtdatsomsvoorproblemen.Sommigenwetenmethunagressiegeenblijf.Alszedandrieuurnaelkaarmoetenstilzittenvooreenalgemeenvak,terwijlzehetalmoeilijkhebbenmetvijfminuten,wordtermeerdaneensmetdeurengesmeten.DemeestenwordengoedbegeleiddoorhetCentrumvoorLeerlingenbegelei-ding,maarhetprobleemwordtnietbijdewortelaangepakt.Inveelgevallenzoueenhogerelevensstandaardthuiseralvoorkunnenzorgendatheelwatjongerenmeerzoudenaankunnen,verderzoudenstaandandatnuhetgevalis.Alsoudersopfinancieelvlakvoortdurendmetdehandeninhethaarzit-ten,isdatnietechteenstimulerendeleefomgeving.Opschoollopenersomsjongerenrondmeteengescheurdebroekbijvoorbeeld.Jezouverwachtendatdatonmiddellijkhersteldwordt,maardatisniethetgeval.Erzijnerookdiedemogelijkheidkrijgenomeendouchetenemenopschool,andersblij-venzevuilrondlopen.Somszijnzedaarblijmee,maaranderenwordennogagressieveralshethengevraagdwordt.Sommigevanmijncollega’sgevenoudeklerenmeeaanleerlingendiehetechtnodighebben.Ikvindhetookergdatdejongerenaanwieiklesgeefinbijnanietsmeergeïnteresseerdzijn.Enkelseksendrugszijnvanbelang.Waterverdernoggebeurtindewereldgaataanhenvoorbij.Sommigenblijvengewoonwegvanschool,zodatzezelfswettelijkgeziennietkunnenovergaannaarhetvolgendejaar.Erzijnerookdiethuiswordengeslagen,maardiedataanniemanddurvenvertellen.Somskomenwehetteweten,meestalviaandereleerlingen.Erzijnernietveeldiedestapnaareenleraarzetten,hoewelerdikwijlsbenadruktwordtdatdiemogelijkheidbestaat.Demeestenhebbenaljarenlanghunplanalleenmoetentrekken,dusvoorhenishetnietevidentomhulptevragen.Slechtsheelweinigoudersdagenopopoudercontacten.Álszeerzijn,wordtonsvaakheelveelduidelijk.inmijnvrijetijd,kaniknietandersdandeconclusietrekkendathetomtweetotaalverschillendewereldengaat.Dejongensdievoetballenkomennietstekort,zezijnaltijdinhetgezelschapvanpaofma,enerzijnweinigofgeenprobleemkinderenbij.Volgensmijligtdatgrotendeelsaanhetfeitdatdiekinderenopdevoetgevolgdworden,integenstellingdustotveelvanmijnleerlingen.Endatvindikonrechtvaardig.
]R.V.[ docent,Gent
[�2 ]
Wanneer gelijke kansen een mythe blijven
De ene uitsluiting na de andere
[ Volgensdedirectriceisdezeschoolmaarzeldeneerstekeus:veelleerlingenbeginnenerinhetderdeofvijfdejaar,nadatzeeldersinhetalge-meenonderwijsgebuisdwaren.Hunkeuzeisdus“negatief”,endatmerkjeaanhunmotivatie.Deleerkrachtenwijzenophetgroteisolementvanbepaaldejongerendiebij-voorbeeldalvanvermoetenkomenmetdetrein–watopzichaleenvormvanvereenzamingis.Waaromkomenzevanzoverterwijlerinhuneigenstreektochookscholengenoegzijn?Deuitlegdiehiervoorgegevenwordt,isnogalwazig:sommigenwillengewoonaleensopeigenbenenkunnenstaanengaanvanaf16jaaralopkot.Endieervaringlooptnietaltijdgoedaf,netomwillevanhethelemaalalleenzijn…Anderenwarennietgeslaagdindescholeninhunbuurtenhebbengeenzinomerteblijvenhangenomnaareenschooltegaanmetminderaanzien;zeverkiezenzondermeervanstreekteveranderen.Dieandereachtergrondofherkomstzorgtervoordatzezichnietechtdeelvandeschoolgemeenschapvoelen;hetismaarhuntweedekeusenzewillenzichdanooknietintegrerenofzichmetdeschoolvereenzelvigen.Deschool-bevolkingisveelminderstabieldaninanderescholen:elkjaaropnieuwveranderteréénderdevandeleerlingen!Enhetisnetditgevoelvanerbijtehorendathenweerzinzoukunnengevenomnaarschooltegaan.“Slagenopschoolisgeenkwestievanweten;deomgevingvaneenleerlingisevenbelangrijk.”Hetschoolverzuimisgroot.Enwanneerdeschooleenleerlingmoetwegstu-ren,beseftmensomsdathijofzijnietsinhandenheeft.Zowasereenmeer-derjarigmeisjeinhetzesdejaardatdeschoolmoestverlatenomdatzevaakzonderredenafwezigwas.Zezatopkotomdathaarouderselderswoonden,maardezewistenblijkbaarnietsvandesituatievanhetmeisje.“Erzijnverschillendedingendieervoorzorgendatditmeisjezichzelfuitsluit.Zewasnietopschoolomdater’smorgensniemandwasomtezeggendatzemoestopstaanengaan,dathetbelangrijkvoorhaarwas.Zetrektopmetanderejongerenbuitendeschool.Jongerendieafhakenvindenelkaarenzettenelkaaroptegendeschoolentegenanderelange-termijnprojecten.Hetenigewatteltisnúietsleuksdoen,maardatleidtuiteindelijktotniets…”Deoudershebbenvaakweinigofgeenvatopdeevolutievanhunkind.Eenmeisjevan12-13jaaruitheteerstemiddelbaarwordtelkemorgendoorhaaroudersaandeschoolpoortafgezet.Zegaatnietnaarbinnen,maarvervoegteengroepjongeren–metenkelemeerderjarigen-diemaarwatrondhangenenmetwiezerookt,drinktenvrijt…Deouderswetennietmeerwatdoenenbeslissennaeenlangezoektochtnaarhundochteromzenaareeninternaattesturen.Hetinternaatligtwelaandeanderekantvandestadendeleerkrach-tendenkennietdatditdemanierisomzeterugophetrechtepadtebrengen.
]D.M.[ middelbareschool,Namen
Getuigenissen van sluipende uitsluiting
[�3 ]
]
Onvrije tijd
[ Meerenmeermerkenwijdatoudersbeslissenomhunkinderenopheeljongeleeftijdnaarschooltelatengaanenbijgevolgookeenvrijetijds-bestedingtezoekenvoorditjongekind.BlijkbaarvaltBelgiëookopdoorkinderenreedsop2,5jaarnaarschooltelatengaan,watzekernietaltijdgunstigisvoorhetkind.Deafgelopenvakantiehebbenweookeenvlaagvan2,5jarigenoverdevloergekregen.Onzebeslissingomzetoetelatenwerdvooralgestuurddoordatwewetendathetalternatiefvoordezekinderenisdatzeveelophunappartementzitten.Onzeouderszijnnietdeinventieveoudersdieallemaalleukedingengaandoenmethunkinderen.Dezeleeftijdisookeenperiodewaardetaalontwikkelingheelbelangrijkis.Vooralloch-tonekinderenkomtdaardannogeensbijdatzijgedurendetweemaandengeenwoordNederlandshorendatdanookweereenseenhypotheeklegtophunschoolcarrière.Wezienvaakgebeurendatditeengroepkinderenismeteenhooppotentieelmaaromdatereengroothiaatiswatbetreftvrijetijdsbestedingvoordezeleeftijdsgroep(voordezedoelgroep),zienwedatzijnetopdiecrucialeleeftijdzonderondersteuningdeverkeerdekantuitgaan.
