A.S. TMS. 11.12.09

ADAM SMITHMOREEL KADER

VraagHistorieWealth of NationsInvisible hand, MS en ISConclusieVraag

A.S. TMS. 11.12.09

Vraag

• Wat heeft Adam Smith bedoeld met de

INVISIBLE HAND?

A.S. TMS. 11.12.09

Enige data

• Adam Smith: 1723 – 1790

• Theory of Moral Sentiments 1759

• Frankrijk 1763 -1766, Turgot, Quesnay

• An Inquiry into the Nature and Causes of

the Wealth of Nations 1776

A.S. TMS. 11.12.09

Enige data

• 1759

• 1765

• 1776

• 1790

• 1764 Spinning Jenny

• 1769 Stoommachine

• 1775 Boston teaparty

• 1789 hervorming staatsfinanciën

obv WoN

• 1789 Bastille

A.S. TMS. 11.12.09

Situatie Engeland

• Mercantilisme (oppotten, vasthouden)

• Binnenlandse obstakels voor handel en nijverheid:

o Gilden

o Tollen en accijnzen

o Verbod te werken in andere stad

A.S. TMS. 11.12.09

Vraag

Waarom heeft Adam Smith zijn Wealth of Nations geschreven?

(ps TMS heeft hij niet geschreven. Het is zijn redactie van college-aantekeningen van zijn studeneten.

A.S. TMS. 11.12.09

Waarom WoN?• Oplossing voor maatschappelijk probleem

• Principiële goedheid van natuur en mensen (Stoa)

• Uniciteit en waardevolheid van ieder individu

• Gemeenschap belangrijker is dan individu

• 10 jaar gewerkt als kluizenaar aan WoN

A.S. TMS. 11.12.09

Invisible hand

• Één maal genoemd in WoN, geen verdere uitleg

A.S. TMS. 11.12.09

Invisible hand

• TMS, ondertitel:

An essay towards an analysis of the principles by which men naturally judge concerning the conduct and character, first of their neighbours and afterwards of themselves.

A.S. TMS. 11.12.09

Invisible hand

• Mutual sympathy

• Impartial spectator

• Alle mensen samen één groot organisme

• Eigen talenten ontwikkelen

A.S. TMS. 11.12.09

Mutual Sympathy

• Een verwant voelen met mensen ipv dieren, planten ed.

• Zoeken van waardering door andere mensen; waardering door anderen essentieel.

• Van nature aanwezig• Ontwikkelt zich vanzelf in omgang met

medemensen dmv. voorbeeld, beloning en straf.• Openingszin

A.S. TMS. 11.12.09

Impartial Spectator

• Ondertitel

• Twee momenten in iedere handeling

• Van nature aanwezig

• Ontwikkelt zich vanzelf in omgang met medemensen dmv. voorbeeld, beloning en straf.

A.S. TMS. 11.12.09

Impartial spectator

• Twee momenten in iedere handelingo 1e: eigenbelango 2e: belang van de betrokken anderen

• Resultaato Tevredenheido Schaamte

A.S. TMS. 11.12.09

Vraag

• Hoe kun je in de huidige tijd het kader (voor inkadering van het eigenbelang) onderhouden dat Adam Smith bedoelde met de Invisible hand?

A.S. TMS. 11.12.09

Onderhoud IH

• Godsdienst?

• Cultuur

• Moraal

• Wetgeving/ rechtspraak

A.S. TMS. 11.12.09

Cultuur/ MoraalTraditie/verhalen tbv deugden als:

• Self command

• Propriety of conduct

• Prudence

• Benevolence

• Justice

• Temperance

• Magnanimity

A.S. TMS. 11.12.09

Vrije markt

• Een vrije markteconomie in een samenleving bestaat bij de gratie van de vrijwillige naleving van de leden van die samenleving van plichten als rechtvaardigheid, waarheidslievendheid en betrouwbaarheid. Als mensen geen ontzag hebben voor die plichten schrompelt de samenleving ineen. Die plichten zijn de mensen van nature ingeplant, maar door hun rede te gebruiken en daarover met elkaar van gedachten te wisselen wordt het hen duidelijk dat deze regels in feite overeenkomen met de goddelijke regels; wie ze gehoorzaamt wordt beloond en wie ze breekt wordt gestraft. Aldus Adam Smith. (TMS III 5, 2/3)

A.S. TMS. 11.12.09

Invisible hand

Interpretaties in afgelopen 2,5 eeuw.

• Goddelijke wijsheid

• Een natuurweto Spencer: survival of the fittest (1862)o Darwin: evolutietheorie (1859)

A.S. TMS. 11.12.09

Conclusie

• IH geen natuurwet

• Een markering van de markt door een juridisch en moreel kader.

• Economische wetenschap heeft kader verwaardloosd.

A.S. TMS. 11.12.09

Huidige tijd

EU: vrij verkeer van o mensen, o goederen, o kapitaal en o diensten

Schotten tussen verschillende soorten fin. instellingen in Europa zijn opgeheven

A.S. TMS. 11.12.09

Huidige tijd

• In de EU verdampt het kader van de waarden van nationale staten en van religie.

• Er is wel één munt ingevoerd die bestaat bij de gratie van een vertrouwenwekkende autoriteit.

NB Geld is een schuld die gedekt moet worden door een vertrouwenwekkende autoriteit.

A.S. TMS. 11.12.09

Vraag

• Zijn er gemeenschappelijke Europese waarden die kunnen dienen als kader voor het vertrouwen in de euro?