SLO ● nationaal expertisecentrum leerplanontwikkeling

Computational thinking als onderdeel van Digitale geletterdheid in het

onderwijs

Kenniskring ProBiblio, Hoofddorp, 21 juni 2016

Allard Strijker

Computational Thinking

https://www.youtube.com/watch?v=wpC56gn79YQ

Computational thinking

• Wing (2006): – denken als een informaticus, nuttig voor iedereen– denken in stappen, ordenen van informatie, besef van

volgordelijkheden en het modelleren van gegevens• Polya (1945): alledaagse problemen op een gedisciplineerde

manier aanpakken door op te delen in kleinere problemen• Papert (1980; 1991): – bijdrage van LOGO als programmeertaal aan het ontwikkelen van

probleemoplosvaardigheden– niet alleen instrumentele (programmeer) vaardigheden te

ontwikkelen, maar daardoor ook in staat om op een hoger conceptueel niveau te denken, in verschillende inhoudsdomeinen

Computational thinking

• Resultaten van studies naar LOGO en de transfer naar probleemoplosvaardigheden geven echter geen uitsluitsel of deze ideeën waargemaakt kunnen worden!

• Transfer van programmeren naar bredere probleemoplosvaardigheden gebeurt niet alleen door programmeren te oefenen

• Leerlingen kunnen deze transfer alleen maken als zij begeleid worden bij het reflecteren op de vaardigheden die zij leren tijdens het programmeren en de manier waarop zij deze vaardigheden in andere contexten kunnen toepassen (Salomon & Perkins, 1989).

Computational thinking

• Computational thinking: programmeren, coderen of in een breder kader?

• Programmeren / coderen: in NLnu alleen in havo/vwo keuzevak informatica

• Breder kader: 21e eeuwse vaardigheden

http://onsonderwijs2032.nl/http://www.knaw.nl/

Digitale geletterdheid

• Digitale geletterdheid is het geheel van ICT-(basis)vaardigheden, informatievaardigheden, mediawijsheid en computational thinking– kunnen omgaan met ICT– bewust, actief en kritisch omgaan met media– zoeken, selecteren, verwerken en gebruiken van relevante informatie– het (her)formuleren van problemen zodat ze op te lossen zijn met de

computer

http://curriculumvandetoekomst.slo.nl/

21e eeuwse vaardigheden

• Maar: 21e eeuwse vaardigheden komen nog weinig structureel en doelgericht aan de orde

• leraren hebben meer houvast nodig

• Inbedden in bestaande leergebieden meest kansrijke optie

http://www.slo.nl/toekomstgerichtonderwijs

http://curriculumvandetoekomst.slo.nl/

Computational thinking in het onderwijs

• Project 21e eeuwse vaardigheden• Concretisering van computational thinking als een van de

vaardigheden– definitie & beschrijving– voorbeeldmatig leerplankader (inhouden en doelen)– Voorbeeldmaterialen

• Evaluatie van concretisering met klankbordgroepen– Scholen– Lerarenopleidingen – Uitgevers & onderwijsondersteuners– Vakcollega's

http://curriculumvandetoekomst.slo.nl/

Computational thinking in het onderwijs

• Het (her)formuleren van problemen zodat ze op te lossen zijn met de computer– Gegevens logisch organiseren en analyseren– Gegevens representeren door middel van abstracties zoals modellen

en simulaties– Het oplossen mogelijk te maken door algoritmisch te denken (denken

in een reeks geordende stappen)– Identificeren, analyseren en implementeren van mogelijke oplossingen

met als doel het vinden van de meest efficiënte en effectieve combinatie van stappen en hulpmiddelen

– Generaliseren en overbrengen (transfer) van dit proces van probleem oplossen naar een breed scala van problemen in andere leerdomeinen

http://curriculumvandetoekomst.slo.nl/

Computational thinking in het onderwijs

• En daarnaast– Vertrouwen in omgaan met complexiteit– Doorzettingsvermogen in het werken met moeilijke problemen– Vermogen om om te gaan met ambiguïteit– Vermogen om om te gaan met open problemen– Vermogen om met anderen te communiceren en samenwerken om

een gezamenlijke doel of oplossing te bereiken

http://curriculumvandetoekomst.slo.nl/

Computational thinking in het onderwijs

• http://curriculumvandetoekomst.slo.nl/

Voorbeeldmatig leerplankader Computational Thinking

De ‘versnellers’ in Nederland

De ‘versnellers’ ontwikkelen een leerlijn programmeren

• Een leerlijn van groep 1 t/m 8 op basis van de doelen van SLO• Gratis beschikbaar voor het hele onderwijs• Doelen: – de meerwaarde van programmeren duidelijk maken voor kinderen– Urgentiebesef duidelijk maken bij:• Bestuurders• Directeuren• Leerkrachten onder-, midden- en bovenbouw

– Antwoord op de vraag: welke scholing is nodig zodat de leerkracht zelf les in programmeren kan geven?

Over de leerlijn

• Als voorbeeld-activiteiten veel unplugged opdrachten: 1. context: staat dichtbij leerlingen en leerkrachten 2. het (soms beperkt) aantal beschikbare devices (en de diversiteit aan

beschikbare devices).3. Als doel om voorbeeld te geven hoe deze doelen in praktijk kunnen

worden gebracht.• Als de kinderen deze “grammatica” beheersen (unplugged of

plugged) maakt het niet meer zoveel uit met welke tool of taal zij vervolgens aan de slag gaan. Daarom nemen we de doelen als leidraad.

https://www.youtube.com/watch?v=wpC56gn79YQ

http://maken.wikiwijs.nl/74282/Programmeren_in_het_PO

http://maken.wikiwijs.nl/70012/Workshop_Computational_thinking#!page-1652293

Hoe verder?

• Implementatie van de uitwerkingen van computational thinking (en de andere vaardigheden)

• Gevoed door (internationale) literatuur en door ideeën en ervaringen van scholen

• In samenwerking met bibliotheken, City Learning Centers (CLC's) Fablabs?

• Allard Strijkera.strijker@slo.nl

http://curriculumvandetoekomst.slo.nl/