]K.N.[ vrijwilligerbuurtwerking,Leuven
Jos, een sociale paria 24 jaar en het leven al achter zich M., oud en vergeten Geen geld, geen verzorging Gezinnen op de dool Verlaten en alleen Alles gegeven, alles verloren Dubbele sociale uitsluiting Zonder dak noch recht Voorbij de zelfkant Is dit echt een “bestaans”minimum? Ziekte, symptoom van armoede. Een hondenleven In de steek gelaten De lijdensweg naar school Ziek en opstandig (On)toegankelijkheid De deurwaarder en de flessenwarmer Gebrekkige communicatie Wie luistert er? Menselijke last Bijstand zonder warmte Gehandicapten moeten maar te voet gaan Betalen om naar buiten te gaan Wie rijk en machtig is… Studeren tegen elke prijs In goede handen? Zo klein en al zo anders Een droomleven De huisjesmelkers Cijfers en letters Te menselijk De kleren maken de man niet Op het gelaat te lezen… Kafka in de gevangenis Voorwaarden zonder voorrechten Verboden te groeien Het noodlottige cijfer Kop: ik win. Munt: jij verliest. Helpers zonder hulp U mag nog van geluk spreken (Over)levenspeil Wie helpt ons? Controles bij de vleet Een bittere nasmaak Er zijn grenzen Klein verschil, grote gevolgen Een ongelijke strijd Kansarmoede op school Beroepsgeheim? Op het slechte pad Valse start Een twijfelachtige “keuze” Ge(de)socialiseerd? De ene uitsluiting na de andere Onvrije tijd Onmenselijk Belangeloze bezoekjes? Openbare “dienstverlening” zei u?! Men is nooit te oud om gestraft te worden Tweederangs burger Reglement is reglement Een sprankeltje leven Eenzaamheid op het platteland Schattenjacht Men kan ook te goed zijn Eerste hulp bij ouderdom? Ouderen niet toegelaten Een kind als een voorwerp behandelen Laat anderen het maar oplossen De ouders gebuisd Ouderen in de vergeethoek Pingponggezin Ik moet uw hulp niet Gemakkelijkheidsoplossing Onmacht Jongeren op de dool Straatje zonder einde (V)echtscheidingen De antennes Koning Boudewijn
Jos, een sociale paria 24 jaar en het leven al achter zich M., oud en vergeten Geen geld, geen verzorging Gezinnen op de dool Verlaten en alleen Alles gegeven, alles verloren Dubbele sociale uitsluiting Zonder dak noch recht Voorbij de zelfkant Is dit echt een “bestaans”minimum? Ziekte, symptoom van armoede. Een hondenleven In de steek gelaten De lijdensweg naar school Ziek en opstandig (On)toegankelijkheid De deurwaarder en de flessenwarmer Gebrekkige communicatie Wie luistert er? Menselijke last Bijstand zonder warmte Gehandicapten moeten maar te voet gaan Betalen om naar buiten te gaan Wie rijk en machtig is… Studeren tegen elke prijs In goede handen? Zo klein en al zo anders Een droomleven De huisjesmelkers Cijfers en letters Te menselijk De kleren maken de man niet Op het gelaat te lezen… Kafka in de gevangenis Voorwaarden zonder voorrechten Verboden te groeien Het noodlottige cijfer Kop: ik win. Munt: jij verliest. Helpers zonder hulp U mag nog van geluk spreken (Over)levenspeil Wie helpt ons? Controles bij de vleet Een bittere nasmaak Er zijn grenzen Klein verschil, grote gevolgen Een ongelijke strijd Kansarmoede op school Beroepsgeheim? Op het slechte pad Valse start Een twijfelachtige “keuze” Ge(de)socialiseerd? De ene uitsluiting na de andere Onvrije tijd Onmenselijk Belangeloze bezoekjes? Openbare “dienstverlening” zei u?! Men is nooit te oud om gestraft te worden Tweederangs burger Reglement is reglement Een sprankeltje leven Eenzaamheid op het platteland Schattenjacht Men kan ook te goed zijn Eerste hulp bij ouderdom? Ouderen niet toegelaten Een kind als een voorwerp behandelen Laat anderen het maar oplossen De ouders gebuisd Ouderen in de vergeethoek Pingponggezin Ik moet uw hulp niet Gemakkelijkheidsoplossing Onmacht Jongeren op de dool Straatje zonder einde (V)echtscheidingen De antennes Koning Boudewijn
Wanneer ouderdom niet gelijkstaat met rust [Niet alle senioren zijn de actieve
gepensioneerden die ons alom in
de media worden voorgespiegeld.
Voor sommigen betekent ouderdom
simpelweg in de steek gelaten
worden door familie, buren, en
ook veel voorzieningen. Met als
gevolg een extreme onzekerheid en
kwetsbaarheid.
6
[�� ]
Wanneer ouderdom niet gelijkstaat met rust
Onmenselijk
[ Eenvandebejaardeniseenman,eenvrijgezel,dieheelzijnlevenbijdespoorwegheeftgewerkt.Dezemanheefteenzware,chronischeziekte.Hijwoontinbijiemanddievoorhemzoumoetenzorgen,maardatloopthelemaalmis.Demannamdebejaardewaarschijnlijkbijzichomdatdieeenzwaarpensioenheeft,waarvanhijkanleven.Maarhethuisiszeeronhygië-nisch.Erligtveelstof.Hethoofdkussenvanzijnbedziethelemaalzwartvanhetvuil.Hijheeftwelnogeenverpleegsteraanhuis,diehemkomtwassen.Maarhijkannietmeernaarbuitenkomen.Omnaartoilettegaan,heefthijalleenmaareenurinoirenishijopzichzelfaangewezen,watzeermoeilijkis,wanthijkanbijnanietmeeropzijnbenenstaan.Hetisonbegrijpelijkhoehijzichredt,wanthetiseenonmenselijkesituatie.Recentzouhijopgenomenzijninhetziekenhuisenwaarschijnlijkzalhijnietmeernaarhuismogen,omwillevandeerbarmelijkomstandigheden.Anderzijdswildebejaardedaarooknietweg,hijwilnietnaareenhome,om-dathijdenktdathijzijnvrijheidkwijtzalzijn.Daarnaastheeftdieman,diehemmoetverzorgen,ookalzijngeldinbeheer.Alsdeoudemangeldnodigheeftkanhijernietaan.Bijvoorbeeldtoenzijnrolstoelkapotwas,konhijdienietlatenherstellen,omdathijgeengeldkreegvanzijnverzorger.Hetisnietzodathijmishandeldwordtdoordeverzorger,maarhetisbeslistzodathijslechtbehandeldwordt.Hetisheelpijnlijkomnaardiemantegaan.Erisgeenbel,jemoetkloppenaanhetraamomdeattentietekrijgenvandebejaardeendiekandannietnaarbuitenkomenomubinnentelaten.Danmoethijroepenentierenomduidelijktemakenaandieverzorgerdathijdedeurmoetkomenopendoen.
]N.S.[ ouderenvereniging,Gent
Belangeloze bezoekjes?
[ Eriseendame,dievroegerzelfstandigewas.Zehieldeencaféenwasheelwelbespraakt.Zijheefteenzoon,diehaarnoggedurendeeenjaariskomenbezoeken.Hijhadgeldnodig.Datiseenveelvoorkomendprobleembijdebejaarden:alsdekinderengeldnodighebbendangaanzenaarhunouders.Ditallemaalondankshetfeitdatdezoonhaarhuisenheleinboedelgekregenheeft.Waarschijnlijkheeftdievrouwgeengeldwillengevenofnognietwillengeven.Toenisdezoonhaarkomenbezoekenmetzijndochter,dietoeninverwachtingwas.Ermoetwaarschijnlijkietsgebeurtzijntussenhen,wantzijheeftachtjaarlangnietsmeervanhenendebabyvernomen.Zeheeftnooitmeercontactgehadmethaarzoon.Onlangsiszeverhuisd
Getuigenissen van sluipende uitsluiting
[�� ]
]
naareenhome.Ooknuweerheeftdezoonnietsvanzichlatenhoren.Zijweetzelfsnietwaarhijwoont.Zetrachttevriendentemakendiehaarkondenhelpenomdemeubelstereclasseren,omuittemakenwatermeemoestgebeuren.Uiteindelijkhebbendiemensendehelftvanhaarmeubelsgewoonmeegenomen.Zeheeftdiemensendaarnaooknietmeergezien.NumoetzeverdermethetOCMW.
]N.S.[ ouderenvereniging,Gent
Openbare “dienstverlening” zei u?!
[ Seniorenhebbenhetsomslastigomdatzemindervlottebeenzijn,meermoeitehebbenmethetlezen(diekleinelettertjes!)ofnietofnauwelijksopdehoogtezijnvantechnologischeontwikkelingen….ZowoueenbejaardemandieplotszonderelektriciteitwasgevallenElectra-belverwittigen.Hijprobeerdetebellen.Eerstkreeghijeencomputerstemaandelijn:“Kies1voorNederlands,druk2voorvragenover…”Pratentegeneenbandjeisnietgemakkelijkvooreenbejaarde!Daarnaweigerdedepersoonaandeanderekantvandelijnterplaatsetekomenkijken.Uiteindelijkwerddetelefonischeverbindingverbrokenomdatdebatterijvandetelefoonplatwasenzonderelektriciteitkonhijnietherladen…Eengezinshelpsterisdantussenbeidegekomen;toenzezeidatzevaneensocialedienstwas,warenzealheelwatbehulpzamerdanbijdeoudeman.Maarerisheelwatgetelefoneernodiggeweestvooraleermeniemandlangswousturen,metalsargumentatiedaterverplaatsingskostenzoudenaangere-kendwordenalshetdemanwasdieeenfouthadgemaakt.Bleekdatdemeterstukwas…Wateenenergieverspillingomeensimpelprobleemoptelossen!
]A.S.[ dienstvoorgezinshulp,Brussel
Men is nooit te oud
om gestraft te worden
[ Wijhebbeneenpatiëntevan98jaarontmoetdiealmeerdan15jaarineenbejaardentehuisverbleef.Omdatzeweigerthaarbezittingendoordedirecteurvanhetrusthuistelatenbeheren,wordthaarcontractbeëindigdenwordtzementaalzwaaropdeproefgesteld.Zekrijgtéénmaanddetijdomeenplaatstevindenineenanderbejaarden-tehuis.Dekennisdievoorhaarzorgt,weetnietmeerwatdoen:ofweleen
[�� ]
Wanneer ouderdom niet gelijkstaat met rust
anderrusthuiszoeken,ofwelhaaronderbrengenineenvlakbijgelegenap-partemententhuisverplegingenanderehulpvoorhaarregelen.Watdoejeinzo’ngeval?Bejaardenwordenvaakonderdrukgezetenerisveelmisbruik.
