Marktonderzoekersverwachten in dekomende jareneen forse groeivan de markt

voor contentgebaseerde online-dienstverlening zoals muziek envideo. De verwachting is dat deconsumenten deze diensten steedsmeer zullen gaan betalen op een‘pay-per-use’-basis in plaats vanmet abonnementen. Het zal hiergaan om kleine betalingen, de zo-genaamde micropayments. Neder-land neemt wereldwijd een top-positie in wat betreft de penetratievan internet en mobiele telefonieen toch wil het nog niet erg vlottenmet de realisatie van betaalsyste-men via deze media. De bankenhebben hun nieuwe onlinebetaal-systeem voor internet begin okto-ber gelanceerd onder de naamiDEAL (zie Automatisering Gidsvan 22 september 2005). Het kostde ondernemers 70 cent per be-taling en dat is alleen door de kos-ten al ongeschikt voor ‘pay-per-use’-betalingen van bijvoorbeeldeen liedje ter waarde van 50 cent.Steeds meer winkeliers biedenlaaggeprijsde contentgebaseerdeproducten aan. Een paar voorbeel-den. FreeRecordShop.nl biedt cd’s,dvd’s, liedjes, ringtones, boeken,spelletjes aan voor minder dan1,00 euro. Meteo24.nl verkoopt ra-darbeelden en presenteert deweersverwachting voor 1,25 euro.Computertotaal.nl verkoopt com-putergerelateerde artikelen vanaf55 cent.De markt van elektronische betaal-systemen is bijzonder dynamisch.Diverse systemen verdwenen evensnel als ze kwamen. In Nederlandkennen we op dit moment ondermeer Minitix, Wallie, Firstgateclick&buy, KPN Switchpoint, Tele-tik Safepay en PayNova. Klantenen winkeliers die elektronisch za-ken willen doen, zijn hierdoor ge-dwongen om verschillende betaal-systemen te gebruiken. Een klantdie op diverse websites boodschap-pen wil doen, moet telkens anderesystemen vertrouwen en leren ge-bruiken en evenzoveel wachtwoor-den of pincodes onthouden.Een winkelier die zoveel mogelijkklanten wil bedienen zal daaromverschillende betaalsystemen ge-bruiken. Een Duits onderzoek laatzien dat bijna de helft van de ge-vraagde winkeliers minstens tweebetaalsystemen aanbiedt. De situ-atie in Nederland is niet veel an-ders. FreeRecordShop.nl gebruiktmaar liefst vier betaalsystemen:het eigen FreeDownloadWallet-systeem, een 0900-nummer-geba-seerd betaalsysteem, Minitix eneen creditcardsysteem. Meteo24.nlgebruikt er drie: TeleConcept dateen 0900-nummer gebruikt, First-gate click&buy en Minitix. Com-putertotaal.nl gebruikt Wallie,Firstgate click&buy en KPNSwitchpoint.Het gebruik van verschillende be-taalsystemen is niet alleen onge-makkelijk voor de klant maar ookvoor de winkelier. Hij moet metdiverse leveranciers van betaal-

diensten contracten sluiten en ver-schillende betaalsystemen realise-ren en onderhouden. Een bijko-mend ongemak is dat de meestebetaalsystemen alleen landelijkbeschikbaar zijn en klanten in hetbuitenland niet kunnen worden

bediend. Op welke wijze kan hetprobleem worden opgelost? Wenemen drie mogelijkheden onderde loep.