]C.B.[ thuiszorgdienst,Brussel
Tweederangs burger
[ Weinigofgeeninspraakvandebejaardealshetoverplaatsingineenbejaardentehuisgaat.Ikkeniemanddienaeenvalinhetziekenhuisterecht-kwam.Hijheeftnooitmeerzijneigenhuisgezien,maarwerdzonderpardonineenrusthuisgeplaatst.Zelfszijnmeubelenvoorzijnkamermochthijnietkiezen.Diepersoonblééfnatuurlijkvalleninhetrusthuis,ennatweeofdriejaarbleeferbijnanietsmeervanover.Vanpureellende.Diepersoonwasdusbetergewoonthuisblijvenwonen,meteensysteemvanThuiszorgbijvoor-beeld.Ofmeteenpersonenalarmsysteem:eentoestelletjeronddenekwaar-meejeeennetwerkvantelefoonskuntbereikenalserietsgebeurt.Bejaardenwordentegenwoordigzodanigbanggemaaktofonderdrukgezetdatzehetopdenduurzelfgelovendathetthuisnietmeerzallukken.Mobiliteit:vooraldetramisontoegankelijkvoorveelbejaarden.Hetisnietomdathetgratisisdathetprobleemrondmobiliteitopgelostwordt.Velenra-kennogvanaanhunhuistotaanhettramhuisje,omdaartemoetenvaststel-lendatzedetramnietopkunnen.Hetenigewatkan,iseentaxibellen.Voorbejaardenmetgelddan.Hetverhaalvaniemanddiena15jaarweerzijneigenafwasmiddelkonkiezen.Voorbejaardenishetsomsmoeilijkomvoorevenuithethenomrin-gendezorgsysteemtekunnenstappen.Allesisinfunctievan,maarerwordtdikwijlsvergetendatdiebejaardenooknogeenlévenwillenhebben.
]F.V.[ OCMW,Gent
Reglement is reglement
[ Hetiseenschandetemoetenvaststellenmetwelkeadministratieverompslompenvertragingenbejaardenwordengeconfronteerd.Zekunnenerdoorzelfsinfinanciëlemoeilijkhedengeraken.Wanneeriemanderkendwilwordenalsinvalideomtegenietenvaneenhogerepensioenuitkering,dienthijeenvragenformulierintevullenenzichdooreendoktertelatenonder-zoeken(watevidentlijkt).Hetantwoordvandeadministratielaatechtereenjaaropzichwachten,waardoordebejaardeberoepmoetdoenopzijnfamilie
Getuigenissen van sluipende uitsluiting
[�� ]
]
omhetgeldvoorteschieten…Zelfsalshijofzijnadiennogdeachterstalligebedragenontvangt,blijftereenmoeilijkeperiodeomdoortekomen.Somsisdepersoonondertussenoverleden.Eenanderdossierdatheeltraagverliep,werduiteindelijkteruggestuurdomdatdebejaardeondertussenbedlegerigvangewordenenallesweervanvoorafaandiendeingevuldteworden.Voorbejaardenisditbijzondermoeilijkomdragen:thuiskomenzeerophunééntjenietuit.Hetgebeurtdatpersonenvan85jaarvoorheteerstineenbejaardentehuiswordenopgenomen,zonderdatzewistendatzeerrechtma-tigalveellangerhaddenkunnenverblijven.Vanwaardiehardnekkigheid?Detelefoonvandeadministratievedienstisvaakoverbezet;mensendiebellenmoetendaaromniethunnaam,maarhundossiernummeropgeven!!!Datnummerismoeilijktevindenindebergpapieren,isvaakkleingeschrevenendaardoormoeilijkleesbaarvoorbejaarden.Zebegrijpennietdatzemaaréénmaanddetijdhebbenomberoepaantetekenenwanneerzegeweigerdworden…terwijlditgewooneenrechtis!Dezecomplicatieszijneenwareaanslagopdevrijheid!Nogeenvoorbeeld:veelbejaardenhebbeneenkunstgebitnodig.Eenkunst-gebitisduur,maarwordtwelterugbetaald.Omhetkunstgebittemaken,zijnerechterverschillendebezoekenaandetandartsnodigomafdrukkentelatenmaken:iemanddiebedlegerigis,kandusnietzonderdetussenkomstvaneenambulance.Indatgevaldurftdefamiliealmakkelijktezeggen“Ophaarleeftijdheeftmamatochgeentandenmeernodig…”Danzijnernogdebril,deaërosolmaskersenderolstoeldiegedurendevijfjaarmoetenwordenbijgehouden,zelfsalshetziektebeeldvandebejaardeondertussenveran-derdis…Datisnetzoalseenmaagkijkoperatieverplichtenvooriemandvan90jaarvóórhijofzijmedicijnentoegediendkrijgt…echtbarbaars!Hetlijktvrijnormaalomopdieleeftijdmaagproblementehebben.Nuspreektmener-vanomookdekinesitherapiesessiestelatenvallenenereenforfaitairbedragopteplakken…Waaromzoudenoudemensengeenrechthebbenopkine?OmdatzenietkunnengaanbetogeninBrusselzeker!?
]C.D.[ bejaardentehuis,Komen
Een sprankeltje leven
[ Hetvaltmijindeeersteplaatsopdatdementerendebejaardenmoeilijkaanvaard,moeilijkbegrepenworden.Zerakenlangzaammaarzekergeïsoleerd.Hierinhetrusthuismerkenwedatzelfshunfamilienietmeeropbezoekkomt.Erzijnnogalwatbejaardenhieropdegeslotenafdelingdiealmaandenniemandmeergezienhebbenvanbuitenhetrustoord.Hetisnietomdatdiebejaardenzelfshuneigenkinderennietmeerherkennendatzenietsmeervoelen.Erisveelopgekropteagressieomdatzezichnietmeerop
[�0 ]
Wanneer ouderdom niet gelijkstaat met rust
eennormalemanierkunnenuiten.Datismoeilijkomteaanvaardenvoorhunfamilie.Dementerendebejaardendieineenrusthuisverblijven,daarhebbenwenogenigzichtop.Maarikvraagmeafwatergebeurtmetbejaardeninhetbeginstadiumvandementie,dienogthuiswonen.Zewordenraarbe-kekendoorhunburen,zekrijgendikwijlsgeenaangepasteverzorging…Demaatschappijisweinigbegripvolalshetoverzulkegevallengaat.
]M.S.[ rusthuis,Destelbergen
Eenzaamheid op het platteland
[ Enkelejarengeledenhebbenweeenenquêtegeorganiseerdvoordebejaardendiehierwonen.Daaruitbleekdatéénopvierbejaardenouderdan75financiëlemoeilijkhedenheeft.Misschienligtdataanhetfeitdathiervoor-allandbouwersleven.Mensen,vooralvrouwendan,diehunhelelevenhardgewerkthebbenophetland,maarnooitingeschrevenzijnennudusgeenvolwaardigpensioenkrijgen.Voorhunkinderenziterdannietsandersopdaneendeelvanhungrondteverkopen,waarzeandersmisschienzélfmeeaandeslagzoudenzijngegaan,omtochnogeenplaatsjeineenbejaardentehuistekunnenbetalenvoorhunvaderofmoeder.Ikhebdeindrukdatveelbejaar-denveelvluggerdanvroegerdestapzettenomineenbejaardentehuistegaanwonen.Vroegerstonddefamiliehiercentraal,enkinderenzorgdenvoorhunoudersalsdiehulpnodighadden.Nuzijnerveelmeertweeverdieners,dieookzelfkinderenhebben.Veeltijdvoordehulpbehoevendeoudersiserdusnietmeer.Ouderemensenkrijgenhethierextramoeilijkomdatalleshoelangerhoemeergecentraliseerdwordt.Hetplaatselijkepostkantoordreigtteverdwijnen,debakkerheeftzijnzaakgesloten,delaatstekruidenierszaakisweg,deplaatselijkeafdelingvandechristelijkeziekenbondiseveneensgesloten.Enzokanikblijvendoorgaan.Voorboodschappenendienstenvandezorgsectormoetjehieroverhetalgemeenzeskilometerverderzijn,inhetcentrumvanGingelom.VoordemeesteinwonersvanJeukisdatnietechteenprobleem,maardatishetwelvoorbejaardenzondereigenwagen.Gelukkigzijndieoverhetalgemeencreatief,enzezijnnietbangomhulptevragen.Maartoch.
]R.V.[ priester,Gingelom
Getuigenissen van sluipende uitsluiting
[�1 ]
]
Schattenjacht
[ Vanzodrajebinnenkomtendezorgvuldigonderhoudentuinziet,besefjedatjeineenvrijexclusieve“home”bentbeland.Daarbeginthetpro-bleemal:jedenktdatdebewonersdiehierzittengoedomringdzijnomdatzewelgesteldzijn.Datisnietaltijdzo.Vooreengrootdeelvandebewonersishetinderdaadzodatfamilie,kennissenenvriendenhenregelmatigkomenopzoeken,maaréénopviermensenkrijgtnooitbezoek.Dekinderenzeggen:“Westekenpapaofmamahier,webetalenenhetisinorde…”Hiersteltzichdushetprobleemvandeeenzaamheid,misschiennogmeerdanbij“normale”bejaarden.Dezebewonerszijnaltijdeenbepaaldlevenge-woongeweest,ennubeseffenzeplotsnietalleendatdiemooietijddefinitieftothetverledenbehoort,maardatzebovendiendoorhunfamilieindesteekgelatenworden.IederekeerdatdedirectriceaanhetRodeKruisvraagtomvooranimatieofvoorgezelschaptezorgen,wordtditgeweigerdomdatditineenwelgestelderesidentiealsdezezogezegdnietnodigis.Nochtans,alsdezemensenafentoeeenskoffiekondendrinken,eenboekmetiemandkondenbespreken,zoudathungoeddoen.Hetzouuiteraardniethetprobleemvandeeenzaam-heiddoenverdwijnen,maarhetzouhunsituatiewelverbeteren.Wanthoetoegewijdhetpersoneelookis,erzalaltijdeenbarrièrebestaantussen“hetpersoneel”endebewoners,diedatlieveranderszoudenwillen.Diemensenwillennuendaneensoverhunverledenkunnenvertellen,zichgeliefdvoelen,zichbezigkunnenhouden,zichnuttigvoelen.Deresidentiebewoners,vanwiesommigenaltijdeenhuishoudsterhebbenge-had,sprekennietmakkelijkmetelkaar,zoalsinanderemiddenswaarbejaar-denvankamertotkamerwandelenomeenpraatjetemaken.Zebehoudendeafstanddiehunopvoedinghenheeftopgelegdenzijnsomsheelveeleisend.Somszijnerookbezoekendiemetspecialeaandachtgevolgdwordt.Alsweeennotariszienpasserenbijvoorbeeld,kunjeerdonderopzeggendatdefamiliezalzeggendatzehunbejaardehierweghalenomdathethierteduurisendathijofzijelderszalwordengeplaatst.Da’shardvoordiemensen,wantzevoelenhetgoedgenoeg.Zehebbentochookhunhelelevengewerktomzélfhunoudedagtekunnenbepalen!
] I.B.[ seniorenresidentie,Waver
[�2 ]
Wanneer ouderdom niet gelijkstaat met rust
Men kan ook te goed zijn
[ Deouderewoontalleenofmetzijnpartnerinzijneigendom.Opeengegevenmomentkrijgtzoonofdochterliefproblemen(kanfinancieelzijnofechtelijk)enmaen/ofpawillenhelpen.Hetkindinkwestiemagkomeninwonen,deouderszullenenwillenhelpen.Endanbeginnendemeestschrijnendeproblemengaandevanfinancieelmisbruikdoorhetkindtotzelfsmishandeling(psychischenfysisch).Kindgaataltijdmeergeldeisenengaatdreigenmetgeweldalsdatgeldernietkomtofhetkindheefteendrankpro-bleemenkomtzeerregelmatigdronkenthuis.Gewelddadigeconfrontaties,roepen,dreigen,…waardoordeouderezichgaatisoleren,vaakinernstigefinanciëlemoeilijkhedengeraaktenbangis.Wanneerweuiteindelijkmetdesituatiebekendwordenisdezemeestallangbezig.Deloyaliteitvandeouderenaardeplegerismeestalzeergrootenhetiszeermoeilijkomeenopeningtecreëren.Hetkinduithuiszettenbetekendeenprocedureaangaanbijdevrederechter,datvraagttijdenbiedtgeengarantieopsucces.Voordeouderebetekenthetmeestalhetzettenvaneenzeerzwareenmoeilijkestap.Bovendienbiedthetgeenenkelegarantiedatdebetreffendepersoonookbuitenzalblijvenendepolitiestaatniettewachtenommanumilitareoptetreden.
]A.K.[ casemanager,Zottegem
Eerste hulp bij ouderdom?
[ VoorF.D.,dievanMarokkaanseafkomstisendieeengrotegezinsso-lidariteitkent,ishetwerkelijkongehoordomalskindjeoudersindesteektelatenwanneerzeoudworden.Zegeeftenkelevoorbeelden.Eendameineenrolstoelheeftzevenkinderen,maargeenenkeleneemtdemoeiteomeensboodschappenvoorhaartedoen.Eeneerderwelgesteldkoppelkrijgtbezoekvanhunkinderen,diedemeubelsbeginnente“markeren”inhetvooruitzichtvandeerfenis.Eenoudevrouwwordt“afgezet”ineenhome,waarzeverblijfttothaardoodvijfofzesjaarlater.Zelfsindeprivatehomesheeftmendetijdnietomvoordebewonerstezor-genzoalszedatzoudenwillen.Derentabiliteitkomtvaakopdeeersteplaats.“Wekregentienminutendetijdomiemandteetentegeven…maarbijiemanddiemoeilijkkanslikkenofvanwiehetsmaakvermogenisaangetast,isdatniethaalbaar.Inhetweekendwarenwevaakmaarmettweehulpver-zorgstersvooreenzeventigtalpersonen!”
]F.D.[ familiehelpster,Thuin
Getuigenissen van sluipende uitsluiting
[�3 ]
]
Ouderen niet toegelaten
[ Betreffendebejaardenwordterteweinigaanpositievebeeldvorminggedaan.Inonzemaatschappijisoudgelijkaanafgeschrevenzijn,hulpbe-hoevendzijn...terwijlnietalleouderenzozijn.Ouderenmogenooknietmeerwerken,op55vliegenzeeraluit!Alleenvrijwilligerswerkkunnenzedannogdoen.Erwordtteweinigaanhetmobiliteitsprobleemvanouderengedaan.Eriswelhet‘belbus’-initiatiefvanDeLijn,maardezestoptalleenmaaraanhaltesvanDeLijn.Deoudermoetduseerstnogtotdaarzientegeraken.ErwordtteweinigaanICTvoorouderengedaan.Ouderenzoudenmeergeïn-formeerdengesensibiliseerdmoetenwordenoverICT.Ouderenmoetenookdekanskrijgenzichtebekwamen.Demeningvanouderenwordtalsoninteressantbeschouwd.Bijenquêtesbv.zaldikwijlsdemeningvandeouderennietgevraagdworden.Oudemensenwordennoggetolereerd,maardaarstopthetdan.Problemendie55-plussersdiethuiswonenervaren:dikwijlsmoetenzijhunhuisverbouwenofaanpassenaanhetfeitdatzijeendagjeouderworden.Maaropdieleeftijdkrijgendemeestengeenleningmeerenvooranderenishetsowiesoteduuromteverbouwen.Hetkadastraalinkomenisnogaleenzwarelastvoor(alleenstaande)ouderendiethuiswillenenkunnenblijvenwonen.Deoverheidzouzelfredzaamheidmoetenstimuleren,zodatdezeoudersuitdezorgsectorkunnenblijven!!
]G.D.[ Gezinsbond,Bilzen
Jos, een sociale paria 24 jaar en het leven al achter zich M., oud en vergeten Geen geld, geen verzorging Gezinnen op de dool Verlaten en alleen Alles gegeven, alles verloren Dubbele sociale uitsluiting Zonder dak noch recht Voorbij de zelfkant Is dit echt een “bestaans”minimum? Ziekte, symptoom van armoede. Een hondenleven In de steek gelaten De lijdensweg naar school Ziek en opstandig (On)toegankelijkheid De deurwaarder en de flessenwarmer Gebrekkige communicatie Wie luistert er? Menselijke last Bijstand zonder warmte Gehandicapten moeten maar te voet gaan Betalen om naar buiten te gaan Wie rijk en machtig is… Studeren tegen elke prijs In goede handen? Zo klein en al zo anders Een droomleven De huisjesmelkers Cijfers en letters Te menselijk De kleren maken de man niet Op het gelaat te lezen… Kafka in de gevangenis Voorwaarden zonder voorrechten Verboden te groeien Het noodlottige cijfer Kop: ik win. Munt: jij verliest. Helpers zonder hulp U mag nog van geluk spreken (Over)levenspeil Wie helpt ons? Controles bij de vleet Een bittere nasmaak Er zijn grenzen Klein verschil, grote gevolgen Een ongelijke strijd Kansarmoede op school Beroepsgeheim? Op het slechte pad Valse start Een twijfelachtige “keuze” Ge(de)socialiseerd? De ene uitsluiting na de andere Onvrije tijd Onmenselijk Belangeloze bezoekjes? Openbare “dienstverlening” zei u?! Men is nooit te oud om gestraft te worden Tweederangs burger Reglement is reglement Een sprankeltje leven Eenzaamheid op het platteland Schattenjacht Men kan ook te goed zijn Eerste hulp bij ouderdom? Ouderen niet toegelaten Een kind als een voorwerp behandelen Laat anderen het maar oplossen De ouders gebuisd Ouderen in de vergeethoek Pingponggezin Ik moet uw hulp niet Gemakkelijkheidsoplossing Onmacht Jongeren op de dool Straatje zonder einde (V)echtscheidingen De antennes Koning Boudewijn
Jos, een sociale paria 24 jaar en het leven al achter zich M., oud en vergeten Geen geld, geen verzorging Gezinnen op de dool Verlaten en alleen Alles gegeven, alles verloren Dubbele sociale uitsluiting Zonder dak noch recht Voorbij de zelfkant Is dit echt een “bestaans”minimum? Ziekte, symptoom van armoede. Een hondenleven In de steek gelaten De lijdensweg naar school Ziek en opstandig (On)toegankelijkheid De deurwaarder en de flessenwarmer Gebrekkige communicatie Wie luistert er? Menselijke last Bijstand zonder warmte Gehandicapten moeten maar te voet gaan Betalen om naar buiten te gaan Wie rijk en machtig is… Studeren tegen elke prijs In goede handen? Zo klein en al zo anders Een droomleven De huisjesmelkers Cijfers en letters Te menselijk De kleren maken de man niet Op het gelaat te lezen… Kafka in de gevangenis Voorwaarden zonder voorrechten Verboden te groeien Het noodlottige cijfer Kop: ik win. Munt: jij verliest. Helpers zonder hulp U mag nog van geluk spreken (Over)levenspeil Wie helpt ons? Controles bij de vleet Een bittere nasmaak Er zijn grenzen Klein verschil, grote gevolgen Een ongelijke strijd Kansarmoede op school Beroepsgeheim? Op het slechte pad Valse start Een twijfelachtige “keuze” Ge(de)socialiseerd? De ene uitsluiting na de andere Onvrije tijd Onmenselijk Belangeloze bezoekjes? Openbare “dienstverlening” zei u?! Men is nooit te oud om gestraft te worden Tweederangs burger Reglement is reglement Een sprankeltje leven Eenzaamheid op het platteland Schattenjacht Men kan ook te goed zijn Eerste hulp bij ouderdom? Ouderen niet toegelaten Een kind als een voorwerp behandelen Laat anderen het maar oplossen De ouders gebuisd Ouderen in de vergeethoek Pingponggezin Ik moet uw hulp niet Gemakkelijkheidsoplossing Onmacht Jongeren op de dool Straatje zonder einde (V)echtscheidingen De antennes Koning Boudewijn
Wanneer de afwijzing van de anderen een levenswijze wordt[Elk individu heeft recht op
bescherming. Maar wat gebeurt
er als het de ouders zelf zijn die
hun eigen kinderen onvoldoende
beschermen? Wat gebeurt er als het
de ouders zelf zijn die niet weten
hoe ze een rol kunnen spelen in de
opvoeding van hun kinderen?