Niet realistischEen eenvoudige oplossing is de in-troductie van één wereldwijd mi-cropaymentsysteem dat iedereengaat gebruiken. Dit lijkt echtergeen realistisch scenario. De klantdie gewend is aan een systeem, zalniet eenvoudig overstappen naarweer een nieuwe variant. Datspeelt natuurlijk ook bij de winke-liers, zeker als ze van hun kanthebben geïnvesteerd in kennis enapparatuur. Ook de exploitantenvan de betaalsystemen hebben inhun systeem geïnvesteerd en zul-len dat niet snel willen opgeven.Uit het oogpunt van marktwer-king is een dergelijke oplossingeveneens problematisch. Het kanleiden tot onaanvaardbare machts-posities. Tot slot zal het niet mee-vallen om systemen te ontwikke-len die voldoen aan alle wet- en re-gelgeving rondom het betalings-

verkeer. Deze is in ontwikkelingen verschilt sterk van land tot land.Een andere oplossing is het ont-wikkelen van een wereldwijde mi-cropaymentstandaard, op basiswaarvan verschillende betaalsyste-men worden ontwikkeld en ge-bruikt. Zo kan er wel variëteit inbetaalsystemen ontstaan, maarhebben klanten en winkeliers metslechts één standaard te maken.Dat kan schaalvoordelen biedenwaardoor de kosten zullen dalen.Het ontwikkelen van een techni-sche standaard duurt tussen devier en zes jaar. Ook is betrokken-heid van beleidsmakers op het ge-bied van wet- en regelgeving gebo-den. Dat zal de doorlooptijd zekerniet bekorten. Zo is er op dit mo-ment discussie over de toepassingvan de Europese regelgeving voorinstellingen die elektronisch geldwillen uitgeven. In die discussiespeelt bijvoorbeeld de vraag of hetbeltegoed van een mobiele opera-tor elektronisch geld is. Daarmeekun je op dit moment betalen ommuziekjes en beltonen te downlo-

aden. Momenteel zijn er geenstandaarden voor micropayments;een standaardisatiepoging van hetW3C is zelfs in 1999 opgegeven.

AlternatiefEen derde oplossing is het gebrui-ken van een zogenaamd hybridebetaalsysteem. Dit systeem maaktgebruik van een Payment Gate-way, een component die verschil-lende betaalsystemen met elkaarkoppelt. Uitgangspunt is dat elkeklant en winkelier slechts één be-taalsysteem gebruikt. De PaymentGateway koppelt het betaalsys-teem van de klant aan het betaal-systeem van de winkelier en zorgtervoor dat de klant de winkeliervia dit hybride betaalsysteem kanbetalen. De klant en de winkeliermerken weinig van de PaymentGateway. In de praktijk komt heterop neer dat de klant eerst via zijneigen betaalsysteem de PaymentGateway betaalt. De Payment Ga-teway betaalt de winkelier via hetbetaalsysteem van de winkelier.Dat lijkt simpeler dan het is, want

de spelregels voor het betaalsys-teem van de klant moeten wordenvertaald in de spelregels van hetbetaalsysteem van de winkelier.Vaak moeten er bijvoorbeeld gege-vens over het product of de factuurbij de betaling worden meegege-ven. De Payment Gateway moetdeze gegevensstroom regelen enzo nodig aanpassen. Deze werk-wijze biedt echter ook nieuwe mo-gelijkheden, zoals geld wisselenals de klant en winkelier in gebie-den met verschillende muntsoor-ten leven. Om de Payment Gate-way te realiseren moeten de basis-functies van de betaalsystemenvoldoende op elkaar lijken. Dat ishet geval. De Payment Gatewaykan de ruime meerderheid van dehuidige betaalsystemen zonderaanpassingen met elkaar koppe-len.Het hybride betaalsysteem biedteen oplossing voor de eerderge-noemde problemen. De voordelenvoor klanten en winkeliers zijnduidelijk: ze hebben met slechtséén leverancier van betaaldiensten

te maken. Deze leveranciers kun-nen hun betaaldiensten in concur-rentie aanbieden, evenals de ex-ploitanten van de Payment Gate-ways uit het voorgestelde concept.Omdat de meeste betaalsystemenalleen landelijk beschikbaar zijn,zal de Payment Gateway wereld-wijd (cross-border) betalingen mo-gelijk maken. De investeringen inhet hybride systeem beperken zichtot de Payment Gateway, terwijl debestaande systemen verder ge-woon in gebruik blijven. Dezemethode tast de veiligheid en be-trouwbaarheid van de gebruiktebetaalsystemen niet aan. Het is op dit moment moeilijk tevoorspellen hoe microbetaalsys-temen zich verder zullen ontwik-kelen. Wat we wel weten is datbeperkingen in de reikwijdte vaneen betaalsysteem een van debelangrijkste faalfactoren is. Hethybride betaalsysteem lijkt eengoed alternatief te zijn voor éénwereldwijd betaalsysteem of eengemeenschappelijke standaardvoor betaalsystemen.