En wat gebeurt er als de
volwassenen zelf niet willen
dat men voor hen zorgt?
7
[�� ]
Wanneer de afwijzing van de anderen een levenswijze wordt
Een kind als een voorwerp behandelen
[ Hetteamkentde14-jarigeAnnienualtweejaar.Detussenkomstkwamernaeenaanvraagvandeinstellingwaarzealenkelemaandenver-blijft.Depogingenomhaardaarvoorteruginhaargezintereïntegrerenliepentelkensopnietsuit.IndatgezinwasAnniehetslachtoffergeweestvanzowelfysiekealspsy-chologischemishandeling.DiemishandelingwasaanhetlichtgekomenviadeschoolenviahetCLB.Omdatdeoudersafkerigstondentegenoverelkevormvanhulp,isdezaakvoorderechtergekomen.NukanhetwerkmetAnniepasbeginnen.EnigetijdlatervraagtdedienstjeugdbeschermingaanhetteamofhetermeekaninstemmenomdeoudersvanAnnie,diewillenmeewerkenaaneenver-anderingstrajectomhundochter“terugtewinnen”,bijhaarbehandelingtebetrekken.DemoedervanAnnieaarzeltnietomcontactoptenemenmethetteamenerwordteenontmoetinggeregeld.Deoudershaddenbegrependathundochternietnaarhuiszoukomenalszijnietdemoeitededenomtotbijonstekomen.Vandevraagnaarhulpvandeoudersaandejeugdbescher-mingombetrokkentewordenbijhetveranderingsproces,isgeensprakemeer.Heteerstegespreklooptafmeteensisser.EnkelemaandenlatervraagtdemoedervanAnnieomopnieuwontvangenteworden.Zeslaagterditmaalintevertellenoverhoezehaardochterheeftmishandeldenvraagtzichafwaaromzedatallemaalgedaanhad.SOSEn-fantsbegrijptdatdeinbrengvandemoedernoodzakelijkis.Zewordtregel-matigopgeroepenvooreenindividueelgesprek.Voorhetteamiserwelde-gelijkeentherapeutischevraagdievandemoedervanAnniekomt.WijwetendatdeterugkeervanAnnienaarhaargezinnooitgoedverloopt.Wijstellenbijdeouderseengrotetweeslachtigheidvast:somswillenzehaarterug,anderekerenzienzehaarlieververdwijnen.Demedewerkingvandeouderswordttocherkendendegezinsherenigingwordtgoedgekeurddoorderechteropbasisvanhetrapportvandejeugdbe-scherming,enopvoorwaardedatSOSEnfantsdezaakverderblijftopvolgen.HetdossierwordtovergemaaktaanhetComitéBijzondereJeugdzorg(CBJ),datechtervaststeltdatnietswijstopeengezinshereniging…Maarnuishettelaatomterugtekeren.WatisnuhetbesteinhetbelangvanAnnie?Zelfkanzemoeilijkhaarmeninggeven.Zeisheeltrouwtenopzichtevanhaargezin,enzehooptnogaltijddatzeernaarzalkunnenterugkeren.Deont-moetingbijdebegeleidergaatdeverkeerdekantopeneindigtermeedatdeoudersverklarendatzeAnnienietmeerwillenzien.Erwordtopzoekgegaannaareennieuweinstelling:misschienzalAnniebereidzijneenkruistemakenoverhaargezinenzullenwijaanhaartoekomstkunnenwerken…MaarenkeledagenlaterkrijgthetteamtehorendatAnniebijhaaroudersmetva-kantiegeweestis,dathetverblijfgoedverlopenis,datdeoudersvanmeningveranderdzijnenhundochtervoorgoedbijzichwillen.Hetakkoordwordt
Getuigenissen van sluipende uitsluiting
[�� ]
]
bekrachtigddoorhetCBJenerwordteenteamaangestelddathetwerkmethetgezinendegesprekkentussenSOSenAnniezalbegeleiden.JammergenoegkomtAnniemaarzeldennaardegesprekssessies(hettrein-tickethiervoorkost5euro).DemoedervanAnnieisgestoptmetdegesprek-ken;zemeentgedaantehebbenwatzemoestdoenenderestisvoorhaardochter.AnniebekentaanhetteamdathaarterugkeerinhetgezinnietgoedverlooptendatzethuisalseensoortAssepoesterwordtingezet.Haarkamerisnietingericht,zeslaaptineenhok,haarmatrasligtopdegrondenzeisopnieuwhetvoorwerpvanernstigepsychologischemishandeling.Ervindteenvergaderingplaatsmetallebetrokkeninstanties,diemetenkeletrucsopdeproppenkomenomAnnieterugnaardegesprekkentedoenkomen.Maarisdathuntaakwanneerdeouderstekortschieten?Ikvindvanniet.Onzerollijktmijteliggeninhetondersteunenvandeoudersinhunverantwoordelijkhedenenniétvanzetewillenvervangen.Ikhebdevraagge-steldofdeoudersuithunrechtenzoudenontzetworden.“Daarvoorgaanweniemanduitzijnofhaarrechtenontzetten”washetantwoord.HoekanAnnienuhaargezinachterzichlatenalsniemand,ooknietderechter,demoedheeftomaandeouderstezeggendatzijeenslechteinvloedhebbenophundochterendatzijzélfverantwoordelijkzijnennietAnnie,zoalszehaarwillendoengeloven?Datisnuhetsoortvoorvaldatikmeemaakinmijnwerksituatie.Ikzetmijinvoorkinderenennietvoorvoorwerpen.Alleenvraagikmeafofdemensendiedewettenmaken,datookzozien…
]M.E.[ maatschappelijkassistente,Namen
Laat anderen het maar oplossen
[ Dedetectievanproblemenofvanprobleemgezinnenduurtvaaktelang.Onvoldoendemensenindeomgevingvanhetgezinofhetkindnemeninitiatievenomietstedoenaaneenbepaaldesituatie.Velegezinnenlevenjarenincrisis,daterzichjarenwantoestandenvoordoen.Hoekomthetdatervandaagdedagnogzo’ndingenmogelijkzijn.Dejeugdwetgevingsteltbijvoorbeelddatmeneerstmoettrachtenomdegezinnenopvrijwilligebasisverdertehelpenendatmendegezinnendekansmoetgevenomopvrijwilligebasisietsaandeproblementedoen,enditalvorensnaarjustitietestappen.Bijvoorbeeldmetdatgezinmet7kinderen.Beideoudershaddeneenalco-holprobleem.Dekinderenwerdeninhetgezinopgevoedmiddeninagressie.Deenigevormvancommunicatiediedekinderenkendenwasagressie.Eenvandekinderenisop2,5jarigeleeftijdverdronken(juridischedoodsoorzaak:gebrekaantoezicht).EnigetijdlaterbrandhunwoningvanhetOCMWaf.
[�� ]
Wanneer de afwijzing van de anderen een levenswijze wordt
Gelukkigzijnergeenslachtoffers.Pasnadaterzichzo’ngebeurtenissenhebbenvoorgedaanwordtduidelijkinwatvoorsituatiediekinderenlevenenopgroeien.Dezesituatieheeftjarenbestaan!Opeenbepaaldmomentkomtditdossierdanbijjustitieterecht.Verschillendeprofessionelengevenhunmeningdanoverdesituatie.Iedereenisheterovereens:de7kinderenmoetendringenduithetgezinweggehaaldworden.Debedenkingdiemenzichhierbijkanstellenis:indienmenditallesvroegergewetenhad,danhadmenofwelniettemakengehadmetzoveelkinderen(oudershaddengeengeldvooranticonceptie)ofwelhadmenvroegerietskunnendoen,zodanigdatdeouderekinderendesporenernunietvanzou-dendragen.Eenseendossierbijdejeugdrechtbankterechtkomt,isdesituatiemeestalalheelvergevorderd.Jekandanwelproberenomdeneerwaartsespiraaltegentehouden,maarveelverbeteringaanbrengenisbijnaonmogelijk.Vaakishetzodatjedeoudersnietskanverwijtenomdatzezelfookzozijnopgevoed.Alsmendanmetdezemensenpraatoverhetfeitdathetookanderskan,verschietenzevaak(enmeestalverschietenzeoprecht)omdatzenietbeseffendatheteffectiefookanderskan.Eenvoorbeelddataansluitbijhetvoorgaandeheeftbetrekkingopoudersdiebewustverhuizenomopdezemaniernietgeconfronteerdtehoevenwordenmetdejeugdrechtbank.Dejeugdrechtbankwerktinelkarrondissementopeenanderemanier.InLeuveniserbv.eengoedesamenwerkingmetdezie-kenhuizen,wordenerveelinitiatievengenomenenz.Erzijnanderearrondis-sementenwaarerminderinitiatievengenomenwordenofwaarmenminderdoetvoordekinderen.Sommigeouderswetenditen‘shoppen’alshetwarevanarrondissementnaararrondissement.Hetdoelvandeoudersisteont-snappenaandejeugdrechtbankzodanigdatniemandnogeenzichtheeftopdesituatiewaarinhetgezinverkeerd.Zewillenniemanddiebinnenkijkt,zewillengewoonhuneigenwegverderzetten.
]F.R.[ jeugdrechter,Leuven
De ouders gebuisd
[ Eenkindwordtonrechtaangedaanwanneerhetpersoneelingescha-keldwordtomeensituatietehelpenoplossen,totbepaaldebevindingenkomtendeoudersweigerenmeetewerken.Ditallestenkostevanhunkind.Zoalseenkinddaternstigegedragsproblemenheeft,maarwaarvoordeoudersnietsdoen,wantdatiszogezegddetaakvandeschool:inditgevalkanhetCentrumvoorLeerlingenbegeleiding(CLB)opgeenenkelemanierdrukuitoefenenopdeouders,maaralleenaanbevelingendoen…ofanders“hetgrofgeschut”inschakelen:hetparket,deProcureurdesKoningsenz.
Getuigenissen van sluipende uitsluiting
[�� ]
]
Danmoetjeechtdemiddelenhebbenomtekunnentussenkomen.Hetisvrijlogischdathetdewettelijkaangesteldeverantwoordelijkenzijndiemogenbepalenwatergebeurt,maarinnogalwatgevallenwordtdeouderlijkeauto-riteitslechtofhelemaalnietaangewendtenvoordelevanhetkind.Eenvoorbeeldvaneenjongetjevan4,5jaardatzichvaakserieusmisdraagtopschool,eenagressiefkindmetwiehetdeverkeerdekantuitgaat.NadathijvorigjaaralineenandereschooldoorhetCLBwerdgevolgd,wordtookditmaalhetteamopnieuwopgeroependoordeschool.Ditkindbrengtdeanderekindereningevaarendreigtzichzelfhelemaalbuitendeklasgroeptezetten…maardoorhemnaareenandereschooltesturen,moeterweervannulbegonnenworden.Zoiserooknoghetvoorbeeldvaneenkinddatinhetbijzonderonderwijszat,maardatdeoudersnaverscheidenepogingenterugnaarhetgewoononderwijssturen.Wanneerhijpashetderdeleerjaardoetopzijn11jaar,beseftmendathijtochbeterafzalzijninhetbijzonderonderwijs.Voordejongenbetekentditveelverlorentijdenveelveranderingen,hoeweldefeitenallangduidelijkwaren.
]J.N.[ CLB,Namen
Ouderen in de vergeethoek
[ Erzijnooktalvangoedevoorbeelden.Zokenikhetgevalvaneenkoppelvanmeerdan80jaar,vanwiedemanzijnarmgebrokenhadindeapotheek.Wasdatbijhemthuisgebeurd,danzouniemandditooitgewetenhebben…Zehebbenhemnaarhetziekenhuisgebrachtentoenhijterugthuiswas,isereengezinshelpsterlangsgegaan.Hetwasdeeerstevreemdediedaarbinnenkwaminheellangetijd.Deoudjeshaddengeenelektriciteitengebruiktenkaarslicht;zehaddengeenwaterofstoelen;zesliepenopeenmatrasdieopdegrondlag(ophun80stejaar!)enhaddeninjarengeendok-termeergezien.Uiteindelijkzijnze-onderdwang-ineenbejaardentehuisondergebrachtDitkonechtzonietverder…
]A.S.[ thuiszorgdienst,Brussel
Pingponggezin
[ Laurenceis9jaaroudenwoontbijhaargrootmoederlangsvaders-zijdeenhaarvriend,vanwiemenvermoedtdathijhaaraanrandt.DevadervanLaurenceheeftzijndochteraanzijnmoeder“geschonken”enheefthier-vooreendocumentopgesteldwaarinhijspreektvaneen“definitieveregeling”.
[�0 ]
Wanneer de afwijzing van de anderen een levenswijze wordt
VolgensdegrootmoederlangsmoederszijdehebbendeoudersvanLaurencehaaraltijdaanhaarlotovergelaten.Sindszegescheidenzijn,woonthunoudstezoonbijzijnmoeder,maarmetLaurencehebbenzegeenvanbeidennogcon-tact.Haarvaderheefttweekinderenmetzijnnieuwevrouw,dieeraldriehad.NaeenklachtdiedoorhetParketwerdbehandeld,belandthetdossierbijhetComitéBijzondereJeugdzorg(CBJ).HetParketbezorgtdenodigeproces-sen-verbaalaanhetCBJdieLaurencemoethelpen,terwijlhetzelfmeteendeelvanhetdossierhetonderzoekvoertnaardevriendvandegrootmoederdieverdachtwordtvanzedenfeiten.Eendergelijkesplitsingvaneendossierroeptvragenopmetbetrekkingtotdewerkingvanonzeinstellingen…IndePV’sstaatvermeldhoeeengroepfietserstijdenseentochteenwagenhebbengeziendiestilstondopeenlandwegenwaarineenouderemanzatmeteenkleinkind.Zehebbendenummerplaatgenoteerd;hetzougaanomdevriendvandegrootmoederenomLaurence…WanneerhetCBJgeconfronteerdwordtmetdezeverdenking,besluitenzeonsteaminteschakelenomdegezinssituatieteevaluereneneventueelhulptebiedenaanLaurence.Degrootmoedervraagtoverigensdathaarkleindochtertijdelijkbijhaarwordtweggehaald.MetdetoestemmingvandegrootmoederenhaarvriendwordtervoorLaurenceopvangineeninstellingvoorzien.Maaralsnelblijktdatdatnietgebeurdisomdatdegrootmoedervanmeningisveranderd.Inonswerkmoetenwijopboksentegendetegenkantingvanzoweldevol-wassenenalshetkindzelf.NochtanskomtLaurencebijhaargrootmoedernogaltijdincontactmetdiensvriend.HoekanLaurenceonsinvertrouwennemenoverwatzezouhebbenmeegemaaktalshaarvermeendeagres-sornogsteedsbijhaaris?Laurencekanechterrekenenopheelwatandereaandachtenattenties;zewordtmetcadeausoverstelptdoorhaar“opa”.Alszepraat,watzalermethaargebeuren?Waarzalzedanmoetenwonen?Zevraagthetzichvastafnuzedeinstellingeneenbeetjekentenweetdathaarvaderhaar“gegeven”heeftaanhaargrootmoeder.IndeloopvanhetonderzoekblijktuitdeanalysevanhetDNA-materiaaldat“opa”weldegelijkLaurenceheeftaangerand.Maardaarstoptditverhaalniet.TijdenseennieuweontmoetingbijhetCBJmakendevaderenzijnnieuwevrouwhunopwachting.DebegeleidersteltklaarenduidelijkdatLaurencebeterinafzonderingblijftenstelteenverblijfineeninstellingvoor.ZoweldevaderalsdegrootmoederweigerenechterenverkiezeneenterugkeervanLaurencebijhaarvader.Wijwetenmaaraltegoeddathetmilieuvandevaderernstigerisico’sinhoudtopverwaarlozingofzelfsvanmishandeling.Metdewetenschapdaternuzeskinderenzullenzijninhetgezin,stellenwijvoordateennabijheidsdiensthetgezinvandevaderbegeleidt.Ondanksdeverwoedepogingenvandebege-leideromtewijzenopallepotentiëleproblemenbijdeopvangvanLaurence,willenvaderengrootmoedervangeenwijkenweten.Laurencegaatbijhaarvaderwonen.Maarenkeledagenlatergaathetalmiszoalsvoorspeldwas…
Getuigenissen van sluipende uitsluiting
[�1 ]
]
endevadervraagtdatzijndochtergeplaatstwordt.Laurencewordtuiteinde-lijkindeinstellinggeplaatstwaarzevroegeralenkelejarenheeftverbleven.Wanneerwijdemensenvandeinstellingontmoetenomonsdossierovertedragen,vernemenwijdatdemoedervanLaurencenuopdeproppenisgeko-menomhaardochterterugbijhaartekrijgen…WateenzondevandetijdvoorLaurence!Alsditnuooknietdoorgaat,watzalerdaningodsnaamwordenvanLaurence?
]M.E.[ maatschappelijkassistente,Namen
Ik moet uw hulp niet
[ Ditverhaalgaatovereendementerendebejaardevrouw.Dezedameverzorgtzichhelemaalnietmeerenbevindtzichineenverregaandestaatvanverwaarlozing.Dekleinkinderenproberenhulptebiedendoordepoetsdienstengezinszorginteschakelen,maardiestaanvaakvooreengeslotendeur.Devrouwweigertmeestaldehulpengeraaktsomshelemaaloverhaartoe-ren.Tochkandezevrouwnietwordenopgenomen,wantdatzougelijkstaanaancollocatie.Colloquerenmagenkelindiendepersooneengevaarvormtvoordemaatschappijofvooranderepersonen.
Eenbejaardechtpaarleeftinéénsterkvervuildekamervanhunhuis.Erbevindenzichookeenbehoorlijkaantalkatteninhuis.Devrouwisbedlege-rig,heeftdoorligwonden,maartochweigerenzeelkevormvanhulp.Slechtséénmaalheefthetechtpaarhulptoegelaten.Menheeftdeeneruimtewaarinhetechtpaarleefdezogoedmogelijkgepoetst,eenbedgeplaatstvoordebedlegerigevrouwenhethuiswatopgeruimd.Daarnawerdallehulpgewei-gerd.Eenwetsdoktersteltvastdatzeoveralleverstandelijkevermogensbeschikkenengeengevaarvormenvoordebuitenwereld,dusweigerthijeengedwongenopname.Driemaandenlaterisdevrouwoverleden.