Róbert Párhonyi, Bart

Nieuwenhuis en Aiko Pras

ag • 21-10-’05

Dr. Róbert Párhonyi (parhonyi@ewi.ut-wente.nl ) is op 20 oktober 2005 gepromo-veerd aan de Universiteit Twente bij devakgroep Architectures and Services ofNetwork Applications op het onderwerpMicro Payment Gateways.Prof. dr. ir. Bart Nieuwenhuis is principalconsultant bij Dialogic en deeltijdhoogle-raar bij de Universiteit Twente bij de vak-groep Architectures and Services of Netw-ork Applications.Dr. ir. Aiko Pras is Universitair Hoofddo-cent aan de Universiteit Twente bij de vak-groep Design and Analyses of Communi-cations Systems.Dit jaar publiceerden zij het ‘Handbuch E-money, E-payment & M-payment’(Springer, 2005).

De eerste generatie micropay-mentsystemen verscheen rond 1994 enverdween eind jaren 90. Men probeerdeelektronisch vormen van muntgeld te in-troduceren (e-cash, e-coins of digitalemunten). Voorbeelden van deze syste-men zijn Millicent (1995), ECash (1996),MicroMint en PayWord (1995-96), Sub-Scrip (1996), NetCash (1996) en iKP (1997).Andere ontwikkelaars hebben account-gebaseerde systemen geïntroduceerd.Deze systemen lijken veel op de bancairesystemen waarin klanten en winkelierseen rekening bij dezelfde bank hebbenen autorisatieberichten uitwisselen omgeld over te maken. Voorbeelden zijnMondex (1995), CyberCoin (1996) en Mini-Pay (1997). Geen van deze eerstegenera-tiesystemen is erin geslaagd te overleven.De tweede generatie micropaymentsys-

temen verscheen rond 1999-2000. Dit wa-ren vrijwel allemaal accountgebaseerdesystemen (met uitzondering van Floozen Beenz). Voorbeelden zijn Firstgateclick&buy, Way2Pay, Minitix, Wallie,PaySafeCard, Euromoney, Micromoney,Teletik Safepay, WebCent, Bitpass, Pep-percoin, Softpay, PayStone en PayNova.Wij dichten de tweedegeneratiesystemeneen grotere overlevingskans toe dan hunvoorgangers. Dit betekent dat de ontwik-kelaars en operatoren van deze systemenhun lesje wel hebben geleerd en de fou-ten van de eerste generatie hebben ver-meden. Flooz en Beenz hebben die fou-ten wel gemaakt zijn dus failliet gegaan.Onze voorspelling is op de volgende fei-ten gebaseerd:• Het vertrouwen van klanten en winke-

liers (gebruikers) in betaalsystemen en

hun operatoren issterk toegenomen.

• De huidige betaalsyste-men hebben meer gebrui-

kers dan vroeger en het aantalgebruikers blijft groeien.

• De huidige betaalsystemen zijn veel ge-bruikersvriendelijker en toegankelijkerdan de eerste generatie systemen.

• De huidige betaalsystemen maken ge-bruik van gangbare beveiligingstech-nieken voor authenticatie, identificatie,non-repudiation (onweerlegbaarheid)en informatie-uitwisseling.

• De huidige betaalsystemen leveren eenhoge mate van anonimiteit aan klanten.

• De huidige betaalsystemen profiterenvan snellere en meer ontwikkelde inter-net- en informatietechnologie.

Hoe gaat het betalen met eenhybride betaalsysteem nu precies

in zijn werk? Hieronder schetsenwe een betaalscenario als iemand

een videoclip koopt bij Clipcollec-tion.

Een fan van de rockband MovingStonesvindt het prachtig om de nieuwste clip opzijn telefoon af te kunnen spelen. Hij isklant bij E-Beurs, een leverancier van be-taaldiensten over de mobiele telefoon.Clipcollection is een Amerikaans bedrijfdat clips voor de MovingStones verkoopt.Immers de tijd dat je geld kon verdienenmet cd’s is allang voorbij. Clipcollection isklant bij PayCents, een leverancier van be-taaldiensten over internet. Intergate iseen serviceprovider, die payment-gate-waydiensten levert aan partijen zoals E-beurs en PayCents.De fan van MovingStones surft over hetweb en vindt al snel de webpagina vanClipcollection. Hij ziet dat er een nieuweclip uit is van zijn favoriete rockband.Clipcollection biedt de nieuwste clip vande MovingStones aan voor $2,50. Hij zietook dat Clipcollection klant is bij Pay-Cents. Gelukkig beschikt hij over een In-tergate-programma, waarmee hij tegen-woordig overal kan betalen. Hij klikt opde knop ‘kopen’ waardoor het programmavan Intergate automatisch wordt gestart.Hij logt in bij E-Beurs en ziet dat hij nog¤10,00 op zijn rekening heeft, genoeg omde clip te kopen. Hij klikt op de betaal-knop, bevestigt de betaling van ¤2,06 (dewaarde op basis van de actuele euro/dol-lar-wisselkoers) en ziet dat het juiste be-drag van zijn rekening wordt afgeschre-ven, waarna het downloaden van de clipstart.Clipcollection is een goede klant van Pay-Cents. PayCents regelt de internetbetalin-gen voor Clipcollection. Eén keer permaand ontvangen ze de betalingen enkrijgen ze het overzicht van alle betalin-gen voor die maand. Clipcollection betaalteen vast bedrag in de maand aan PayCentsvoor deze dienstverlening. Clipcollectionheeft een webserver en maakt sinds kortgebruik van een ander Intergate-pro-gramma dat continu draait. Zodra Pay-Cents laat weten dat de klant $2,50 heeftbetaald, staat Clipcollection het down-loaden van de clip toe.Zowel de klant als Clipcollection wetenniet veel meer van Intergate dan dat ze ditspecifieke programma in plaats van deoorspronkelijke betaalwebsites moetengebruiken om met de leverancier van hunbetaalsysteem te communiceren. Wat zeniet zien is dat E-Beurs, Intergate en Pay-Cents een hybride betaalsysteem vormen.Wat gebeurt er achter de schermen? Clip-collection stuurt de klant zijn PayCents-rekeningnummer, de prijs van de clip enhet betalingskenmerk. De klant geeft dezeinformatie weer door aan Intergate viazijn betaalprogramma. Daarna betaalt hij¤2,06 aan Intergate met E-Beurs. Inter-gate betaalt $2,50 aan Clipcollection metPayCents. PayCents informeert Clipcollec-tion via het Intergate-programma dat debetaling is gedaan voor de videoclip vande MovingStones. De klant blijft anoniemvoor Clipcollection.

(Voor meer details: http://wwwhome.cs.utwente.nl/~parhonyir/phd-thesis/ )

AG42-Pagina 17

QI

Cyaan MagYelZw

Automatisering Gids # 4221 oktober

II pagina 17AG

Online shoppen voorminder dan 1 euro

Evo

luti

em

icro

pay

men

tsys

tem

en

Betalen via hybride

betaalsysteem

Nederland loopt vooropwat betreft het gebruik

van internet en mobieletelefonie. Maar betalenvia deze media wil niet

echt vlotten. Veelbetaalsystemen

verdwenen weer net zosnel als ze kwamen.

Vooral het online betalenvan zeer laag geprijsde

producten – liedjes,ringtones, spelletjes –

moet eenvoudigerworden. De auteurs van

dit artikel nemen driemicrobetaalsystemen

onder de loep.

ILLUSTRATIE: GETTY IMAGES