Eenbejaardemoederleeftsamenmethaarlichtfysiekgehandicaptezoon.Zeleeftineenhalvekamer.Derestvanhethuisisletterlijkvolgestouwdmetderommelvanhaarzoon.Dezoonheeftbovendieneendrankprobleem.Devrouwsukkeltmeteenzeerslechtgenezendewonde.Opeendagvaltzeenzebelandtviahetziekenhuisineenrustoord.Gedurendeeenaantalmaandenleeftzedaargelukkig,totzetoegeeftaandesmeekbedesvanhaarzoonenterugkeertnaarhuis.Deenigehulpdiezenunogaanvaardenis“poetsen”indekleineruimtewaarinzelevenenhetdoenvandeboodschappen.Indergelijkegevallenbestaatgeenwettelijkkaderomdezemensentever-plichtenomhulpteaanvaarden.
]L.L.[ OCMW,Herent
[�2 ]
Wanneer de afwijzing van de anderen een levenswijze wordt
Gemakkelijkheidsoplossing
[ DeheerenmevrouwT.D.hebbendriekinderenmeteenlichtementalehandicap.Zehebbenrechtophogerekinderbijslagengenietenvanverschillendevoordelenbijdelogopedischeenpsychomotorischebegelei-ding.Dankzijdevolhardingendewilskrachtvanhethelegezin,slagendekinderenerinterugtekerennaarhetgewoononderwijsalszehunverschil-lendebehandelingenverderzetten…maardanvalthunextrakindergeldenondersteuningweg!Denaasteburenhebbenproblemenvanongeveerdezelfdeorde.Zijdoenechterzelfnietsomhunkinderenverdertehelpen,sturenzegewoonnaarhetbijzonderonderwijsengenietenverdervanallevoordelenzondererietsvanuittegeven!Da’svoorheteersteouderpaarenvoormezelfwerkelijkomdemurenvanoptelopen.
]C.H.[ huisarts,Etterbeek
Onmacht
[ Alsnieuweschooldirectriceiserietswaarikmesamenmetdeleer-krachtenergaanstoor.Wanneereenkindschool-ofandereproblemenheeft,kunnenwijberoepdoenophetCentrumvoorLeerlingenbegeleiding(CLB).Eninderdaad,eennamiddagperweekishiereenpsycholoogaanwezigdiedekinderenobserveertdiehemdoordeleerkrachtenwerdenaangeduid.Nadezeobservatierondebrengthijverslaguitaanzijnteam(directeurCLB,maatschappelijkassistent,verpleegster),bespreektmethendeproblemenendemogelijkhedendieerzijnomhetkindtehelpen.Daarnagaathijhiermeeaandeslagenneemtcontactopmethetgezinomdenodigehulpteregelen.Ennetopdatmomentloopthetscheef:deoudersverschijnennietopdeafspraakofkomenwel,maargevengeengevolgaandeaanbevelingenvanhetCLBenergebeurtverderniets.Alsleerkrachtenkunnenwijnietsdoenomdiekinderentehelpen,diezonderhulpongetwijfeldgeenenkelekanshebbenomzichzelftekunnenontwikkelenofhetopschoolgoedtedoen.
]D.R.[ basisschool,Anderlecht
Jongeren op de dool
[ Eenanderezoonismeteenvrouwgetrouwddiezelfuiteenslechtgezinkomt:slagen,verkrachtinge.d.Teresabegrijptniethoezijhetzelfdeaanhaarkinderenkanaandoen.ZelfheeftTeresanooitSinterklaasgekregen,maarzezorgdeerwelvoordathaarkinderendatwelkregen.Bijdievrouw
Getuigenissen van sluipende uitsluiting
[�3 ]
]
isdatniet.Zelfheeftzehetslechtgehadenzegeeftdatzelfdedooraanhaarkinderen.Dekinderenzijnboefjesgewordendiestelen,drinkenenroken,maardatwordtvoordemanverzwegen.Hijgaatheeldedaghardwerkenenwordtinhetduistergehouden.Bijdatgezinkomteenbegeleidingsorganisatie,maardaargebeurtnietsaanhunsituatie.Alszetegendemanzoudenzeggendathijdekinderenkrijgt,danishijmorgenweg.Maarbijdeorganisatielijkthetalsofdemandeboe-manis,terwijlhijhardwerktenhetbestevoorheeftmetiedereen.Alsofdevrouwnooitdiegenekanzijndieverkeerdbezigis.Maarhetplaatsenvandekinderenvindenzeookgeenoplossing,wantdanblijftdecirkelbestaan.Devrouwheeftooknooitgeleerdomhetbetertedoen,zeheeftgeenoplei-dingofopvoedinggehad.Zeheeftindividuelebegeleidingnodig,maardatgebeurtniet.Eigenlijkzouzeevenapartbegeleidmoetenworden,maardatziendemensenniet.Jemoetzeuithaaromgevingomhoogheffen,ennietzoalsnugebeurtindebloemenzettenzodatzeopdezelfdemanierverder-gaat.Wantookhunkinderengaanalhetslechtepadop,zijzittenookalineenBLO-school.Alsoudermoetjejevoortdurendafvragenwatermetjekinderenaandehandis,watdeleerkrachteneroverzeggen,watmogelijkemaatregelenenconsequentieszijn.Kansarmeoudersstaanvaaknietsteviggenoegindeschoenenomdatallemaaltezienenzeaanvaardenwaterbovenhunhoofdbeslistwordt.Deoudersmoetenzelfsteviggenoeggemaaktworden,omzelfdecontroletebehoudenoftelerenbehouden.KinderenbelandenzosnelineenBLO-school,maargerakenernietmeeruitenbeginneninhetlevenmetnietsinhanden.Wantdanzijnzegetekendvoorhetleven.Eenkinddatmeerhulpnodigheeftbijhetleren,isnoggeenachterlijkkind.
]M.C.[ opbouwwerker,Turnhout
Straatje zonder einde
[ Eengezinbestaatuiteenmanvan24eneenvrouwvan21.Demanheeftzelfineeninstellinggezetensindshijtweeis,devrouwheeftwelouders,maarweetnietsafvanhethuishouden.Zewetenbeidennietwatge-borgenheidenliefdeisenwetennietsoverdepraktischekantvanhetrunnenvanhethuishoudenenhetopvoedenvankinderen.Nuhebbenzezelfeenbabyenzorgendaarnaarbestvermogenvoor,maarkunnendatnietzonderondersteuning.Zehebbenschrikomhunkindteverliezen.Dankzijslacht-offerbejegeningkunnenzenuexternehulpkrijgenmaarevengoedkonhunkindjeookonmiddellijkgeplaatstgeweestzijn.
]W.V.[ lokalepolitie,Dendermonde
[�� ]
Wanneer de afwijzing van de anderen een levenswijze wordt
(V)echtscheidingen
[ Meerenmeerkinderenzittenvastineen“vechtscheiding”.Deverantwoordelijkheiddieoudersdaarindragenisgigantisch.Velekinderenkomenerdoorindepsychiatrieterechtenlijdenaanboulimie,anorexiaofautomutilatie.Devoorbeeldenzijnlegio:kinderenmoetenzichstiekemomkledenwanneerzevandeeneoudernaardeanderegaan.Opdiemanierwordenzijverant-woordelijkgesteldvoorhetvermijdenvanconflicten.Tweekinderenvanres-pectievelijk12en10jaarhaddeneengedetailleerdschemauitgewerktoverdebezoekregeling:zebrachtenexactevenveeltijddoorbijdebeideoudersenzehaddenerbovendienvoorgezorgddatdeteoverbruggenafstandvoorbeideoudersexactevengrootwas.Opdelangeduurkunnenkinderengeenconflictenmeerhanterenopeennormalemanier.Eenwellichtmeestschrijnendevoorbeeldisdatvaneenkoppeldatverwik-keldisineenverschrikkelijkevechtscheidingmetpesterijenvandemannelij-kepartner.Dedochtervanveertienkiesteruiteindelijkvoorombijdepapategaanwonen.Samenmetzijndochtergaatdevaderdebandenvandewagenvanhaarmoederdoorsteken.Wanneerdatnietdewoedevandemoederopwekt,proberenzehaarhuisinbrandtesteken.Ooknulaatdemoedernietblijkendatzevanhaarstukisgebracht.Omnogmeerwraaktenemenopdemoeder,verkrachtdevadersamenmettweevriendenzijndochtervanveertien,indeziekelijkehoopdatditfeitzijnexwelvanhaarstukzalbren-gen.Demaniseenmilitairenwordtvoordekrijgsraadvrijgesprokenwegensgebrekaanbewijzen.Dedochterbelandtindepsychiatrieendediagnoseisdatzelfmoordwaarschijnlijkniettevermijdenis.Dedochterslaagternietinomdevrijspraakvanhaaraftezetten.
]H.V.[ jeugdrechter,Antwerpen
Getuigenissen van sluipende uitsluiting
[�� ]
]
De getuigenDe Koning Boudewijnstichting dankt in het bijzonder volgende personen die via
hun verhalen gedurende de drie voorbije jaren een stem hebben gegeven aan de meest
kwetsbare personen in onze maatschappij.AbsilAnnick,AckeFrans,AlleweynNancy,AnciauxFabienne,BallantCatherine,
BeaufaysPierre,BeckersMichel,BeckmansClaire,BeerensElise,BenAzzouzJamila,BennisGhitah,BenzaouïaMohamed,BoddinJohan,BortolinClaire,BourgeoisMarie,BourgeoisStefanie,BrauchFrédéric,BrayeHeidi,BrédaMarie,BriersBart,BrissonMarc,BruwierLieve,BruyèreMichel,BruyninckxIlse,BurgraffEric,BuryChristiane,CaoJean-Pierre,Caproens
Liezet,CassiersTim,CattebekeHannes,CaxtonMichèle,ChevalierJacques,ClausHans,
ClérinAnne,ClymansMieke,CoeckelberghsLuk,CogetMarcel,CollardFrancine,Cools
Walter,CoqletGérard,CostropVanessa,CovensAnne-Marie,CumminsDavid,D’Haeyer
Jean-Paul,D’HoogheMarino,D’HuartMonique,DaoudiFatima,DattoliPamela,deBeukelaer
Eric,DeBoeckIris,DeCosterCeline,DeDobbeleerChris,DeMeulenaereBernadette,
DePalmenaerGuido,DeSmetGoddie,DeSmetPatrick,DeSmulGeorges,DeTrochWies,
DeVesterJean,DeWitteLeen,DecroixNicole,DehoutGeneviève,DelmelleAnneMarie,
DelmotteChrista,DelstanchesChrisitian,DemoerlooseWalter,Depuydt-MoeyaertMarijke,
DescampsLuc,DessainSybille,DestréeRobert,DevenJean-Pierre,DierckensThomas,
DircksensFrank,DuParcVéronique,DuboisAnnette,DudaMaria,DuronLieve,Edouard
Martine,EmirveleogluBaki,EsserJean,EveraetEls,EversFrederik,EylenboschJos,Fally
Madeleine,FalmagnePaul,FortempsAnne-Marie,FranckxChristine,GandouzAbdelamid,
GeboersJef,GeersRoel,GenucchiSylvia,GhesquiereHans,GilletPhilippe,GilissenPierre,
GoeseelsMarc,GoorisHans,GravisYolande,GuauxBrigitte,GueurMarie-Anne,Hammou
Lahcen,HanssensKatrien,HébrantEric,HendrickxNik,HendrixGodelieve,Hertogen
-BeertenMaria,HommezOmer,HoornaertChantal,madameHorlin-Defoin,HubertSophie,
HugoStéphanie,HuwartEric,JacobsPeter,JanssenPeter,KapitaMartine,KestemanMichel,
KetelaerPierre,KnockaertMartine,KoopmanschJacques,KriauciaunasAnne,Lambrecht
Johan,LameirKarin,LardinoisFabien,LeerMarianne,LeprincePatrice,LesageJean-Pierre,
LexJean-Michel,LeysLydia,LibeerChristian,LilotJean-Denis,LingierJef,LinotteGeorges,
LochtenbergKurt,LodriniSerge,MahyDominique,ManiscalcoFranco,MassenhoveGerda,
MathieuPascale,MattheusPeter,MeertHenk,MeeusBruno,MerckxFreddy,MerckxPaul,
MichauxArlette,MoestermansHerlindis,MouligneauXavier,MulierRita,NasCani,Nelissen
Karin,NicolasMarcelle,NoëlJean-Paul,OlijveAnnegreet,OpdeBeeckGreet,PauwelsEva,
PeetersMarc,PeignyRéjane,PetroloSoeurStella,PoelaertDavid,PourtoisJean-Pierre,
PrignonGuy,RaesFrancesca,RamakersFilip,ReijiersLut,ReizingerMarc,ReytiensSophie,
RobbrechtEls,RobertPierre,RousseauDominique,SantermansJos,SchiffinoAgnès,
SchlesserKarine,SchmitzJean-Michel,Schneider-Liem-Kon-TjaMaud,Schouteetens-
GoemanJeannine,SchulpenAnnelies,SchynsDidier,ScrayenInneke,Séguin-NoëlRosalie,
SerckNanou,SeronXavier,SintobinBenoit,SnickAnne,SnoeckMartine,StroobantsWalter,
SwartenbroeckxNathalie,TambourLeon,ThysIvo,ThysLiesbeth,TresignieSarah,Trigalet
Paul,TrinhOanh,TurgutBelgis,VanCalsterNico,VanDaeleBert,VandePutLuc,
VanDeWynckelHerlinde,VanDenBosscheChristine,VanDerKreeftPeer,VanEdomAn,
VanGulikWilly,VanHaverLuc,VanLeynseeleYouri,VanNeygenLies,VanNeyghemEric,
VanNoppenRob,VanOudenhoveCharlotte,VanPaemelFrank,VandendriesschePierre-Yves,
VandermostenGert,VanhamVincent,VanmeerBrigit,VantornhoutDaniel,Vantyghem
Frederik,VerhaegheRita,VerheyenDimp,VerkinderElke,VerkruysseMarie-Andrée,
VermoerePol,VervaetFrank,VervaetRonny,VrintsAnnelies,WoutersAlfons.
[�� ]
Het decoderingscomité
Jean-MarieBergerMohamedBouchataouiLieveDeLathouwerNadiaDeVroedeIgnaceGlorieuxAnnickHovineMagdaLambertGeorgesMonard
De Koning Boudewijnstichting wil het decoderingscomité
langs deze weg van harte bedanken.
Getuigenissen van sluipende uitsluiting
[�� ]
]
Koning Boudewijnstichting
De levensomstandigheden van de bevolking helpen verbeterenwww.kbs-frb.be
DeKoningBoudewijnstichtingiseenstichtingvanopenbaarnut,diein1976-toenKoningBoudewijn25jaarkoningwas-werdopgericht.DeStichtingisonafhankelijkenpluralistisch.Wezettenonsinomdelevens-omstandighedenvandebevolkingteverbeteren.
DeStichtingspendeertjaarlijkszo’n39miljoeneuro.Metdatgeldkun-nenweheelwatrealiserenindienstvandesamenleving.Maarwekunnennietallesdoen.Daaromleggenweaccentenenpassenweonzecentralewerkthema’saanaandesteedsveranderendenodenvandesamenleving.Onzekernprogramma’sdekomendejarenzijn:Socialerechtvaardigheid,Burgersamenleving,Governance,enFondsen&Eigentijdsefilantropie.
Hetprogramma‘Socialerechtvaardigheid’steuntprojectendiekwetsbareofgediscrimineerdemensenmeerautonomiegeven.Methetprogramma‘Burgersamenleving’stimulerenwehetengagementvanburgersenwillenwehetverenigingslevenversterken.Hetprogramma‘Governance’betrektburgersnauwerbijbeslissingenoverdemanierwaaropgoederenendienstenwordengeproduceerdengeconsumeerd,enbijdeevolutiesindemedischewetenschappen.Methetprogramma‘Fondsen&Eigentijdsefilantropie’wildeStichtingmodernevormenvanvrijgevigheidaanmoedigen.Naastdevierkernprogramma’sheeftdeKoningBoudewijnstichtingookeenaantal‘StructureleenSpecifiekeinitiatieven’.ZowerktzemeeaaneenprojectvoordeherinrichtingvandeEuropesewijkinBrussel,ondersteuntzeChildFocusengingzeeenstrategischpartnerschapaanmethetEuro-peanPolicyCentre.Totslotnogdit:alonzeprogramma’senprojectenhechtenbijzonderveelwaardeaancultureleverscheidenheidenaaneenevenwichtigeman-vrouwbenadering.
Omonzedoelstellingterealiseren,combinerenweverschillendewerkme-thodes:westeunenprojectenvanderden,weorganiserenstudiedagenenrondetafelsmetexpertsenburgers,wezettendenkgroepenoprondactueleentoekomstigethema’s,webrengenmensenmetheelverschil-lendevisiesronddetafel,webundelendevergaardeinformatiein(gratis)publicatiesenrapporten,....
[�� ]
AlsEuropesestichtinginBelgiëisdeKoningBoudewijnstichtingactiefoplokaal,regionaal,federaal,Europeeseninternationaalniveau.Vanzelf-sprekendbenuttenwehetfeitdatwegehuisvestzijninBrussel,dehoofd-stadvanEuropa,vanBelgiëenvandetweegroteGemeenschappenvanonsland.
Meer info over onze projecten en publicatiesvindt u op www.kbs-frb.be. Vragen kan u mailen naar info@kbs-frb.be of u kan bellen naar +32-70-233 728 Koning Boudewijnstichting, Brederodestraat 21, B-1000 Brussel +32-2-511 18 40, fax +32-2-511 52 21 Giften op onze rekening 000-0000004-04 zijn fiscaal aftrekbaar vanaf 30 euro.
GE
TU
IGE
NIS
SE
N V
AN
SL
UIP
EN
DE
UIT
SL
UIT
ING
In de steek gelaten Jos, een sociale paria 24 jaar en het leven al achter zich Geen geld, geen verzorging Verlaten en alleen Zonder dak noch recht Ziekte, symptoom van armoede Een hondenleven De lijdensweg naar school De deurwaarder en de flessenwarmer Menselijke last Geen medelijden met gehandicapten Zo klein en al zo anders De huisjesmelkers Cijfers en letters Te menselijk Kafka in de gevangenis Voorwaarden zonder voorrechten Verboden te groeien Kop: ik win. Munt: jij verliest. Helpers zonder hulp U mag nog van geluk spreken (Over)levenspeil Controles bij de vleet Laat anderen het maar oplossen Een droomleven Een bittere nasmaak Er zijn grenzen Klein verschil, grote gevolgen Een ongelijke strijd Kansarmoede op school Op het slechte pad Valse start De ene uitsluiting na de andere Onvrije tijd Onmenselijk Onmacht Jongeren op dool Men is nooit te oud om gestraft te worden Tweederangs burger Reglement is reglement Een sprankeltje leven Eenzaamheid op het platteland Pingpong-gezin Ouderen in de vergeethoek Een kind als een voorwerp behandelen Ik moet uw hulp niet Gemakkelijkheidsoplossing Straatje zonder einde
Getuigenissen van sluipende uitsluiting
Een luisternetwerk op zoek naar sociaal onrecht